ورق به نفع بازی های ایرانیزه برگشت/ جشنواره ای برای کودکان دیروز و امروز

نگار قاسمی منش: درست یک سال پیش در چنین روزی هشتمین جشنواره ملی اسباب بازی کار خود را آغاز کرد؛ علیرغم ازدحام اسباب بازی‌ها و سرگرمی‌های دنیای کودکان، نامگذاری این رویداد به عنوان رویدادی موفق ناممکن بود و از همین رو هشتمین نمایشگاه ملی اسباب بازی نتوانست چنگی به دل مخاطب بزند.

اما حالا پس از یک سال، نهمین دوره از این نمایشگاه از تاریخ ۲۷ دی ماه تا ۱۰ بهمن ماه در مرکز آفرینش‌های فرهنگی هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان میزبان بازدیدکنندگان است.

نمایشگاهی که به وجود عروسک‌ها از اقوام مختلف، عروسک‌های انگشتی و تن پوش‌های کودکان، عروسک‌های پاپت و بازی‌های رومیزی مزین شده و در طول یک سال به اندازه نهالی که به درختی کوچک تبدیل شده؛ رشد کرده، قد کشیده و در جوار تمام محدودیت‌ها مانند ستاره‌ای به مرحله درخشیدن رسیده است.

هنر دست بانوان ایرانی در عروسک‌های «بانی گوگو» 

اگرچه تکرار تولید عروسک‌های سرامیکی که دست کم قدمتی ۲۰ ساله دارند در نمایشگاه سال گذشته به عنوان نمادی از عدم خلاقیت خودنمایی کرد؛ اما حضور عروسک‌هایی با صورت نقاشی شده سه بعدی و یا چاپ و ۶۰۰ مدل از ۷ گروه مختلف عروسک از برند «بانی گوگو» در نمایشگاه امسال در صدد جبران کم کاری‌های پارسال برآمد. قیمت‌های میلیونی و دور از ذهن این عروسک‌ها را نیز می‌توان به پای هنر بانوانی گذاشت که هیچ عددی به گرد پای ارزش کار دستشان نمی‌رسد.

غرفه «بانی گوگو» تنها یک اسباب بازی فروشی که برای سود بیشتر دست به تولید هر عروسکی می‌زند نبود؛ بلکه با قدمتی قریب به ۵۰ سال به عنوان بستری برای حمایت از بانوان هنرمند در هر نقطه از این مرز و بوم به شمار می‌آید.

ورق به نفع بازی های ایرانیزه شده برگشت

هرچقدر که نمایشگاه سال گذشته در انحصار بازی‌های بردگیم و رومیزی بود؛ بخش عمده نمایشگاه امسال به عروسک‌های پارچه‌ای و حتی انگشتی و دستکشی اختصاص داشت.

همچنین بسیاری از این عروسک‌ها نه در قالب دختر یا پسر، بلکه در جنس حیوانات یا شخصیت بازی‌ها و حتی شخصیت‌های ایرانی بازآفرینی شده بودند.

اگرچه تنها غرفه «شادی رویان» تن‌پوش‌های حیوانات نمایشی تولید می‌کرد؛ اما عروسک‌های بند انگشتی در چند غرفه دیگر نیز دیده می‌شد. اسباب بازی دوخت و دوز با نمد و سوزن پلاستیکی نیز گامی بلند جهت ارتقای روحیه هنرمند کودکان (اغلب دختران) به شمار می‌آید.

بیشتر گروه‌هایی که سال گذشته، بازی فکری داشتند؛ معتقد بودند طراحی و ایرانیزه کردن بازی‌ها اقدامی مقرون به صرفه نیست. پیش از این نیز نائب رییس انجمن تولید کنندگان اسباب بازی ایران به سود بیشتری که بازی‌های فکری نسبت به اسباب بازی‌ها دارند و بودجه بیشتری که اسباب بازی‌ها نیاز دارند؛ اشاره کرده بود.

باید دید امسال چه دری به تخته خورده که خبری از آن ضرر و زیان‌ها نیست و اگر هم هست؛ تولید کنندگان به چه قیمتی به این ضرر‌ها تن داده‌اند؟! آیا خلق صحنه‌های حماسی ایرانی بر جلد بازی‌ها که با نوآوری مثال زدنی‌ای همراه است صرفاً ناشی از ذوق و عرق ملی است؟!

با این حال بازی‌های برد گیم و رومیزی به عنوان مکمل اسباب بازی‌ها، بخش جدا ناشدنی این جشنواره به شمار می‌آیند؛ می‌توان گفت بزرگسالان نیز از چشم جشنواره ملی اسباب بازی و تولیدکنندگان جا نماندند.

موسسه فرهنگی هنری «آوای باران» با ارائه بازی «اسم سرعت» که تلفیقی از اسم فامیل با بازی‌های کارتی به شمار می‌آید؛ با ۶۰ کارت مهر تاییدی بر این ادعا می‌زند.

سبقت دیرینه بازی‌های اقتباسی از سناریوهای نوین

«زینگوبازی» از دیگر مجموعه‌هایی بود که با بیش از ۱۱۰ بازی مناسب هر گروه سنی جای پای خود را در نمایشگاه ملی، محکم کرد. این مجموعه که از ابتدای تاسیس خود در سال ۹۸ تولید ۶۷ بازی رومیزی و ۵۸ اسباب بازی در رزومه خود ثبت کرده؛ به منظور تولید کارآمدتر، کاهش هزینه تمام شده و قیمت محصولات به بهره‌برداری از دستگاه‌های تزریق پلاستیک، چاپ، خطوط متنوع مونتاژ و... روی آورده است.

غرفه «هوپا» نیز با الهام و اقتباس از نسخ خارجی، دست به خلق و تکامل بازی‌های «جالیز» و «استوژیت» زد؛ با توجه به این که این اقدام در سال پیش هم دیده شد، اما طراحی ایرانی بازی «دستباف» در نقش سپری در برابر تکرار کلیشه‌ها عمل کرد.

گفتنی است بازی «استوژیت» که برگرفته از الگوی خارجی است از بازی نوین «دستباف» سبقت گرفت و به عنوان پرفروش‌ترین بازی هوپا شناخته شد؛ همین موضوع نمایی از عدم استقبال جامعه از طرح‌های ایرانیزه است که به خودی خود مستلزم ریشه یابی و آسیب شناسی است.

ردپای نهادهای اقتصادی در دنیای گران کودکان

حضور بانک‌ها برای اولین بار در این نمایشگاه مصداقی از توجه نهاد‌ها و سایردستگاه‌ها به حوزه کودک بود؛ به عبارت دیگر حتی گروه‌های اقتصادی نیز همبازی کودکان شده بودند و پا به پای نسل آینده ساز، به دنیای کودکی خود برمی‌گشتند.

شهر «کیدزی» که با همت یکی از بانک ها بنیان گذاشته شده؛ کودکان را در سه بخش همبازی، ویدزی و پرنده جای می‌دهد. اپلیکیشن همبازی از سوی این نهاد که به ارائه بازی‌های رایگان می‌پردازد؛ امکان رقابت و همصحبتی با دیگر بازیکنان را برای کودک به ارمغان آورده است.

اپلیکیشن ویدزی نیز با شعار «نگاه فرزندان، ارزشمند است» علاوه بر این که تمام انیمیشن‌های جدید و قدیمی را با دوبله فارسی در خود جای داده؛ امکان تماشای بدون اینترنت این انیمیشن‌ها را نیز فراهم کرده است. تسهیلات، جایزه، قرعه کشی، پول تو جیبی و هدیه افتتاح حساب از جمله وعده‌هایی است که این اپلیکیشن را وارد رقابتی تنگاتنگ با سایر برنامه‌های سرگرمی کودکان می‌کند.

پس از بازی‌های رایانه‌ای و انیمیشن‌ها که بینایی و تحرک کودکان را به چالش می‌کشند؛ نوبت به اپلیکیشن پرنده می‌رسد که قصه‌های صوتی رایگان برای گروه سنی‌های مختلف ارائه می‌کند؛ ارائه قصه‌هایی با زبان و گویش‌های مختلف، جذابیت این برنامه را دو چندان کرده‌اند.

ارائه ۳ اپلیکیشن از سوی یک بانک، شمشیر را از رو بست و مسیر را برای ورود بازی‌های آنلاین در نمایشگاه اسباب بازی‌های فیزیکی هموار ساخت.

برگزاری ۱۰ نشست با نگاه علمی به جریان اسباب بازی‌ها

کانون پرورش فکری کودکان نیز به عنوان نهادی از سوی وزارت آموزش و پرورش دست روی دست نگذاشت و با غرفه «بازی با مغناطیس» جای خود را در این میدان باز کرد. «پلی‌مگنت» که نمونه‌ای از ابزار و اسباب بازی خلاقیت‌محور به شمار می‌آید؛ برای آموزش مهم‌ترین مفاهیم به کودکان همراه با سرگرمی و دست‌ورزی با ارائه بیش از ۴۰ نوع بازی مگنتی میزبان کودکان و سایر علاقمندان است.

لیلا بابایی دبیر جشنواره اسباب بازی در گفت‌و‌گو با خبرنگار باشگاه جوانی خبرگزاری برنا، با اشاره به تفاوت‌های نهمین دوره از جشنواره ملی اسباب بازی گفت: ایجاد بخش ترویجی، اسباب بازی و سرگرمی در سالن تیمچه کانون از جمله تفاوت‌های نهمین دوره نمایشگاه ملی اسباب بازی با دیگر دوره‌ها است که با هدف آشنایی مخاطبان کودک یا بزرگسال با کاربرد‌ها و کارکرد‌های اسباب بازی و سرگرمی در فضایی مفرح برپا شده است.

وی با اشاره به نمایشگاه عروسک‌های اقوام در نگارخانه مرکز آفرینش‌ها ادامه داد: موزه عروسک‌های سیار نیز از سوی استان آذربایجان در این فضا مستقر شدند. عروسک‌های بومی محلی نیز بخشی از ۲۵۰۰ نوع محصولی است که از سوی ۱۴۰ تولید کننده در این نمایشگاه عرضه می‌شود. از سوی دیگر اگرچه همچنان برخی از اسباب بازی‌ها بر اساس طرح‌های خارجی بومی‌سازی شدند؛ اما همگی در داخل کشور ساخته و برای مخاطب ایرانی به خط تولید رسیدند.

دبیر جشنواره اسباب بازی با اشاره به توسعه و پیشرفت بخش فروشگاه و بازار نسبت به سال گذشته افزود: همچنین تدارکات برای برگزاری ۱۰ نشست علمی با موضوعات علمی و پرداخت علمی به موضوع اسباب بازی و سرگرمی با همکاری دانشگاه سوره و با حضور اساتید دانشگاه دیده شده؛ از سوی دیگر هدف از برگزاری این نشست‌ها ایجاد نگاهی از منظر علم به موضوع رشد و توسعه دقیق اسباب بازی و سرگرمی است.

بابایی با بیان این که آثار تولید شده در بازه زمانی جشنواره قبل تا این جشنواره مورد قضاوت و داوری قرار گرفتند تشریح کرد: علاوه بر این که این آثار در مراسم اختتامیه معرفی خواهند شد؛ محصولاتی که به لحاظ قیمتی و کیفیتی، استاندارد‌های لازم را برای صادرات دارند؛ به کشور‌های همسایه عرضه خواهند شد.

وی در پایان با اشاره به ۴۰ سال فعالیت کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در حوزه اسباب بازی و سرگرمی خاطرنشان کرد: امروز که کانون با چند عنوان محصول جدید و محصولات تجدید تولیدی در این نمایشگاه حضور پیدا کرده؛ دوز سه بعدی نیز از جمله محصولات کانون است که برای اولین بار به مرحله عرضه رسیده است.

انتهای پیام/