ماه رمضان در مازندران/ از آئین «روزه‌سری» تا سحرخوانی و نذر حلوا

خبرگزاری برنا - سعیده اسدیان: ماه رمضان ماه توبه، ماه محو گناهان، ماه سلام و اسلام است و این ماه مبارک در فرهنگ عامه ایرانیان جایگاه ویژه‌ای دارد و در تمامی شهرهای کشور، ماه مقدسی به شمار می رود؛ به گونه ای که با آغاز ماه مبارک رمضان، تمامی مسلمانان در هر گوشه و کنار ایران بزرگ و عزیز در این ماه میهمانی خدا شرکت کرده و عهد و پیمان خود را با خداوند تمدید و محکم تر می کنند.

«محمد سمیعی» پژوهشگر در این باره گفت: استان مازندران به نخستین خاستگاه تشیع در ایران معروف است، به‌ همین دلیل اغلب شعائر اسلامی در این منطقه مورد توجه قرار داشته که یکی از آن ها اشتیاق در انجام آیین‌های ماه مبارک رمضان است. از جمله آداب و رسوم و اعتقادات مردم در این ماه نذورات مختلفی است که مردم به آن توجه خاصی دارند.

اگر بخواهیم یکی از قدیمی ترین آئین های مردم این منطقه در این ماه را بیان کنیم باید به استقبال رفتن مردم استان مازندران از این ماه اشاره کرد به این معنا که مردم استان مازندران برای برآورده شدن آرزوها و ارتباط معنوی با خدا سه روز مانده به ماه مبارک رمضان را روزه می گیرند.

آئین بیدار کردن همسایگان هنگام سحر

سمیعی تاکید کرد: از مهم ترین آداب و رسوم مردم محلی استان مازندران که همچنان یکی از جالب ترین این آداب و رسوم است، می توان به رسم بیدار کردن همسایگان اشاره کرد. چرایی این کار به این دلیل است که در قدیم ممکن بود عده‌ای، سحر را خواب بمانند، به‌ همین دلیل برخی افراد ظرفی فلزی و چوبی بر می‌داشتند و در کوچه‌ها راه می‌افتادند. آن ها یکی، دو ساعت قبل از اذان صبح با چوب روی ظرف می‌کوبیدند و با صدای بلند و رسا می‌گفتند که «سحر است برخیز!» یا «سحر برخیز که صبح صادق آمد» و به این ترتیب مردم را برای خوردن سحر و روزه گرفتن از خواب، بیدار می‌کردند.

سنت سحرخوانی

وی اظهارداشت: سنت دیگری که مردم این استان در ماه مبارک رمضان انجام می دهند، سنت سحرخوانی است و مردم روزه‌دار مازندران بر حفظ و اجرای آن مبادرت می‌ورزند. این سنت هنوز در مناطق کوهستانی استان مانند روستاهای سوادکوه، منطفه دو هزار تنکابن، منطقه بندپی بابل و به ویژه در چهاردادنگه و دودانگه ساری برگزارمی‌شود و مردم روزه دار با سحرخوانی آوازخوانان خود را برای سحر آماده می‌‌کنند.

نذر حلوا و ختم انعام ویژه ماه مبارک رمضان

این پژوهشگر تاکید کرد: البته مردم استان مازندران نیز در طی سی روز ماه مبارک رمضان، نذوراتی زیادی هم دارد، از جمله نذر ختم انعام و نذر حلوا که در ادامه به معرفی هرکدام خواهیم پرداخت.

نذر ختم انعام هم از آیین‌های ویژه مردم این استان در این ماه است، به این معنا که هرگاه افرادی حاجتی داشته باشند، برای برآورده‌شدن آن نذر ختم انعام می‌کنند و برای این کار از کسانی که در قرائت قرآن تبحر دارند دعوت می‌کنند و به هنگام خواندن قرآن مقداری نمک، چند قرص نان و چند ظرف آب در سینی بزرگی می‌گذارند و در مجلس قرار می‌دهند. در ادامه پس از خواندن سوره انعام افراد روزه خود را با غذاهایی که در سینی قرار دارد باز می کنند و نان‌های باقی مانده را به عنوان تبرک در سفره نان قرار می دهند تا برکت پیدا کند. البته ناگفته نماند که پس از آن صاحب مجلس سفره افطار را پهن می کند.

وی افزود: نذر حلوا نیز از دیگر آیین‌های مردم این منطقه است که شب ۱۵ ماه مبارک رمضان هم‌زمان با میلاد امام حسن مجتبی(ع) زنان به عنوان نذر، قند، چای، خرما و زغال به مسجد می‌برند که این کار تا پایان ماه مبارک رمضان ادامه دارد. همچنین در کنار این مواد حلوا، آش، زولبیا و بامیه سنتی، فرنی، آبگوشت و باقلای پخته با پلو نیز به میان روزه‌داران برده می شود. گفتنی است یکی از رسوم خوب و ماندنی مردم استان ساری این بود که هرکسی که در زمان افطاری نذر داشت، مجمعه‌ای از کل نذورات خود را به عنوان افطاری درست کرده و به زندان شهر می برد.

آئین روزه سری

سمیعی گفت: آیین «روزه‌ سری» نیز یکی دیگر از رسوم ماندنی مردم این استان در ماه مبارک رمضان بوده و ویژه روزه اولی ها است. آن ها وقتی بتوانند نخستین روزه خود را بگیرند، انتظار دارند والدینشان به آن ها هدیه بدهند و تا زمانی که از جانب بزرگ‌ترها به عنوان روزه‌سری هدیه‌ای نگیرند، افطار نمی‌کنند. البته این هدایا به صورت معمول شامل چادر نماز و طلاجات برای دختران، پول و انواع نقره‌جات قدیمی برای پسران است.

خوراک ویژه مردم استان مازندران هنگام افطار و سحر

وی ادامه داد: اگر بخواهیم درباره غذاهای ویژه ماه رمضان مردم استان مازندران صحبت کنیم باید گفت که سفره افطاری و سحری مازندرانی‌ها متنوع و خوش‌ آب و رنگ است. شیرآش، راغون دشو، شکرپلا، اوحلوا، آش ساک، کوکو، شامی سبزی، تخم مرغ و برنج؛ خوردنی‌های این سفره‌ها را تشکیل می‌دهند. در قدیم نیز مردم استان قرقناق را که از غذاهای محلی مازندران است درست کرده و آن را هنگام سحری می‌خوردند، چراکه اعتقاد داشتند خوردن این غذاها در طول روز مانع گرسنگی و ضعف می‌شود.

آیین قرآن به سر

وی افزود: «قرآن به‌سر» اصطلاحی محلی است که مازندرانی‌ها به آیین‌های ویژه شب قدر می‌گویند. مردم این استان در این شب‌ها به مساجد و تکیه ها می‌روند و به خواندن قرآن و ادعیه می‌پردازند. همچنین آن ها در شب‌های نوزدهم یعنی شب ضربت خوردن و شب بیست ویکم ماه رمضان یعنی شب شهادت حضرت علی(ع) را به سوگواری می‌نشینند. این سوگواری نیز شامل شعرگویی در مدح حضرت علی (ع) است. از طرفی دیگر مردم در این شب نذورات خود را به صورت پول داخل کشکول می گذارند و در آن شب خرما، شربت زعفرانی و فرنی به عنوان نذورات به روزه‌داران داده می شود.

وی گفت: در پایان نیز می توان به دیگر آداب و رسوم مردم این استان در ماه مبارک رمضان از جمله  دعوت از اقوام و فامیل به افطاری، قرائت مناجات ابوحمزه ثمالی و خواندن یک جزء از قرآن توسط با‌سوادان و ... اشاره کرد.

انتهای پیام/