محدوده‌های سبز، زرد و قرمز رفتار نوجوانان را بشناسید

به گزارش خبرگزاری برنا از گیلان ؛ نسل پیشین به تجربیات و حفظ ارزش‌ها تأکید دارند و نسل پسین به نوجویی‌ها و خلق روش‌های جدید علاقه دارند. نسل قبل به حفظ گذشته و نسل بعد به ساختن آینده‌ای متفاوت تمایل دارند.

چالش‌های دو نسل آنقدر جدی و قوی است که حتی مناسبات قوی خانوادگی قادر به محو کردن تأثیرات پرتنش آن نیست. این چالش‌ها در دوره نوجوانی فرزندان، بین آنها و والدین شدت می‌گیرد و گاه مهمترین مسئله خانواده می‌شود. والدین ایرانی، دوره نوجوانی را به رسمیت نمی‌شناسند و برای رویارویی با آن آمادگی ندارند. در واقع بسیاری از آنان دلشان می‌خواهد فرزندشان بدون گذر از دوره نوجوانی، از کودکی وارد جوانی شود. یعنی جست‌وجوهای نوجوانی اتفاق نیفتد و کودک مستقیماً وارد مناسبات بزرگسالی از قبیل انتخاب رشته تحصیلی، شغل، همسر و ... شود. این طرز فکر به ظاهر کم خطر ولی در واقع آسیب‌زاست. بنابراین برای به رسمیت شناختن نوجوانی فرزندمان و بهتر مواجه شدن با آن نیاز است که با محدوده‌های سبز، زرد و قرمز رفتار نوجوانتان را بشناسید.

محدوده سبز شامل همه رفتارهای خوب و مثبت می‌شود. رفتارهایی مثل کمک کردن در خانه، سر وقت به مدرسه رفتن، انجام دادن تکالیف، حاضر شدن سر میز یا سفره غذا، خوش‌رفتاری با افراد خانواده و ... تا می‌توانید این رفتارها را ببینید و به آنها توجه نشان دهید. بسیاری از والدین فکر می‌کنند این رفتارها طبیعی است و می‌گویند: « او نوجوان است، بچه نیست که من به هر کار خوبش توجه کنم»، در حالیکه کلید موفقیت در رابطه با نوجوان همین است که تا می‌توانیم رفتارهای مثبت او را ببینیم و تشویق کنیم. البته تشویق کردن یک نوجوان با تشویق کردن یک کودک فرق می‌کند؛ ممکن است جمله کوتاهی به او بگوییم، دستی به شانه‌اش بکشیم، ببوسیمش و ...

در محدوده قرمز، رفتارهای بسیار ناهنجار و غیرقابل قبول مثل دزدی، فرار از قوانین خانه و مدرسه، نیامدن به خانه، نرفتن به مدرسه، مصرف موادمخدر، برقراری روابط نامشروع و ... وجود دارد. مشکلات این محدوده بسیار جدی است و متأسفانه ریشه در ناهنجاری‌های قبلی دارد که به آن توجه نشده و برخورد درستی با آنها صورت نگرفته است. در این مواقع تمام انرژی خود را به کار گیرید، با همسرتان متحد باشید، از متخصصان کمک بگیرید و بسیار قاطع و جدی عمل کنید.

در محدوده رفتارهای زرد، رفتارهای ناهنجاری وجود دارد مثل انجام ندادن تکالیف، مخالفت و لجبازی با والدین، گستاخی، ولخرجی، ریخت و پاش در خانه، متوقع بودن و ... .

سعی کنید همه رفتارهای زرد فرزندتان را بشناسید. با همسر خود مشورت کنید، مداخله در موقعیت‌هایی را انتخاب کنید که احتمال موفقیت در آنها بیشتر است. و بقیه رفتارهای زرد را تا جای ممکن نادیده بگیرید. با فرزندتان درباره این رفتارها مذاکره کنید. سعی کنید از زبان خود راه ورود به مسئله را بیابید، یعنی او مشکل خود را بگوید و از شما کمک بخواهد. مثلاً به جای آنکه بگویید: «تو درس نمی‌‎خوانی و باید از این به بعد روزی 6 ساعت درس بخوانی» از زبان او بشنوید که: «می‌خواهم درس بخوانم ولی نمی‌توانم و نمی‌دانم چه کار کنم؟» اگر این حرف را از زبان او بشنوید، حرف‌های شما را به عنوان عیب‌جویی یا مداخله‌گری تلقی نخواهد کرد بلکه کمکی به حل مشکل خود در نظر خواهد گرفت.

یادتان باشد به رسمیت شناختن محدوده زرد و مدیریت صحیح آن، از احتمال رفتارهای قرمز به طور جدی کم می‌کند.

 "خدیجه کشاورز" کارشناس ارشد روانشناسی بالینی مرکز مشاوره معاونت اجتماعی پلیس گیلان