برنا گزارش می‌دهد؛
رشد خیره‌کننده صنعت نانو در ایران؛ ۴۳۸ شرکت با فروش ۶۱۸ هزار میلیارد ریالی
برنا - گروه علمی و فناوری: تعداد شرکت‌های فعال در حوزه فناوری نانو تا پایان سال ۱۴۰۲ به ۴۳۸ مورد رسید؛ شرکت‌هایی که بیش از ۶۱۸ هزار میلیارد ریال فروش داشته‌اند و نیمی از این بازار در اختیار شرکت‌های متوسط قرار دارد.
زهرا وجدانی: صنعت فناوری نانو در ایران طی سال‌های اخیر با رشد قابل توجهی همراه بوده و توانسته جایگاه قابل توجهی در میان صنایع نوآور کشور به دست آورد.
طبق داده‌های منتشرشده تا پایان سال ۱۴۰۲، تعداد شرکت‌های فعال در این حوزه به ۴۳۸ مورد رسیده است که مجموع ارزش فروش آنها بالغ بر ۶۱۸ هزار میلیارد ریال برآورد می‌شود. این آمار نه تنها از رشد کمی این صنعت حکایت دارد، بلکه نشان‌دهنده شکل‌گیری یک اکوسیستم صنعتی در حال بلوغ است که قادر به تولید ارزش‌افزوده بالا، اشتغال‌زایی و رقابت در بازار‌های داخلی و بین‌المللی است.
در این گزارش، با تکیه بر تحلیل دقیق داده‌ها، وضعیت فعلی شرکت‌های نانویی، توزیع آنها بر اساس حجم فروش، نقاط قوت و ضعف این صنعت، و نیز چشم‌انداز آن در سال‌های آینده بررسی می‌شود.
ساختار توزیع شرکت‌های نانویی بر اساس حجم فروش
بر اساس آمار مربوط به پایان سال ۱۴۰۲ و تحلیل‌های انجام‌شده، شرکت‌های فعال در صنعت فناوری نانو را می‌توان در چهار گروه عمده طبقه‌بندی کرد:
۱. شرکت‌هایی با فروش تا ۱۰ میلیارد تومان
۲. شرکت‌هایی با فروش بین ۱۰ تا ۱۰۰ میلیارد تومان
۳. شرکت‌هایی با فروش بین ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ میلیارد تومان
۴. شرکت‌هایی با فروش بیش از ۱۰۰۰ میلیارد تومان
این توزیع، تصویری شفاف از ساختار بازار نانو در ایران ارائه می‌دهد؛ بازاری که اگرچه هنوز بخش عمده‌ای از آن در اختیار شرکت‌های نوپا و متوسط است، اما چند شرکت پیشرو نیز با فروش‌های میلیاردی به‌عنوان بازیگران اصلی بازار شناخته می‌شوند.
۱. شرکت‌های با فروش کمتر از ۱۰ میلیارد تومان؛ مرحله ابتدایی رشد
در این گروه، ۱۵۶ شرکت فعال شناسایی شده‌اند. این شرکت‌ها از لحاظ تعداد، بیشترین سهم را در میان چهار دسته دارند، اما از منظر حجم فروش، تنها ۱۱ درصد از بازار را در اختیار دارند. چنین آماری نشان می‌دهد که بسیاری از شرکت‌های نانویی هنوز در مراحل ابتدایی رشد خود هستند و نتوانسته‌اند به بلوغ تجاری کامل برسند.
دلایل عمده چنین وضعیتی را می‌توان در چند محور زیر خلاصه کرد:
نوپا بودن شرکت‌ها: بسیاری از این کسب‌وکار‌ها در سال‌های اخیر تأسیس شده‌اند و هنوز زیرساخت‌های لازم برای تولید انبوه یا بازاریابی گسترده را در اختیار ندارند.
مشکلات تأمین مالی: نبود سرمایه‌گذاری کافی مانع از گسترش فعالیت‌ها و توسعه بازار آنها شده است.
نیاز به توسعه محصول و نوآوری: برخی از این شرکت‌ها هنوز در مرحله تحقیق و توسعه قرار دارند و برای ورود به بازار رقابتی، نیاز به بلوغ بیشتر محصولات خود دارند.
این گروه، هرچند سهم اندکی از بازار را در اختیار دارد، اما از پتانسیل بالایی برای رشد در صورت دریافت حمایت‌های هدفمند برخوردار است.
۲. شرکت‌های با فروش بین ۱۰ تا ۱۰۰ میلیارد تومان؛ ستون فقرات بازار
بزرگ‌ترین گروه از نظر سهم بازار، شرکت‌هایی هستند که بین ۱۰ تا ۱۰۰ میلیارد تومان فروش دارند. تعداد این شرکت‌ها ۱۷۴ مورد گزارش شده و آنها موفق شده‌اند بیش از ۵۱ درصد از کل بازار نانو را به خود اختصاص دهند.
ویژگی‌های بارز این گروه عبارت‌اند از:
دستیابی به مرحله تجاری‌سازی: شرکت‌های این دسته معمولاً دارای محصولات قابل فروش در بازار هستند و فرآیند‌های توسعه محصول و بازاریابی را تا حد زیادی طی کرده‌اند.
شبکه مشتریان پایدار: آنها دارای مشتریان ثابت هستند و در حوزه‌هایی فعالیت می‌کنند که تقاضای مداوم برای محصولات نانویی وجود دارد.
ورود به بازار‌های صادراتی: برخی از این شرکت‌ها توانسته‌اند حضور موفقی در بازار‌های خارجی داشته باشند.
این گروه، کانون بالقوه برای شکل‌گیری شرکت‌های بزرگ آینده است. در صورت دریافت حمایت‌هایی مانند تأمین مالی مناسب، آموزش مدیریتی، توسعه صادرات و دسترسی به زیرساخت‌های فنی، این شرکت‌ها قادرند به سطوح فروش بالاتر صعود کنند.
۳. شرکت‌های با فروش بین ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ میلیارد تومان؛ برند‌های تثبیت‌شده
در دسته سوم، ۹۷ شرکت جای می‌گیرند که موفق به تصاحب ۳۷ درصد از کل بازار شده‌اند. این شرکت‌ها از منظر فنی، سازمانی و تجاری، بلوغ بیشتری نسبت به گروه‌های پیشین دارند و معمولاً در زمره برند‌های شناخته‌شده قرار می‌گیرند.
ویژگی‌های متمایز این گروه عبارت‌اند از:
سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه (R&D): این شرکت‌ها بخش قابل توجهی از درآمد خود را صرف ارتقای کیفیت محصولات و توسعه فناوری‌های نوین می‌کنند.
شبکه توزیع گسترده: آنها از زنجیره‌های تأمین و شبکه‌های توزیع قوی برخوردارند که محصولات آنها را به مشتریان متعدد و متنوع می‌رساند.
تنوع محصول و بازار: این شرکت‌ها اغلب در چند حوزه مختلف فعالیت دارند و ریسک بازار آنها پایین‌تر است.
شرکت‌های این دسته می‌توانند با تکیه بر ظرفیت‌های فعلی خود، در آینده به رهبران بازار بدل شوند.
۴. شرکت‌های با فروش بالای ۱۰۰۰ میلیارد تومان؛ رهبران بازار نانو
تنها ۱۱ شرکت موفق شده‌اند به فروش بالاتر از ۱۰۰۰ میلیارد تومان دست یابند، اما همین تعداد اندک، سهم قابل توجهی از بازار را به خود اختصاص داده‌اند. این شرکت‌ها به‌عنوان رهبران بازار شناخته می‌شوند و تأثیر تعیین‌کننده‌ای بر روند‌های اقتصادی، فناورانه و صادراتی صنعت نانو دارند.
شاخص‌ترین ویژگی‌های این گروه عبارت‌اند از:
حضور مؤثر در بازار‌های بین‌المللی: صادرات گسترده، عقد قرارداد با مشتریان خارجی و کسب جایگاه در بازار‌های جهانی از موفقیت‌های این شرکت‌هاست.
همکاری با صنایع مادر: این شرکت‌ها با شرکت‌های بزرگ صنعتی در حوزه‌هایی مانند نفت، گاز، خودروسازی، ساختمان و سلامت همکاری می‌کنند.
توان مالی بالا: دسترسی به سرمایه‌های کلان، امکان توسعه خطوط تولید و افزایش مقیاس تجاری را برای این شرکت‌ها فراهم کرده است.
رهبران بازار با تثبیت جایگاه خود، به موتور محرک صنعت نانو در کشور تبدیل شده‌اند و الگویی برای شرکت‌های در حال رشد محسوب می‌شوند.
آینده‌نگری و تحلیل روند‌ها در بازار نانو ایران
بررسی روند‌ها نشان می‌دهد که صنعت نانو در ایران در یک مرحله گذار قرار دارد؛ از یک صنعت نوپا با تمرکز بر تحقیق و توسعه به یک صنعت تجاری‌محور و صادرات‌گرا. گرچه اکثریت شرکت‌ها هنوز در مراحل ابتدایی رشد قرار دارند، اما بخش قابل توجهی از آنها توانسته‌اند در بازار داخلی سهم قابل قبولی به دست آورند.
چالش‌های پیش‌روی صنعت نانو شامل:
کمبود منابع مالی برای توسعه زیرساخت‌ها و افزایش تولید
مشکلات مربوط به تجاری‌سازی نوآوری‌ها
نبود سیاست‌های حمایتی پایدار از سوی نهاد‌های دولتی
موانع صادرات و دسترسی به بازار‌های جهانی
در مقابل، فرصت‌های رشد این صنعت نیز بسیار قابل توجه است. از جمله:
افزایش تقاضای جهانی برای محصولات نانویی در حوزه‌هایی، چون انرژی، محیط‌زیست، سلامت و کشاورزی
ظرفیت بالای علمی و تحقیقاتی کشور در حوزه نانو
حضور متخصصان جوان و خلاق
زیرساخت‌های اولیه شکل‌گرفته در برخی استان‌ها برای تولید محصولات فناورانه
پیشنهادات برای توسعه صنعت نانو در ایران
برای اینکه صنعت نانو بتواند سهم خود را در اقتصاد دانش‌بنیان کشور افزایش دهد، باید مجموعه‌ای از اقدامات و سیاست‌ها در دستور کار قرار گیرد:
۱. حمایت مالی و سرمایه‌گذاری خطرپذیر (VC) برای استارتاپ‌ها و شرکت‌های نوپا
۲. ایجاد مراکز رشد تخصصی در حوزه نانو در دانشگاه‌ها و پارک‌های علم و فناوری
۳. توسعه آموزش‌های کاربردی و مدیریتی برای مدیران شرکت‌های نانویی
۴. ایجاد زیرساخت‌های صادراتی و تسهیل روند دریافت مجوز‌های بین‌المللی
۵. تدوین استراتژی ملی برای توسعه بازار نانویی در داخل کشور
صنعت فناوری نانو در ایران در حال گذار به مرحله بلوغ اقتصادی است. با وجود چالش‌های موجود، روند رشد شرکت‌ها، افزایش سهم بازار، تنوع تولیدات و ورود به بازار‌های صادراتی، نویدبخش آینده‌ای روشن برای این صنعت است. شرکت‌های متوسط و نوپا به‌عنوان پیشرانان آینده صنعت نانو نیازمند حمایت جدی و سیاست‌گذاری بلندمدت هستند.
در صورت اجرای درست سیاست‌ها و افزایش تعاملات بین‌المللی، می‌توان امیدوار بود که در سال‌های پیش رو، ایران به یکی از بازیگران مهم در بازار جهانی فناوری نانو تبدیل شود.
انتهای پیام/
فروش محصولات نانویی در کدام استان‌ها بیشتر است؟
تحولی نوین در نانوتکنولوژی؛
برنا گزارش می‌دهد؛
نظر شما
پیشنهاد سردبیر
پرونده ویژه
