دیپ‌سیک؛ اپلیکیشن چینی که بازار هوش مصنوعی را تسخیر کرد

فاطمه مرادخانی: دیپ‌ سیک چینی به‌ صورت چشمگیری به شهرت جهانی رسید. آزمایشگاه هوش مصنوعی چینی دیپ‌ سیک، پس از قرار گرفتن در صدر جدول فروش اپلیکیشن‌های اپ استور اپل و گوگل پلی، به یکی از نام‌های برجسته در عرصه هوش مصنوعی تبدیل شد. مدل‌های هوش مصنوعی دیپ‌ سیک که با استفاده از تکنیک‌های محاسباتی کارآمد آموزش داده شده‌اند، توجه جهانی را جلب کرده و باعث نگرانی تحلیلگران وال استریت و متخصصان فناوری در مورد این شده است که آیا ایالات متحده قادر به حفظ برتری خود در رقابت هوش مصنوعی خواهد بود و آیا تقاضا برای تراشه‌های هوش مصنوعی همچنان ادامه خواهد داشت.

تاریخچه دیپ‌ سیک

دیپ‌ سیک توسط "های فلییر کپیتال منیجمنت" (High-Flyer Capital Management)، یک هلدینگ چینی که در زمینه تجارت کمی (quantitative trading) با استفاده از هوش مصنوعی فعالیت می‌کند، تأسیس شد. این هلدینگ در سال ۲۰۱۵ توسط لیانگ ون‌فنگ، علاقه‌مند به هوش مصنوعی، راه‌اندازی شد و در سال ۲۰۱۹ تبدیل به یک صندوق سرمایه‌گذاری شد که از الگوریتم‌های هوش مصنوعی برای کمک به تصمیمات تجاری خود استفاده می‌کند.

های فلییر در سال ۲۰۲۳، دیپ‌ سیک را به عنوان یک آزمایشگاه تحقیقاتی برای توسعه ابزار‌های هوش مصنوعی تأسیس کرد. هدف این آزمایشگاه تحقیق و توسعه فناوری‌های نوین در زمینه هوش مصنوعی بود و بعد از مدتی، دیپ‌ سیک به‌طور مستقل از های فلییر تبدیل به یک شرکت با نام مشابه شد. از همان ابتدا، دیپ‌ سیک مراکز داده‌ای را برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی خود راه‌اندازی کرد اما این شرکت همانند سایر همتایان چینی خود، تحت تأثیر تحریم‌های صادراتی ایالات متحده در زمینه سخت‌افزار قرار گرفت و برای آموزش یکی از مدل‌های اخیر خود مجبور شد از تراشه‌های Nvidia H۸۰۰ استفاده کند، که نسخه ضعیف‌تری از تراشه H۱۰۰ است.

مدل‌های قوی دیپ‌ سیک

دیپ‌ سیک مدل‌های اولیه خود را در نوامبر ۲۰۲۳ معرفی کرد که شامل "DeepSeek Coder"، "DeepSeek LLM" و "DeepSeek Chat" می‌شد. اما نقطه عطف در تاریخ دیپ‌ سیک زمانی بود که در بهار ۲۰۲۴، این شرکت مدل‌های نسل جدید خود به نام "DeepSeek-V۲" را عرضه کرد. این مدل‌ها در آزمون‌های مقایسه‌ای هوش مصنوعی عملکرد فوق‌العاده‌ای داشتند و نسبت به مدل‌های مشابه ارزان‌تر بودند. مدل DeepSeek-V۲ به‌قدری موفق بود که رقبای داخلی این شرکت مانند ByteDance و Alibaba را مجبور کرد قیمت استفاده از برخی مدل‌های خود را کاهش دهند و حتی برخی از آنها را به‌طور کامل رایگان کنند.

مدل DeepSeek-V۳ که در دسامبر ۲۰۲۴ معرفی شد، شهرت دیپ‌ سیک را بیشتر کرد. طبق آزمایش‌های داخلی دیپ‌ سیک، این مدل توانست مدل‌های عمومی مانند Llama از متا و مدل‌های "بسته" مانند GPT-۴o از OpenAI را پشت سر بگذارد. مدل R۱ دیپ‌ سیک که در ژانویه ۲۰۲۵ معرفی شد نیز به‌عنوان یک مدل استدلالی شناخته می‌شود. طبق ادعای دیپ‌ سیک، مدل R۱ توانایی‌هایی مشابه با مدل o۱ از OpenAI دارد و در حل مسائل پیچیده و علمی به‌ویژه در زمینه‌های فیزیک، ریاضی و علوم، عملکرد بهتری از خود نشان می‌دهد.

رویکرد دیپ‌ سیک و چالش‌ها

اگرچه دیپ‌ سیک موفقیت‌های زیادی در بازار به‌دست آورده، مدل کسب‌وکار این شرکت هنوز به‌طور کامل مشخص نیست. این شرکت بسیاری از محصولات و خدمات خود را با قیمت‌هایی پایین‌تر از بازار عرضه می‌کند و برخی از آنها را به‌طور رایگان در دسترس عموم قرار داده است. دیپ‌ سیک ادعا می‌کند که به لطف پیشرفت‌های کارآمدی که در فرآیند‌های خود انجام داده، توانسته هزینه‌های خود را به‌شدت کاهش دهد و در نتیجه هزینه‌های بسیار رقابتی داشته باشد.

با این حال، برخی کارشناسان در خصوص صحت این ادعا‌ها تردید دارند و معتقدند که دیپ‌ سیک ممکن است از نظر هزینه‌های واقعی مدل‌های خود را در مقایسه با رقبای بزرگ‌تر ارزان‌تر به نمایش بگذارد. با این حال، مدل‌های دیپ‌ سیک محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند و بسیاری از توسعه‌دهندگان در پلتفرم‌هایی مانند Hugging Face از این مدل‌ها استفاده می‌کنند. طبق گفته مدیرعامل Hugging Face، بیش از ۵۰۰ مدل فرعی از مدل R۱ دیپ‌ سیک ساخته شده‌اند که مجموعاً ۲.۵ میلیون بار دانلود شده‌اند.

پیامد‌های دیپ‌ سیک در بازار

موفقیت دیپ‌ سیک در برابر غول‌های فناوری مانند اپن ای‌آی و متا، تحول بزرگی در بازار هوش مصنوعی ایجاد کرده است. این موفقیت به‌ویژه باعث کاهش ۱۸ درصدی قیمت سهام انویدیا در ژانویه ۲۰۲۵ شد و حتی واکنش عمومی از سوی سام آلتمن، مدیرعامل اپن ای‌آی را به‌دنبال داشت. مایکروسافت نیز اعلام کرده که مدل‌های دیپ‌ سیک از طریق سرویس Azure AI Foundry در دسترس کاربران قرار گرفته‌اند.

چالش‌های قانونی و آینده دیپ‌ سیک

دیپ‌ سیک علاوه بر چالش‌های اقتصادی، با چالش‌های قانونی نیز مواجه است. برخی کشور‌ها و شرکت‌ها از جمله کره جنوبی و ایالت نیویورک استفاده از دیپ‌ سیک را در دستگاه‌های دولتی خود ممنوع کرده‌اند. همچنین، دولت ایالات متحده به‌شدت نگران نفوذ خارجی دیپ‌ سیک است و آن را تهدیدی برای امنیت ملی می‌داند. این نگرانی‌ها به‌ویژه در راستای توسعه فناوری‌های هوش مصنوعی در کشور‌هایی مانند چین به‌وجود آمده است.

آینده دیپ‌ سیک هنوز به‌طور کامل مشخص نیست، اما انتظار می‌رود که این شرکت به بهبود مدل‌های خود ادامه دهد و در آینده با چالش‌های بیشتر و رقبای جدیدتری رو‌به‌رو شود. این شرکت ممکن است در دنیای هوش مصنوعی در حال پیشرفت خود با موانع جدیدی مواجه شود، اما این احتمال هم وجود دارد که با تلاش بیشتر و گسترش مدل‌های خود، به مسیر رو به جلو ادامه دهد.

انتهای پیام/