با ظهور جریان‌های سیاسی مختلف به سینمای سیاسی احتیاج داریم/ سینمای سیاسی قدرتمند به نگاه مسئولان ما کمک می‌کند

شفیع آقامحمدیان نویسنده و کارگردان سینما در گفت‌وگو با خبرنگار برنا، اظهار داشت: جریانی که بخواهیم به عنوان یک موج سینمای سیاسی بدانیم در سینمای ما وجود ندارد و هر از گاهی در این برهوت و تاریکی مطلق فیلم‌هایی سیاسی ساخته می‌شوند که البته تعدادشان به هیچ‌وجه کافی نیست.

آقامحمدیان خاطرنشان کرد: فیلم سینمایی «آژانس شیشه‌ای» نمونه خوبی از سینمای سیاسی است که نگرش و نگاهی عمیق داشت. فیلم‌هایی چون «ابد و یک روز» هم تا حدی آثار سیاسی می‌توانند باشد که البته رویکرد اجتماعی‌شان پر‌رنگ‌تر است. به طور کل همانطور که مطرح کردم ما سینمایی نداریم که بخواهیم به صورت مطلق سینمای سیاسی بدانیم و تنها چند فیلم در زمان‌های مختلف ساخته شده که آثار سیاسی بوده‌اند.

او افزود: دلایل نبود سینمای سیاسی در کشور ما را می‌توان از جنبه‌های مختلف مورد بررسی قرار داد. به نظر من فیلمسازان ما نگاه عمیقی ندارند و به راحتی از کنار موضوعات مختلف می‌گذرند. ما برای ساخت آثار سیاسی موفق نیاز به یک فرهنگ عمیق سیاسی داریم که مسائل مختلف را ببیند و پرداختی دقیق داشته باشد. مسئله دیگری که در این بین مطرح است به شرایط جامعه‌مان مربوط می‌شود، ما به آدم‌هایی شعارزده تبدیل شده‌ایم و حرف‌ها و شعارهای قشنگی داریم اما نگاه عمیقی در بین‌مان وجود ندارد. سیاستمداران ما هم به همین شکل هستند و در این وضعیت نمی‌توان انتظار ظهور سینمایی درخشان در عرصه سیاست داشت. من هم در دهه 1370 چند فیلم سیاسی ساختم که البته آن زمان نگاه عمیقی نداشتم و شرایط هم برای ساخت اثری عمیق فراهم نبود.

کارگردان فیلم سینمایی «تلفن» درباره موفقیت برخی فیلم‌های سیاسی ایران در جشنواره‌های جهانی گفت: بدون شک جشنواره‌های بسیاری در دنیا هستند که از فیلم‌های سیاسی ایران حمایت می‌کنند. هر کدام از جشنواره‌های دنیا بر پایه و اساس یک نگاه سیاسی شکل گرفته‌اند و از نگرش‌هایی همگام و همراه با نگرش‌های خود حمایت می‌کنند. زمانی من یک فیلم با همکاری یک کارگردان فرانسوی ساخته بودم که علی سیاست‌های رژیم اشغالگر قدس بود و زمانی که می‌خواستیم این فیلم در بازار کن حضور داشته باشد مسئولان جشنواره اجازه حضور به ما ندادند و حتی ما نتوانستیم یک سالن برای اکران فیلم بگیریم. جشنواره فیلم فجر ما هم قطعاً سیاست‌هایی دارد و این اتفاقی طبیعی است و نباید از جشنواره‌های دنیا انتظار داشته باشیم که این رفتار را نداشته باشند و فکر می‌کنم جشنواره‌های مهمی وجود دارند که علاقه‌مند به حضور فیلم‌هایی با نگرش‌های ضد سیاست‌های کشور ما هستند.

آقامحمدیان درباره وجود فضای لازم برای ساخت فیلم‌های سیاسی گفت: ما کم‌کم طی سال‌های اخیر به سمت ایجاد فضایی مناسب برای ساخت فیلم‌های سیاسی می‌رویم و به نظر من این اتفاق در حال رخ دادن است که ما سینمایی سیاسی داشته باشیم چرا که جریان‌های سیاسی مختلف در حال ظهور و مطرح شدن هستند و ما در این شرایط به سینمای سیاسی نیز احتیاج داریم.

این کارگردان تأکید کرد: ما در این شرایط برای داشتن سینمای سیاسی باید قبل از هر چیز بدانیم که سینمای سیاسی به چه معناست. از نظر من سینمای سیاسی باید آگاهی عمیقی به مخاطبش ارائه دهد و در کشور ما که مدام مسائل مختلف در حال رخ دادن است عمیق شدن در یک مسئله کار بسیار سختی است و در این من به عنوان یک فیلمساز که سال‌هاست این سینما را دنبال می‌کنم در عمیق بودن فیلمساز‌هایمان و حتی مسئولان کشورمان تردید دارم. حرف‌های زیادی در عرصه سیاست وجود دارد که سینما می‌تواند مطرح کند اما ظرفیت کافی وجود ندارد. فیلم سیاسی راه و روش خودش را دارد و هرچقدر منطقی‌تر و عمیق‌تر مطرح شود می‌تواند به آنچه که مدنظر دارد نزدیک‌تر شود. متأسفانه فیلمسازان و مسئولان ما هنوز به مرحله‌ای نرسیده‌اند که بتوان در موضوعات سیاسی عمیق شد.

او درباره تأثیر سینما بر سیاست گفت: قطعاً سینما می‌تواند بر سیاست تأثیرگذار باشد. ما متأسفانه هنوز انرژی و پتانسیلی که سینما دارد را کشف نکرده‌ایم و به آن پی نبرده‌ایم. اگر یک فیلمساز نگاهی عمیق داشته باشد می‌تواند در قالب فیلم مباحثی را مطرح کند که تنها سینما می‌تواند از پس مطرح کردن آن بر بیاید. به هر حال باید بدانیم که حرف سیاسی زدن عناصر تعریف شده خود را دارد و باید زبان سینمای سیاسی را بشناسیم. سینمای سیاسی قدرتمند ما به نگاه مسئولانمان هم کمک می‌کند. سینما یک ابزار سحرآمیز است که حرف‌های زیادی را می‌توان توسط آن مطرح کرد. بسیاری معتقدند هالیوود در حفظ و مراقبت از سیاست خارجی آمریکا تأثیر بسیاری دارد و به نظر من واقعاً همینطور است.

این کارگردان در ادامه اظهار داشت: بیش از یک قرن است که اتوموبیل وارد کشور ما شده است ولی ما هنوز فرهنگ رانندگی را در کشورمان شاهد نیستیم و در این مسئله ضعف داریم. همین وضعیت درباره سینما هم وجود دارد و این مشکل را درباره آن داریم. ما به زیر و بم‌های سینما هنوز تسلط نداریم و برای فهم بیشتر آن به زمان بیشتری نیاز داریم ولی نباید قدرتش را دست کم بگیریم و باید بدانیم که سینمای در جابجایی فرهنگ‌ها، سیاست‌ها و حتی حکومت‌ها می‌تواند تأثیرگذار باشد.