محله عودلاجان از جاذبه های دیدنی تهران

به گزارش خبرگزاری برنا از تهران ؛ عودلاجان یا اودلاجان یکی از محله‌های قدیمی و با اصالت شهر تهران است که روزگاری در زمان قاجار از محله‌های قدیمی و اصیل پایتخت بوده است. هرچند اکنون تهران؛ پایتخت شلوغ و پرجمعیت ایران با برج‌ها و ساختمان‌های بلند، پاساژها، خانه‌ها و محله‌های جدید چهره متفاوتی ازتهران قدیم به خود گرفته است اما در همین شهر نیز کوچه و محله‌هایی نیز هستند که با گذر از آن‌ها می‌توان سراغی از هویت گذشته پایتخت را گرفت و خاطرات آن روزها را مرور کرد. یکی از این محله‌ها «عودلاجان» نام دارد که در عهد قاجار و حتی تا در زمان پهلوی یکی از محله‌های اصلی پایتخت به شمار می‌رفت و در تاریخ پر فرازونشیب این شهر نقش بسزایی داشت.

محله‌ عودلاجان یکی از محله‌های قدیم و اصیل تهران است که در گذشته در کنار سنگلنج، ارگ، بازار، محله بازار و چال میدان یکی از کلان محله‌های تهران به شمار می‌رفت. عودلاجان از جنوب به میدان مولوی، از شمال به خیابان امیرکبیر و سرچشمه، از غرب به ششمس العماره و ضلع شرقی آن به امامزاده یحیی محدود می‌شود و هم‌اکنون محله‌های پامنار و ناصرخسرو و امامزاده یحیی را در برگرفته است. این محله با شماره‌ ۱۵۳۸۱ در فهرست میراث ملی کشور در سال ۱۳۸۴ خورشیدی به ثبت رسیده است.

در دوره قاجار محله اودلاجان را به‌صورت عودلاجان می‌نوشتند. این نام از دو واژه «عود» و «لاجی» تشکیل شده است که آن هم به‌دلیل قرارگرفتنش در راسته عطارها بوده است.برخی نیز نام این محله را تلفظ «عبدالله جان» به لهجه کلیمیان دانسته‌اند.

مردم اودلاجان در قدیم به همان زبان بومی تاتی که هنوز برخی افراد پیر روستاهای دوردست کوه‌های شمیران با آن آشنا هستند صحبت می‌کردند. پیش از گسترش فارسی در منطقه تهران، زبان اصلی منطقه در زمان‌های دور تاتی بوده‌ است. در این زبان اودلاجان از «او» یعنی آب و «دراجیدن» به‌معنای بخش کردن و «ان» که پسوند مکان است تشکیل شده و به معنی محل تقسيم آب است یعنی جایی که آب‌های نهر تقسیم می‌شود. از آنجایی که این محله ارتفاع بيشترش نسبت به مناطق جنوبی تهران داشته است بر سایر محله‌ها تسلط داشت و آب نواحی جنوبی از آنجا تقسيم می‌شد و محل تقسيم هم سرچشمه بود. برای همين عودلاجان يا اودلاجان را محل تقسيم آب می‌گفتند.

محله عودلاجان چگونه ساخته شد؟

عودلاجان محله‌ای بزرگ در تهران قدیم بود و ابتدا بیش از سه چهارم محله را باغ و بوستان، مراتع و مزارع و زمین‌های بایر تشکیل می‌داد به گذشت زمان جمعیت عودلاجان رو به فزونی رفت و ساکنان جدیدی به آن اضافه شد و خانه‌ها و عمارت های زیادی در آن ساخته شد. این محله از مناطق اعیان‌نشین تهران در دوره قاجار بوده است و همپای بازار وفاداری بیشتری را به مذهب و روحانیت بروز می‌دادند. این را می‌توان از وجود ۱۶ مسجد و مدرسه در این محله دریافت و اینکه طبق اسناد به جا مانده از دوره قاجار، بیشترین آمار روضه خوانی، زیارت نامه خوانی و تعزیه گردانی در آن به چشم می‌آمد.

این محله که در واقع یکی از کلان محله‌های تهران به شمار می رفت شامل محله‌های کوچک‌تری بود که در آن‌ها اقوام و ادیان و مهاجران مختلفی در کنار هم زندگی می‌کردند. یکی از محله‌های اودلاجان محل زندگی یهودیان یا کلیمیان بود و این محله به محله کلیمیان معروف بود و به‌دلیل وجود چاله‌ای در وسط آن به آن سرچال نیز می‌گفتند و بچه‌های آن را بچه‌های سرچال صدا می‌کردند. محله عرب‌ها نیز در گوشه شمال غربی محله عودلاجان قرار داشت.

محله های تاریخی عودلاجان
البته امروزه خیلی از اسامی محله های تاریخی عودلاجان تغییر پیدا کرده­اند اما بر طبق نقشه ایران قدیم اسامی زیبای زیر به چشم می خورد که هنوز برخی بومیان آنها را به یاد دارند :
گذر حمام نواب
کوچه هادی خان
کوچه سهراب خان
گذر سردار
گذر شاه بیاتی
کوچه حاجی علی
کوچه نقاره چی
گذر شتر گلو
باغ نظام الدوله
کوچه مسجد حوض
کوچه محمد امیر خان تومان

عودلاجان
از آنجایی که این منطقه ریشه غنی دارد مشاهیر متعددی از آن چشم به جهان گشودند و یا در عودلاجان زندگی خود را سپری کردند، از آن دست می توان به موراد زیر اشاره کرد:
خاندان قوام الدوله در دوره فتحعلی شاه
خاندان مستوفی در دوره ناصرالدین شاه
خاندان نصیرالدوله در دوره پهلوی اول
سید حسن مدرس نماینده مجلس شورای ملی
پروین اعتصامی شاعر معاصر ایرانی
ایت الله بهبهانی از رهبران مشروطیت
ملک الشعرای بهار
موتمن الاطبا پزشک دربار قاجار
امین نظام
آدرس محله عودلاجان
بهترین مسیر برای دستری به این جا استفاده از مترو و ایستگاه ۱۵ خرداد است، همچنین با خودروی سواری از ناصر خسرو، ۱۵ خرداد و سرچشمه قابل دسترسی است.

انتهای پیام/