اگر ایران با روسیه قرارداد تنظیم کند، غربی ها هم‌ این کار را با ایران انجام می دهند/ با سند همکاری ۲۵ ساله‌ میان ایران و چین، قدرت از غرب به سمت شرق حرکت می کند

«احمد بخشایش اردستانی»، کارشناس سیاست خارجی، در گفت و گو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری برنا در خصوص سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین گفت: نظر من در این خصوص مثبت است، همه کشورها حق دارند با کشورهای دیگر در قالب قراردادهای یک ساله تا بیست ساله قرارداد یا تفاهمنامه امضا کنند.

او افزود: باتوجه به وضعیتی که در ایران و جمهوری اسلامی در 40 سال اخیر به وجود آمد، من احساس می کنم ایران تمایل به غرب بیشتر دارد. دانشجویانی که می خواهند درس بخوانند به دانشگاه غربی می روند، سفرهای مردم به غرب بوده و دلیلش هم مباحث تاریخی گذشته است. در 200 سال گذشته ایران با غرب رابطه ای خوبی داشت اما دوره انقلاب اسلامی، سبب شد ایران به سمت شرق و سیاست شرق برود.

بخشایش اردستانی ادامه داد: فشار حداکثری که آمریکا روی ایران گذاشت باعث شد که ایران در سیاست خارجی یک رویکرد داشته باشد، البته این تنها سیاست خارجی ایران نیست در زمان شاه هم ما وقتی با غرب ارتباط داشتیم و حدود 60 هزار آمریکایی در ایران ساکن شده و مستشار نظامی بودند. شاه برای اینکه یک نوع توازن و بالانس ایجاد کند ذوب آهن را به شوروی ها داد. اگر ایران با روسیه قرارداد 20 ساله ای تنظیم کند و با چین هم که تنظیم کرده این یک توازن ایجاد می کند که غربی ها هم با ما همان قراردادها را امضا کنند.

او تصریح کرد: البته این قراردادها فعلا به صورت یک تفاهم نامه است یعنی چیز خاصی مشخص نمی کند و کلیات را مشخص کرده، اگر چه این تفاهم نامه می تواند پیوست هایی را هم داشته باشد ولی روی هم رفته با توجه به اینکه روسیه از لحاظ نظامی، چین از لحاظ اقتصادی و جمهوری اسلامی از لحاظ ایدئولوژی، حرف و گفتمان مقتدر است، من فکر می کنم که ایجاد چنین قراردادی بین این سه جبهه، حاکی از  دو نکته است. اولا قدرت از غرب به سمت شرق حرکت می کند و دوم اینکه غربی ها باید بدانند که وقتی فشار بیش از حد به یک کشور وارد کنند، آن کشور طبیعتا به سمت قطب مخالفشان حرکت خواهد کرد البته این تفاهم نامه معنی آن نیست که ایران زیر یوغ چین یا روسیه قرار بگیرد. 

او در پاسخ به اینکه آیا این سند می تواند ایران را از تنگنای اقتصادی نجات دهد اظهار کرد: خود به خود در این چند سال اخیر که آمریکایی ها فشار حداکثری وارد کردند دو نقطه را هدف قرار دادند، یکی نفت خام ایران و یکی هم بانک مرکزی ایران چون در فرآورده های نفتی مانند بنزین، میعانات و پتروشیمی ما دست برتر را داریم. بنزین ما در سیستان و بلوچستان 3000 تومان در افغانستان 20 هزار تومان و در پاکستان 20 هزار تومان است. از آن طرف هم کشورهای غربی برای پتروشیمی ما پول می دهند و ما 6 ماه دیگر به آنها جنس تحویل می دهیم میعانات هم همینطور است. در نفت خام آنها ما را تحریم کردند طبیعتا این سند یکی از راه هایی که می تواند این تحریم را دور بزند و بی اثر کند.

بخشایش اردستانی متذکر شد: کشوری مثل چین که در واقع تولید خالص ملی و تولید ناخالص آنها خیلی بالا هست و با آمریکا چانه زنی می کند، نیاز به سوخت زیاد دارد به طور مشخص در 5 برنامه پنج ساله با ایران قرارداد بسته که نفت از ایران بخرد نه تنها از ایران که از عربستان هم می خرد چون چین نیاز دارد. این سند در واقع راهی پیدا می کند که ایران نفت خام خود را به چین بفروشد که راهی برای دور زدن تحریم است.۹