نقش مهم اعتبار بخشی در آزمایشگاه های پزشکی

حسن بیات مسئول محور «اعتباربخشی در آزمایشگاه پزشکی» در کنگره ارتقای کیفیت خدمات آزمایشگاهی با اشاره به برگزاری بیست و دومین کنگره کشوری و شانزدهمین کنگره بین المللی ارتقای کیفیت خدمات آزمایشگاهی تشخیص پزشکی ایران در روز‌های ۹ تا ۱۲ اردیبهشت ماه ۱۴۰۴ در محل مرکز همایش‌های بین المللی برج میلاد، اظهار کرد: درهر فعالیتی از جمله آزمایشگاه پزشکی، اعتباربخشی یا با عبارتی که کشور‌های عربی به کار می‌برند «اعتمادسازی»، عبارت است از اینکه یک نهاد صاحب صلاحیت، عملکرد، محصول و خدمات یک سازمان را از نظر مطابقت با معیار‌های (استانداردهای) معتبر ارزیابی و تایید می‌کند. حاصل این ارزیابی و تایید این می‌شود که آن محصول، خدمت، و سازمان برای مشتری معتبر و قابل اعتماد به شمار می‌آید.

به گزارش انجمن دکترای علوم آزمایشگاهی تشخیص طبی ایران، وی با این اشاره که مهمترین معیار (استاندارد) برای اعتباربخشی آزمایشگاه‌های پزشکی سند ایزو ۱۵۱۸۹ است، افزود: این استاندارد در ۲۰۰۳ برای اولین بار منتشر و سپس در ۲۰۰۷، ۲۰۱۲ و  ۲۰۲۲ بازبینی شده است. نسخه ۲۰۲۲ از آغاز سال میلادی جاری (سال ۲۰۲۵) ملاک ارزیابی آزمایشگاه‌ها است.

بیات اضافه کرد:اسناد ایزو به طور معمول، الزامات یعنی «چه باید کرد» را مطرح می‌کنند، اما تبیین «چگونگی» برآورده کردن الزامات را به عهده سایرسازمان‌های حرفه‌ای می‌گذارند. در مورد آزمایشگاه‌های بالینی، «موسسه معیار‌های بالینی و آزمایشگاهی» امریکا (CLSI) یکی از فعالترین سازمان‌ها است که دستورکار‌های بسیار مفیدی را به طور مرتب منتشر، بازبینی و به روز می‌کند. البته سازمان‌های دیگر مثل «فدراسیون بین‌المللی شیمی بالینی و طب آزمایشگاهی» (IFCC) هم سند‌هایی مرتبط منتشر می‌کنند.

بیات در پاسخ به این سوال که چگونه می‌توان با محدودیت‌های منابع (مانند تجهیزات و  بودجه) در فرآیند اعتباربخشی مقابله کرد؟ گفت: راه ساده‌ای برای دور زدن و میانبر زدن وجود ندارد؛ اعتباربخشی به کیفیت مربوط است و دستیابی به کیفیت، بدون تخصیص منابع ممکن نیست. بنابراین، لازم است کیت‌ها، لوازم و دستگاه‌های با کیفیت، با قیمت مناسب در دسترس آزمایشگاه‌ها قرار گیرد، همچنین لازم است «آزمایشگاه‌های مرجع» که متصل به نهاد‌های بین‌المللی بالادستی مثل IFCC هستند در کشور مستقر شوند که آزمایشگاه‌ها بتوانند از خدمات آن آزمایشگاه‌های مرجع برای بررسی درستی نتایج بیماران استفاده بکنند.

وی ادامه داد: علاوه بر این لازم است که نیروی انسانی در دانشگاه‌ها به خوبی آموزش داده شوند؛ لازم است تعرفه‌ها طوری باشد که آزمایشگاه‌ها بتوانند هزینه‌های خدمات با کیفیت را تامین کنند؛ و البته لازم است درآمد عمومی مردم بالا باشد که بتوانند بهای خدمات آزمایشگاهی باکیفیت بالا را پرداخت کنند. اگر مردم توان خرید خدمات با کیفیت آزمایشگاهی را نداشته باشند، مانند خرید کالا‌های دیگر در مورد خدمات آزمایشگاهی نیز، هم آزمایشگاه‌ها وهم بیماران مجبور خواهند شد به سراغ جایگزین‌های ارزان‌تر و البته بی‌کیفیت‌تر بروند و دراین صورت نمی‌شود امیدوار بود که کیفیت و اعتباربخشی گسترش پیدا کند.

وی در خصوص ارتباط اعتباربخشی و کنترل کیفیت داخلی (IQC) و خارجی (EQA) اظهار کرد: کنترل کیفیت داخلی و خارجی از ابزار‌های مهم برای تضمین کیفیت هستند. به همین دلیل از اجزای مهم اعتباربخشی به شمار می‌آیند. آزمایشگاه‌ها برای کسب اعتباربخشی لازم است فرآیند‌های پایش کیفیت داخلی خود را بر اساس اصول علمی مستقر کنند و همچنین در برنامه‌های پایش کیفیت خارجی که الزامات اعتباربخشی را برآورده می‌کنند شرکت کنند.

بیات بیان کرد: اعتباربخشی مهر تایید بر خدمات یک موسسه است و اگر پزشکان و بیماران که مصرف کننده خدمات تشخیصی هستند از طریق این مهر تایید، به خدمات یک موسسه پزشکی اطمینان پیدا کنند به مشتریان آن موسسه تبدیل می‌شوند و به رشد و توسعه آن موسسه کمک می‌کنند.

وی گفت: با توجه به این که تهیه سند‌ها و مدارک، به روزرسانی سند‌ها و مدارک، ثبت و ضبط عملکرد، و تجزیه و تحلیل آماری داده‌ها بخش مهمی از فعالیت‌های اعتباربخشی است، نرم‌افزار‌های مدیریت کیفیت در تسهیل انجام این وظایف کمک قابل توجهی می‌کنند.

انتهای پیام/