تشکیل ستاد مقابله با گرد و غبار در استان‌ها

ضیاءالدین شعاعی، مدیر ملی ستاد مقابله به گرد و غبار سازمان حفاظت محیط زیست ، گفت :وظیفه ستاد مقابله با پدیده گرد و غبار، هماهنگی بین دستگاهی است و وظیفه اجرایی برعهده آن قرار ندارد، طبق وظیفه‌ای که در ستاد مقابله با پدیده گرد و غبار سازمان مدیریت بحران داشتیم، در بهمن ماه مصوبات مربوط به پدیده گرد و غبار تقدیم دولت شده و به تصویب رسید. براساس این مصوبه طی آن وظایف همه دستگاه‌های مربوط به کنترل گرد و غبار مشخص شد و لازم بذکر است، ستاد هیچ وظیفه اجرایی در مورد کنترل پدیده گرد و غبار ندارد و تنها مکلف به هماهنگ کردن دستگاه‌هایی است که به نوعی موظف به کنترل گرد و غبار هستند.

وی با اشاره به جزییات طرح ارائه شده توسط ستاد مقابله با پدیده گرد و غبار به مجلس اظهارکرد: برنامه‌هایی که تقدیم دولت شد، شامل مباحثی راجع به شناسایی کانون‌های داخلی و خارجی گرد و خاک و تشخیص اینکه چند درصد خارجی و چند درصد داخلی هستند، می‌شد، البته این‌ پروژه‌ مصوب و اعتبار آن تامین شده و با سرعت در حال انجام است که امیدواریم اولین نسخه استانی کمتر از یک ماه دیگر برای استان خوزستان آماده شود.

شعاعی با بیان اینکه در نظام برنامه‌ریزی کارهای متفرقه نباید صورت گیرد و برای هر تصمیمی یک سند منشاء مورد توافق نیاز است، گفت: در دهه گذشته توسط دانشگاه‌ها، دستگاه‌ها، موسسات، محققان و...کارهای زیادی انجام شده و تعدادی از پژوهشکده‌ها را مکلف کردیم که به بحث شناخت منشاء بپردازند که در این راستا اقدامات و پیگیری‌هایی توسط ستاد مقابله با پدیده گرد و غبار صورت گرفته است.

وی در مورد اقدامات این ستاد تصریح کرد: مباحث پایش و پیشگیری به سازمان هواشناسی سپرده شده است و اعتبارات آن تامین شده که سازمان هواشناسی به لحاظ مدیریت بحران سیستمی را برای تسریع پیش‌بینی برای ستاد مقابله با پدیده گرد و غبار طراحی کند.

شعاعی در ادامه افزود: در بعد بهداشت و درمان نیز وظایفی تعیین شده و اعتبارات در اختیار این وزارتخانه قرار گرفته است تا در صورت وقوع حادثه بتواند سرویس لازم را به شهروندان بدهد و اعتباراتی را در اختیار استان‌ها قرار دهد.

مدیر ملی ستاد مقابله با پدیده گرد و غبار، با اشاره به اینکه بخش دیگر فعالیت ستاد مربوط به شناسایی مکانیزم این پدیده و بررسی علل وقوع آن است، گفت: به منظور شناخت مکانیزم و بررسی وقوع گرد و غبار در استان‌ها، ستاد مقابله با پدیده گرد و غبار به ریاست استانداران تشکیل شده است تا هر استان به علت متنوع بودن دلایل گرد و غبار به طور مجزا پروپزالی را برای شناسایی منشاء و ارائه راهکارها تقدیم کند.

وی همچنین با اشاره به اینکه ارائه پروپزال توسط استان‌ها در چند استان پیشرفت خوبی داشته است، افزود: در استان اصفهان که عمدتا فعالیت‌های انسانی، بهره‌برداری از منابع، کارخانه‌های گچ و آجر بخش عظیمی از منشاء گرد و غبار را تشکیل می‌دهند، پروپزال مربوط به مقابله با این پدیده ارائه شده و در استان سیستان و بلوچستان نیز علاوه بر ارائه طرح استانی، اعتبارات مشخص آن تخصیص یافته و انجام پروژه با کمک دانشگاه زاهدان و مشهد و یکی از پژوهشکده‌ها آغاز شده است. اگرچه این طرح به دلیل محدودیت در بخش اعتبارات و تخصیص دیر هنگام بودجه سرعت مطلوب را نداشت، اما به استان‌هایی مثل کرمان، بوشهر، بندرعباس و هرمزگان دستورالعمل‌هایی داده شده است که طی جلساتی سعی داریم دستورالعمل‌ها را نهایی و با وجود اعتبارات در مجموعه استان‌ها کار را آغاز کنیم.

شعاعی با تاکید بر اینکه تهیه سند منشاء برعهده ستاد مقابله با گرد و غبار سازمان حفاظت محیط زیست است، گفت: از آنجا که تفرق آرا بین دستگاه‌های اجرایی و کارشناسان مختلف یک حوزه مانع جمع و یک کاسه شدن اظهارنظرها در هنگام وقوع بحران در آن حوزه می‌شود؛ مکلف شدیم به منظور روشن شدن وضعیت نسبت به تهیه سند منشاء داخلی و سند منشاء خارجی با جمع‌آوری همه اطلاعاتی که در کشور توسط دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی و دستگاه‌های اجرایی فراهم شده، اقدام کنیم.

وی در ادامه به روند تهیه سندهای منشاء داخلی و خارجی گرد و غبار اشاره کرد و افزود: به دلیل اینکه توانستیم سال گذشته در بعد داخلی اعتباری را تخصیص دهیم، در زمینه تهیه سند منشاء داخلی موفق بودیم و به زودی نتایج آن را خواهیم دید، در بعد خارجی نیز با وجود مشکل تخصیص اعتبار، فاز یک را تمام کرده و به صورت خوشه‌ای و منطقه‌ای منشاءهای خارجی را از کشورهای اطراف شناسایی می‌کنیم.

مدیر ملی ستاد مقابله با پدیده گرد و غبار، با بیان اینکه رسانه‌ها باید توقع به جا در مردم نسبت به دولت ایجاد کنند، گفت: باید انتظار معقولی از دولت داشته باشیم که با امکانات موجود به تکلیف و وظیفه‌اش در رفع مشکل گرد و غبار مبادرت می‌ورزد. مثلا اگر حق‌آبه‌هایی از تالاب ضایع شده باشد ما با فشاری که می‌آوریم، می‌توانیم آن را جبران کنیم، به طوری‌که در حال حاضر حوضچه 1 و 2 هورالعظیم پر شده و تقریبا نگران گرد و غبار مرزی نیستیم و تلاش‌مان بر این است که در حوضچه 3 هم آب را رها کنیم، البته رهاسازی آب به حوضچه 3 باید با احتیاط باشد زیرا به علت شیبی که دارد آب به سمت عراق می‌رود و این بخش را باید در حد حفظ رطوبت آب‌گیری کنیم.

وی با بیان اینکه مردم ایران هرگز انتظاراتی خارج از توان علمی و فنی از دولت ندارند، افزود: مردم ما مردمی هستند که وقتی با مشکل آشنا می‌شوند و وظایف دولت را می‌شناسند توقع‌شان توقعاتی منطقی می‌شود، اما در برخی مواقع بخاطر نوع برخورد رسانه‌ها توقعات با مسائل فنی و اجرایی کشور همخوانی ندارد.

شعاعی با اشاره به اینکه در کشور خشک و نیمه خشکی مثل ایران همواره گرد و غبار یکی از پدیده‌های داخلی بوده و این خشکسالی 23 ساله وضعیت گرد و غبار کشور را تشدید کرده است، گفت: وقتی دولت را مکلف به مهار کردن گرد و غبار کنیم، می‌توانیم با وقوع هر گرد و غبار از دولت انتقاد کنیم ولی وقتی بپذیریم یک بخشی از آن قابل کنترل نیست و ناشی از فرآیند طبیعی است، توقع مردم را به این سمت هدایت می‌کنیم که دولت همه توانش را به کار گرفته و در حد مقدوراتش فعالیت می‌کند.

وی در پایان با بیان اینکه ما انسان‌ها در تولید بخشی از گرد و غبار دخیل بوده‌ایم، افزود: این بخش از تولید گرد و غبار که در اثر فعالیت‌های انسانی تولید می‌شود را باید با اصلاح روش، مدیریت و کنترل کنیم و در مقابل آن بخش از گرد و غبار نیز که طبیعی است باید مردم را به سمت سازگاری سوق دهیم و سعی کنیم مردم طوری زندگی‌شان را تنظیم کنند که در شرایط بحران با استفاده از سیستم‌های مجازی، بیرون نیامدن‌ها، عایق کردن پنجره‌ها خود را از آسیب پذیری مصون بدارند تا این مقطع به سر آید.