آزمایشات خود را به ما بسپارید! / آزمایش خون CBC چیست؟

به گزارش برنا، آزمایش CBC  متداول‌ترین و مرسوم‌ترین نوع آزمایش خون است که طیف وسیعی از بیماری‌ها و اختلالات را مورد بررسی قرار می‌دهد. افزایش یا کاهش تعداد گلبول خون در این آزمایش خون مشخص می‌شود. شمارش کامل خون به تشخیص طیف گسترده ای از اختلالات، از کم خونی و عفونت گرفته تا سرطان، کمک می‌کند. میزان طبیعی گلبول خون بسته به سن و جنسیت متغیر است. رنج طبیعی تعداد گلبول خون با توجه به سن و جنسیت در جواب این آزمایش خون مشخص می‌شود.

ارزیابی سلامت عمومی، تشخیص بیماری، کنترل بیماری و کنترل روند درمان از طریق انجام آزمایش CBC امکان‌پذیر است.

چه فاکتور‌هایی در آزمایش CBC مشخص می‌شود؟

در آزمایش CBC گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرند.

گلبول‌های قرمز خون

گلبول‌های قرمز خون در مغز استخوان تولید می‌شوند و بعد از بالغ شدن وارد جریان خون می‌شوند. گلبول‌های قرمز به طور معمول از نظر اندازه و شکل یکنواخت هستند، اما ظاهر آنها می تواند تحت تأثیر شرایط مختلفی از جمله کمبود ویتامین B12 ، فولیک اسید و فقر آهن قرار گیرد.

گلبول‌های سفید خون

گلبول‌های سفید در خون در سیستم لنفاوی و بافت ها وجود دارند که بخش مهمی از سیستم ایمنی را تشکیل می‌دهند. این سلول‌ها به محافظت در برابر عفونت‌ها کمک می کنند و همچنین در التهاب و واکنش های آلرژی (حساسیت) نقش دارند. نوتروفیل‌ها، لنفوسیت‌ها، بازوفیل‌ها، ائوزینوفیل‌ها و مونوسیت‌ها، پنج نوع مختلف گلبول سفید با عملکردهای متفاوت در بدن هستند.

پلاکت‌ها

پلاکت‌ها در واقع قطعات کوچکی از سلول هستند که در خون گردش می‌کنند و برای لخته شدن طبیعی خون (در مواقع نیاز) ضروری هستند. افرادی که کاهش پلاکت یا اختلال عملکرد پلاکت دارند، ممکن است در معرض خطر خونریزی و مشکلات مربوطه باشند. افزایش پلاکت بیش از حد طبیعی می‌تواند باعث لخته شدن نابجای خون شود.

در برگه آزمایش CBC  پارامترهای زیر گزارش داده می‌شوند:

• RBC   یا شمارش تعداد گلبول‌های قرمز در نمونه خون
• Hb یا مقدار کل هموگلوبین موجود در گلبول‌های قرمز
• HCT یا درصد گلبول‌های قرمز در کل حجم خون
• میانگین حجم گویچه‌ای (MCV) یا  اندازه گیری متوسط سایز گلبول‌های قرمز
• میانگین هموگلوبین گویچه‌ای (MCH) یا اندازه گیری متوسط مقدار هموگلوبین در گلبول‌های قرمز خون

نکته مهم: MCH  در آزمایش خون اشاره به مقدار هموگلوبین میانگینی دارد که در هر گلبول قرمز خون موجود است.

• میانگین غلظت هموگلوبین گویچه‌ای (MCHC) یا اندازه گیری متوسط غلظت هموگلوبین در گلبول‌های قرمز خون
• گستره پراکندگی گلبول‌های قرمز (RDW) یا اندازه گیری اختلاف سایز و حجم گلبول‌های قرمز خون
• WBC یا تعداد گلبول‌های سفید در نمونه خون
• ‌Diff یا افتراق گلبول‌های سفید
•  Plt  یا شمارش تعداد پلاکت‌ها در نمونه خون
• MPV  یا میانگین حجم پلاکت‌ها
• PDW یا  گستره پراکندگی پلاکت‌ها

انجام آزمایش CBC چه وقت ضرورت دارد؟

آزمایش  CBC به طور کلی در چکاپ‌های معمولی انجام می‌شود؛ اما به طور اختصاصی در موارد زیر انجام آزمایش  CBC ضرورت بیشتری دارد:

• هنگامی که علایم و نشانه‌های مرتبط با شرایطی که سلول‌های خونی را تحت تاثیر قرار می‌دهند، در بیمار دیده شود؛ برای مثال آنمی‌ها، پلی سایتمی، لوسمی‌ها و …
• هنگامی که علایم مختلف از جمله خستگی، ضعف، کبودی و خونریزی در بیمار دیده می‌شود.
• هنگامی که علائم و نشانه‌های حاکی از عفونت و یا التهاب در بیمار دیده می‌شود.
• هنگامی که بیمار تحت شیمی درمانی است، به طور منظم آزمایش CBC درخواست می‌شود تا اثر داروها بر روی سلول‌های خونی بررسی شود.

عوامل مداخله‌گر در پاسخ آزمایش CBC

• بسیاری از شرایط فیزیولوژیکی، طرز قرارگیری بدن، ورزش، ارتفاع زیاد و بارداری می‌توانند گلبول‌های قرمز را تحت تاثیر قرار دهند.
• بارداری و دهیدراسیون می‌تواند هماتوکریت را تحت تاثیر قرار دهند.
• ارتفاع زیاد‌ و بارداری می‌توانند هموگلوبین را تحت تاثیر قرار دهند.
• آگلوتینین های سرد می‌تواند میانگین غلظت هموگلوبین گویچه ای را تحت تاثیر قرار دهد.
• چربی خون بالا و  گلبول‌های سفید خون بالا می‌توانند میانگین هموگلوبین گویچه‌ای را تحت تاثیر قرار دهند.
• ورزش و بدن درد و تب می‌توانند گلبول‌های سفید را تحت تاثیر قرار دهند.
• ورزش، ارتفاع زیاد، هیجان می‌توانند پلاکت ها را تحت تاثیر قرار دهند.

افزایش یا کاهش فاکتورهای آزمایشی CBC چه بیماری‌هایی را نشان می‌دهد؟

افزایش‌ها:

1. افزایش گلبول‌های سفید

عفونت های حاد، سرطان خون، اختلالات میلوپرولیفراتیو، تروما یا جراحت، جراحی، تومورهای بدخیم، اکلامپسی، داروها (بخصوص کینین، آدرنالین)، همولیز حاد، خونریزی حاد، بعد از عمل جراحی برداشتن طحال، نکروز بافتی، هیجان، استرس، ورزش، حالت تهوع، استفراغ.

1. افزایش گلبول‌های قرمز

افزایش اولیه گلبول‌های قرمز: پلی سایتمی ورا (یک اختلال میلوپرولیفراتیو)، افزایش تولید گلبول‌های قرمز در مغز استخوان

افزایش ثانویه گلبول‌های قرمز: بیماری کلیوی، تومورها، ارتفاع زیاد، بیماری ریوی، بیماری قلبی، کاهش ونتیلاسیون آلوئولی، هموگلوبینوپاتی ها

افزایش نسبی گلبول‌های قرمز(کاهش حجم خون): دهیدراسیون (اسهال، استفراغ)

1. افزایش هموگلوبین

پلی سایتمی ورا، نارسایی احتقانی قلب، بیماری انسدادی ریوی مزمن، بعد از انتقال خون/سوختگی/خونریزی

1. افزایش پلاکت‌ها

بدخیمی ها، پلی سایتمی ورا، بعد از برداشتن طحال، آرتریت روماتوئید، کم خونی فقر آهن

کاهش‌ها:

1. کاهش گلبول‌های سفید

عفونت‌های ویروسی، برخی عفونت‌های باکتریال، هایپراسپلنیسم، سرکوب شدن مغز استخوان (بعلت مسمومیت با فلزات سنگین، اشعه‌های یونیزان، برخی داروها از جمله باربیتورات‌ها، برخی آنتی بیوتیک‌ها، آنتی هیستامین‌ها، داروهای ضدصرع، داروهای ضد تیروئید، شیمی درمانی سرطان خون، داروهای قلبی-عروقی، دیورتیک‌ها، داروهای ضد درد و ضد التهاب) ، اختلالات اولیه مغز استخوان از جمله لوسمی (سرطان خون)، آنمی های پرنیشوز و آپلاستیک، سندروم چدیاک – هیگاشی

1. کاهش گلبول‌های قرمز

آنمی‌ها، لنفوم هوجکین و سایر لنفوم‌ها، مولتیپل میلوما، اختلالات میلوپرولیفراتیو، سرطان خون (لوسمی)، خونریزی حاد و مزمن، بیماری لوپوس، تب روماتیسمی، اندوکاردیت

1. کاهش هموگلوبین

فقر آهن، تالاسمی، آنمی پرنیشوز، هموگلوبینوپاتی‌ها، بیماری کبدی، کم کاری تیروئید، خونریزی حاد و مزمن، آنمی همولیتیک، لنفوم هوجکین، لوسمی، لنفوم، لوپوس، نکروز کلیوی

1. کاهش هماتوکریت

لوسمی‌ها، لنفوم‌ها، بیماری هوجکین، اختلالات میلوپرولیفراتیو، نارسایی آدرنال، بیماری‌های مزمن، خونریزی حاد و مزمن، همولیز (عفونت ها، داروها، سوختگی حاد)

1. کاهش پلاکت  

هایپراسپلنیسم، خونریزی، لوسمی و سایر اختلالات میلوفیبروزی، اختلالات کمبود پلاکت ارثی (مانند سندروم ویسکوت – آلدریچ)، انعقاد درون رگی منتشره (DIC)، لوپوس، آنمی پرنیشوز، برخی کم خونی‌های همولیتیک، شیمی درمانی سرطان، عفونت‌های حاد و مزمن

انجام انواع آزمایشات در منزل و محل کار با هوم‌کا

شما می‌توانید برای انجام آزمایش در منزل از مجموعه هوم‌کا کمک بگیرید. این مجموعه با تدارک خدماتی نوین و مختصر عصر حاضر، تلاش می‌کند تا ضمن ارائه خدماتی با کیفیت، رفاه کاربران خود را نیز تامین کند. اگر به هر دلیل آزمایش دادن برای شما در آزمایشگاه سخت است، به وبسایت هوم‌کا به آدرس www.homeca.ir سر بزنید یا با شماره 02191025595 تماس بگیرید و از خدمات آزمایش در منزل این مجموعه با خیالی آسوده استفاده کنید.