دولت عجله‌ای برای حذف ارز ترجیحی ندارد/ مشورت‌ پذیری رئیسی بسیار خوب است/ دولت‌های گذشته با خام‌فروشی نرخ رشد اقتصادی را بالا بردند

به گزارش برنا، سه‌شنبه هفته گذشته جلسه سیدابراهیم رئیسی با جمعی از اقتصاددانان در خصوص بررسی راهکارهای رفع مشکلات مردم برگزار شد و پس از طرح چهار پرسش مهم رئیس جمهور از اقتصاددانان، موضوع جلسه به حذف ارز ترجیحی و پرداخت یارانه نقدی کشیده شد. برخی اقتصاددانان حاضر در این جلسه انتقادات خود را نسبت به این طرح بیان کردند و برخی دیگر  نیز با ابراز نگرانی‌هایی نسبت به آثار تورمی این تصمیم بر ضرورت حذف ارز 4200 تومان تاکید کردند.

محمد خوش‌چهره، کارشناس اقتصادی، در خصوص مسائل و موضوعات مطرح شده در نشست اقتصاددانان با رئیس جمهور گفت: دولت‌های قبل مثلاً در زمان تصویب یارانه‌ها که طرح بسیار بزرگ و هزینه‌آوری بود وقتی با هجمه منتقدان روبه‌رو شدند برای اینکه بتوانند پاسخی قابل قبول به این هجمه‌ها بدهند، می‌گفتند که «ما با نخبگان و محافل آکادمیک صحبت کرده‌ایم»، و به‌اصطلاح با این کار از فشار هجمه‌ها فرار می‌کردند، بعد که تحلیل و بررسی می‌کردیم می‌دیدیم نهایت چهار پنج نفر موافق این مکانیزم یارانه‌ها بودند و اکثریت متخصصان و کارشناسان با این طرح مخالف بودند، یعنی یارانه‌ای که باید به‌عنوان یک طرح کوتاه و مقطعی برای کمک به یک سری اقشار ضعیف برای عبور از شرایط تورمی سنگین آن برهه می‌شد، بار مضاعفی شد که دولت را به‌طور دائم موظف به پرداخت آن کرد.

او ادامه داد: درآمدهای بالا و افسانه‌ای نفتی که در دولت نهم و دهم به دست دولت رسید، باید صرف رفع موانع تولید می‌شد که این امر اتفاق نیفتاد و همانند دولت‌های قبل صرف توزیع پول شد، که همان موقع هم ما در مجلس هفتم مخالف این امر بودیم. ما مخالف پرداخت یارانه بودیم اما این به این معنا نیست که ما به فقر فقرا و ریشه‌های آن نپردازیم، اما شما با توزیع پول در کشور به دندان چرک‌ کرده به‌جای درمان ریشه‌ای و اصلی صرفاً مسکّن می‌زنید و مجبور می‌شوید دوز این مسکن را دائماً بالا ببرید تا جایی که دندان را به‌ طور کلی از دست می‌دهید.

خوش‌چهره افزود: خوشبختانه در دولت جاری تقاضای مشورت‌های علمی چه در قالب مناظره و چه در قالب‌های دیگر به‌ کرّات شده است. اگرچه شیوه و تشکیل این جلسات شرایط خاص خود را می‌خواهد، نمی‌شود در یک جلسۀ باز و با تعداد محدود و وقت‌های 5دقیقه‌ای، جواب‌های دقیق و کارشناسانه برای برون‌رفت از شرایط کشور ارائه داد.

این کارشناس اقتصادی گفت: دولت اگر اهداف اجرای عدالت، تقویت پول ملی، کاهش وابستگی، رونق تولید، ایمن‌سازی کشور از جنگ اقتصادی توسط نظام سلطه و بهبود بخشیدن معاش مردم را دارد؛ اول، مبانی نظری خود را تبیین کند و دوم، باید دقت کند که مشاوران و کارشناسانی که با آن‌ها مشورت می‌کند کارشناسانی باشند که سوابق و کارنامه آن‌ها سلامت و شفاف باشد. ما می‌بینیم کسانی به دولت مشاوره می‌دهند که خودشان از زمینه‌سازان شرایط امروز کشور در سال‌های گذشته بوده‌اند.

خوش چهره درخصوص جلسه اقتصاددانان با رئیس جمهور گفت: جلسه شامگاه سه‌شنبه با رئیس جمهور خوب مدیریت نشد و به‌جای اینکه در مسائل کلان‌تر و معیشت مردم بحث شود اکثر بحث‌ها حول ارز 4200 تومانی چرخید، البته انتقاد دیگری هم به جلسه وارد بود که فرصت صحبت‌های 5 دقیقه‌ای برای چنین مسائل مهمی بسیار کم است و در این فضا فرصت پاسخ‌های عقلایی نیست.

او ادامه داد: نکته دیگری که در این جلسه به‌ نظر می‌رسید این بود که دوستانی که در گذشته خودشان صاحب‌ منصب بوده‌اند و باید پاسخگوی شرایط موجود باشند خودشان مطالبه‌گر شده بودند. بعضی از دوستان ما که متکفل کار شده‌اند و باید دیدگاه‌های خود را با صراحت هم اعلام کنند و اتفاقاً بر مسند کار هم هستند متأسفانه راه افراد قبلی را به‌نحو دیگری می‌روند.

او افزود: مشورت‌ پذیری رئیس جمهور بسیار خوب است. دولت وارث یک شرایط حساسی است. خیلی از متغیرهای کلان مانند اشتغال، تولید ناخالص ملی، تورم، سطح عمومی قیمت‌ها و... از نظر محافل آکادمیک متغیرهای بحرانی هستند. معمولاً هر دولتی که در هرجای دنیا روی کار می‌آید با یک یا دو متغیر بحرانی مواجه است مثلاً در کشوری، بیکاری زیاد است و حالت رکودی دارد یا در کشور دیگری تورم بالاست و بیکاری کم است و رونق دارد اما ما در کشور خودمان با چند متغیر بحرانی مواجه هستیم. اولویت سیاست‌گذاری دولت‌ها طبق این متغیرهای بحرانی است، مثلاً در کشور ما اگر متغیر بحرانی اشتغال است دولت باید تمام تلاش خود را برای حل این موضوع بگذارد و تمام سیاست‌های اقتصادی خود مانند نرخ بهرۀ بانکی و یا نرخ مالیات برای تولید پائین باشد و یا واردات کالاهای غیرضروری برای رونق تولید باید کاهش یابد.

او گفت: متأسفانه در شرایط فعلی چنین اولویتی را در دولت نمی‌بینیم و دولت مشغول امور روزمره و تنظیم بودجه و جبران کسری بودجه با روش‌های منسوخ قبلی مانند خام‌فروشی‌های گسترده که ضررهای آن را هم بارها تجربه کردیم، است. در دولت‌های گذشته هرجا کسری می‌آوردند رو به شوک ارزی و افزایش نرخ ارز  آورده‌اند. این شوک ارزی تورم‌زاست و باعث اختلاف طبقاتی شده و تولید را نابود کرده است، در جلسه سه‌شنبه‌ شب طرح حذف ارز 4200 تومانی و این‌ طور مسائل مطرح بود که خوشبختانه رئیس جمهور محترم دغدغه‌ها را شنیده بودند و گفتند که «برای حذف ارز 4200 تومانی عجله‌ای نداریم و ممکن است ارز 4200 تومانی را تا سال 1401 حفظ کنیم.»، البته حفظ ارز 4200 تومانی به‌ مفهوم تأیید وضع موجود نیست اما اینکه بعضی نگاه‌ها به‌سمت شوک‌های ارزی و خصوصاً گران کردن حامل‌های انرژی است که بحثش این روزها بسیار داغ است، بسیار اشتباه است و آثار تورمی سنگین دارد.

خوش‌چهره تاکید کرد: ما امروز بحران تورم، اشتغال و مسکن و... داریم. در بحران نباید ساده‌ انگاری و خام‌ خیالی و محدودنگری کرد و همچنین نقش عوامل بیرونی و نظام سلطه را نباید نادیده بگیریم. نسخه‌های نخ نما و تکرار شده را نباید دوباره تکرار کنیم. روش شوک ارزی جواب نداده است و نباید دوباره تکرار شود.

این اقتصاددان اظهار کرد: دوستان در مورد نرخ بالای رشد اقتصادی در سال‌های آینده حرف می‌زنند. نرخ رشد اقتصادی یک شاخص برای سنجش هست اما باید توجه کنیم که به چه بهایی، نرخ رشد اقتصادی بالا می‌خواهیم. اگر نرخ رشد اقتصادی به‌صورت خام‌فروشی نفت و یا به‌صورت وام و استقراض‌های خارجی و یا وابستگی و وادادگی به بیرون باشد ارزشی ندارد. ملاحظۀ مهم‌تر این است که اگر درآمد کشور افزایش پیدا کرد آیا روش‌هایی داریم که اکثریت مردم از این موضوع منتفع بشوند؟ اگر نرخ رشد بالا برود و اکثریت بهره‌مند نشوند شکاف طبقاتی ایجاد می‌شود، این اتفاق به این صورت می‌افتد که شما به‌ جای اینکه سبب رونق تولید بشوید و در نتیجه کارگر و فارغ‌التحصیل دانشگاهی و... از طریق اشتغال، درآمد بالا داشته باشند صرفاً از طریق خام‌فروشی نفت، نرخ رشد را بالا برده‌اید.

او با اشاره به سؤال رئیس جمهور درباره رشد اقتصادی اظهار کرد: این نرخ رشد اقتصادی بالا، اشتغال‌زایی به‌شدت پایینی دارد و شما همه سرمایه‌گذاری‌های خود را صرف رونق خام‌فروشی کرده‌اید ولی اگر به‌ عنوان مثال در بحث کشاورزی سرمایه‌گذاری کنید خواهید دید که چند میلیون اشتغال ایجاد می‌شود. این دولت و دولت‌های قبل میزان سرمایه‌گذاری را از یک فرمول انحرافی که در کشورهای صنعتی موجود است حساب می‌کنند، بنابراین نرخ رشد را یک عددی در می‌آورند که این عدد در کشور ما غلط است چرا که آن کشورهای صنعتی محدودیت نیروی کار و بیکاری ندارند و فقط می‌خواهند عدد نرخ رشد اقتصادی را بالا ببرند. این‌که رئیس سازمان برنامه و بودجه ما یک‌سری اعداد را به‌عنوان نرخ رشد اقتصادی مطرح می‌کند که ما می‌بینیم مبنای محاسبه او، مانند روش‌های سال‌های سابق است که ما در گذشته دیدیم و هیچ‌ وقت به آن اعداد نه‌ تنها نرسیدیم بلکه بسیار فاصله هم گرفته‌ایم.

او در پاسخ به این سؤال که «چرا ما تورم تک‌ رقمی نداریم؟» گفت: در کشور ما هم عوامل بیرونی و هم عوامل درونی مانع این امر شده‌اند. شیطنت‌های دنیای سلطه را نباید در محاسبات نادیده گرفت. ارز باید فقط به صادرات و واردات و یکی دو درصد آن در مسائل دیگر برود. ما باید به‌جای مدیریت عرضه، تقاضا را مدیریت کنیم. همین الآن هم باید ارزهای خانگی و اصطلاحاً ارزهای توبالشتی را با سود مشخصی مثلاً حدود پنج شش درصد وارد نظام بانکی کنیم. طبق اظهارنظرهای رسمی بالای 20، 30 میلیارد دلار در سطح جامعه ارز وجود دارد و اگر به‌سمت بانک‌ها بیاید کلی منابع در اختیار دولت قرار می‌گیرد که می‌تواند، تورم را کنترل کند.

خوش‌چهره در رابطه با پرسش دیگر رئیس جمهور درباره یارانه‌های پنهان اضافه کرد: سیاست‌های اقتصادی شما باید متناسب با شرایط کشور باشد، یارانه‌ها جزو اقدامات مسکّن است. ما باید اول نگرش‌ها و روش‌ها را اصلاح کنیم. دولت‌ها اقدامات کوتاه‌ مدت، میان‌مدت و بلندمدت دارند. یارانه یعنی مسکّن و نمی‌تواند حال بیمار را خوب کند بلکه این درمان ریشه‌ای مانند رونق تولید است که می‌تواند حال اقتصاد ما را بهبود ببخشد.

انتهای پیام/ 5