چهار پیشنهاد ایران برای تقویت مناسبات منطقه‌ای و ایجاد الگویی پیشرفته از همگرایی پایدار

دکتر محمد مخبر ظهر امروز(سه شنبه) در بیست و یکمین نشست نخست وزیران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای که از طریق ویدئوکنفرانس برگزار شد، اظهار داشت: دولت جمهوری اسلامی ایران با اولویت قراردادنِ سیاستِ توسعه همکاری‌ها و تعمیق مناسبات با کشورهای همسایه و پیرامونی و همچنین بهره‌مندی از ظرفیت‌ها و ترتیبات منطقه‌ای و بین­المللی خود، ضمن تأکید بر اهمیت مولفه‌های امنیت­ساز در منطقه، خواستار تقویت مناسبات منطقه‌ای و ایجاد الگویی پیشرفته از همگرایی پایدار به ویژه با اعضای سازمان همکاری شانگهای است.

ایجاد سیستم مالی مشترک و استفاده از ارزهای منطقه ای برای توسعه تجارت، ایجاد سازوکار تجارت، تبادل و امنیت انرژی، اجرای سیستم مدیریت یکپارچه کریدورهای ترانزیتی و همکاری در زمینه تامین امنیت بین المللی اطلاعات بین کشورهای عضو از جمله پیشنهادات معاون اول رئیس جمهور در این نشست بود.

متن کامل سخنان معاون اول رییس جمهور به شرح زیر است:

بسم الله الرحمن الرحیم

جناب آقای لی کچیانگ نخست وزیر محترم جمهوری خلق چین

نخست وزیران محترم                            

جناب آقای ژانگ مینگ دبیرکل محترم سازمان همکاری شانگهای

رؤسای محترم هیأت‌های بلندپایه؛

در ابتدا مراتب قدردانی خود را از نخست وزیر محترم جمهوری خلق چین و تمامی دست‌اندرکاران، جهت برگزاری این نشست مهم اعلام، و از حمایت‌های صورت گرفته توسط تمامی اعضا برای عضویت جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای، تشکر می‌نمایم.

همانگونه که مطلع هستید، سند «یادداشت تعهداتِ» جمهوری اسلامی ایران در اجلاس سمرقند به امضا رسید و این امر،‌ گام مهم دیگری در راستای عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای بود. بررسی اسناد سازمان در دستور کار قوه مقننه جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته است و امیدواریم در کوتاهترین زمان ممکن شرایط تکمیل عضویت در سازمان فراهم گردد.

در همین زمینه، با توجه به اهمیت سازمان همکاری شانگهای به‌عنوان یک سازوکار موفق منطقه‌ای در توسعه و تعمیق مناسبات درون‌گروهی و نیز ایجاد فضایی سازنده از همکاری‌های توسعه­محور بنا بر ظرفیت‌ها و نیازمندی‌های متقابل اعضا،    جمهوری اسلامی ایران نیز آماده نقش‌آفرینی فعالانه و حضور مؤثر در فعالیت‌های سازمان و مشارکت در پیشبرد اهداف سازمان و توافقاتِ صورت گرفته میان اعضا است.

همکاران گرامی؛

    اکنون که نظام بین‌الملل با تهدیدها و فرصت‌های پیچیده‌ای روبرو شده است برای حفظ صلح و امنیت و پیشبرد توسعه و رفاه بشری علاوه بر استفاده از ترتیبات کهن، باید کوشش‌های جمعی جدیدی متناسب با شرایط و دغدغه­های تازه، سامان داد. از این رو سازمان همکاری شانگهای بستر مناسبی برای ارتقای همکاری‌های منطقه‌ای در راستای منافع کشورهای عضو و یافتن راهکارهای پایدار مبتنی بر منافع مشترک جمعی می‌باشد.

عالیجنابان؛

دولت جمهوری اسلامی ایران با اولویت قراردادنِ سیاستِ توسعه همکاری‌ها و تعمیق مناسبات با کشورهای همسایه و پیرامونی و همچنین بهره‌مندی از ظرفیت‌ها و ترتیبات منطقه‌ای و بین­المللی خود، ضمن تأکید بر اهمیت مولفه‌های امنیت­ساز در منطقه، خواستار تقویت مناسبات منطقه‌ای و ایجاد الگویی پیشرفته از همگرایی پایدار به ویژه با اعضای سازمان همکاری شانگهای است.

در این راستا آمادگی داریم با اشتراک گذاشتن ظرفیت‌های ژئوپلتیکی و ژئواکونومیکی خود از جمله: زیرساخت‌های ترانزیتی، انرژی، فنی و مهندسی، پیشرفت‌های علمی و فناوری، نقشی شایسته در تأمین نیازهای متقابل اعضا داشته باشیم.

جمهوری اسلامی ایران همواره بر ضرورت مقابله با اقدامات قهرآمیز یکجانبه تأکید داشته و توسعه همکاری‌های اعضای سازمان همکاری شانگهای به‌ویژه در حوزه اقتصادی و تجاری را ابزار مناسبی برای تعمیق رویکرد چندجانبه‌گرایی و مقابله با سیاست‌های منسوخ و رفتارهای یک‌جانبه‌گرایانه می‌داند.

حضار گرامی؛

گسترش همکاری‌های منطقه‌ای از طریق پیمان‌های اقتصادی گوناگون با بهره‌گیری از راهکارهای مختلف مانند تجارت بر مبنای ارزهای محلی و یافتن راهکارهای پرداخت مالی جایگزین، که در بیانیه سمرقند نیز به آنها اشاره شده است، در اولویت کاری جمهوری اسلامی ایران قرار دارند.

برای تحقق این امر پیشنهاد می‌کنم تأمین مالی پروژه‌های لجستیک و تسهیل‌کننده تجارت و توسعه زیرساخت‌های مالی به همراه تسهیل فرآیندهای مسیر سبز گمرکی، با تمرکز بر بهره‌مندی از ظرفیت‌های سیستم مالی مشترک و استفاده از ارزهای منطقه‌ای و مشترک مورد توجه ویژه قرار گیرد.

بانک‌های مرکزی عضو شانگهای می‌توانند ابتکار ایجاد یک رمز ارز باثبات جهانی و غیرمتمرکز را در این بستر ایجاد کنند که در تجارت میان کشورهای عضو مورد استفاده قرار گیرد.

از نکات مهم دیگر در این عرصه توجه به استفاده از مکانیسم تهاتر و اهتمام جدی‌تر نسبت به کاهش هزینه‌ها می‌باشد.

همچنین پیشنهاد مندرج در «بیانیه امنیت انرژی» در سمرقند مبنی بر اقدام کشورهای عضو برای هماهنگیِ سیاستهای انرژی خود بسیار ارزنده است و جمهوری اسلامی ایران آماده است به تحقق آن کمک نماید.

ما آماده‌ایم درچارچوب ابتکار پیشنهادی رئیس جمهور اسلامی ایران جناب آقای رئیسی به کشورهای صادرکننده گاز موسوم به ابتکار «گاز در خدمت بازیابی اقتصاد جهانی در دوره پس از کرونا»، گفتگوی تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان در سازمان شانگهای را پی‌ریزی نماییم.

همچنین پیشنهاد می‌کنیم «سازوکار تجارت، تبادل و امنیت انرژیِ سازمان همکاری شانگهای»  ایجاد شود و حوزه های سوختهای فسیلی، برق و انرژیهای تجدید پذیر را پوشش دهد.

عالیجنابان؛

ماه گذشته تهران میزبان وزرای حمل و نقل کشورهای محصور در خشکی آسیای مرکزی شامل ۴ عضو سازمان شانگهای بود. در آن نشست قرار شد مدلهایی برای اجرای سیستم مدیریت یکپارچه کریدورهای ترانزیتی از مبدا کشورهای محصور به بازارهای جهانی از طریق جمهوری اسلامی ایران تدوین گردد.

زمینه مناسبی فراهم است که این توافقات به سطح سازمان شانگهای برده شود و سایر کشورهای محصور و ترانزیت عضو شانگهای نیز در آن مشارکت نمایند.  

جمهوری اسلامی ایران در این زمینه گام­های مهمی را در قالب کریدور بین‌المللی شمال- جنوب برداشته که با تحقق کامل آن دسترسی‌های تجاری و اقتصادی از حوزه جنوب و شرق آسیا به کشورهای حوزه آسیای میانه، قفقاز، روسیه، دریای سیاه و اروپا تسهیل خواهد شد. در همین زمینه، تأمین مالی مشترک زیرساخت کریدور «شمال– جنوب»، و همچنین کریدور «چین – غرب آسیا – دریای مدیترانه» و نقش‌آفرینی مشترک در اجرایی نمودن آن‌ها را می‌توان به عنوان یک راهکار، در قالب سازمان همکاری شانگهای دنبال نمود.

شبکه حمل و نقل و ترانزیت جمهوری اسلامی ایران، ظرفیت‌های بندری در دریای خزر، خلیج‌فارس،‌ دریای عمان و اقیانوس هند از مزیت‌های اقتصادی مهمی هستند که ضمن تقویت شبکه­های تجاری، کاهش در وقت و هزینه‌ها و نیز سهولت دسترسی برای جابجایی کالا و انتقال خدمات را برای اعضای شانگهای فراهم خواهد ساخت.

مجدداً لازم است تأکید نمایم که تجارب همکاری‌های بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران در عرصه‌های اقتصادی و تجاری و امکانات موجود برای تامین بخشی از نیازها در عرصه انرژی و پتروشیمی و فضای مستعد برای سرمایه‌گذاری در این زمینه، فرصت ارزشمندی است که حاضر هستیم برای تقویت همگرایی اقتصادی و دستیابی به اهداف سازمانی به کار گرفته شوند. 

همکاران محترم؛

امنیت بین‌المللی اطلاعات و فضای سایبری یکی دیگر از حوزه‌های مهم همکاری در سازمان همکاری شانگهای می‌باشد که با امضای «موافقتنامه همکاری در زمینه تأمین امنیت بین‌المللی اطلاعات بین کشورهای عضو» در سال ۲۰۰۹ مدون شده است. جمهوری اسلامی ایران آمادگی کامل خود را برای همکاری عملی با کشورهای عضو سازمان جهت رفع تهدیدات ذکر شده در موافقت‌نامه مذکور اعلام می‌نماید.

 افراطی‌گری و تروریسم که مقابله با آن از ابتدا در دستور کار سازمان همکاری شانگهای قرار داشتند، همچنان ثبات و امنیت منطقه ما را تهدید می‌کنند. همانطور که مطلع هستید اخیراً نیز توسط یکی از عوامل وابسته به جریانهای تروریستیِ ضد بشری و تکفیری، حادثه وحشتناکی در یکی از مراکز دینی و مذهبی ما در شهر شیراز اتفاق افتاد که منجر به از دست دادن تعدادی از هموطنان ما اعم از کودک، زن و افراد بیگناه گردید، که ضرورت توجه و اهتمام جدی‌تر اعضای جامعه جهانی برای مقابله با این فجایع انسانی و وحشت‌آفرین در کنار مقابله با سایر اشکال و جرایم سازمان یافته بین‌المللی را یادآور می‌سازد.

در این زمینه جمهوری اسلامی ایران ضمن تشکر از ابراز همدردی کشورهای مختلف، به عزم جدی خود برای مجازات مسببان این اقدام تروریستی تاکید می‌کند.

ما همواره نسبت به گسترش موج افراط‌گری و تروریسم در جهان هشدار داده‌ایم و حمایت‌های پنهان و پیدای آمریکا و برخی کشورهای اروپایی از چنین تفکراتی برای رسیدن به مقاصد سیاسی خود را عامل گسترش تروریسم در جهان می‌دانیم.

از جمله عوامل گسترش تفکر تروریسم در جهان و توسعه ناامنی در منطقه غرب آسیا، ترویج تروریسم دولتی توسط رژیم صهیونیستیِ اشغالگر است که سال‌هاست به صورت رسمی به جنایت علیه مردم فلسطین به ویژه زنان و کودکان می پردازد.

در پایان، ضمن تشکر مجدد از تمامی مسئولان عالی‌رتبه و دست‌اندرکاران برگزاری این اجلاس، امیدوارم نتایج آن، باعث افزایش روزافزون همبستگی، رفاه و آرامش ملت‌های ما و موجبات نقش‌آفرینی و ارتقاء جایگاه سازمان همکاری شانگهای را در نظام بین‌الملل فراهم آورد.