توافق هسته‌ای مانع تجهیز حزب‌الله و اسد از جانب ایران نمی‌شود

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری برنا، به نقل از روزنامه تایمز آف اسرائیل منتقدان توافق هسته ای ایران ادعا می کنند این توافق، توافقی ناقص است زیرا بر اساس آن، از ایران خواسته نشده است تا رفتارش را در داخل و خارج از کشور تغییر دهد. این شکایت؛ پیشینه طولانی آمریکا را در انعقاد توافق نامه ها کنترل تسلیحاتی با شوروی سابق -که دشمنی بسیار خطرناک تر برای واشنگتن محسوب می شد- نادیده می گیرد. دست یابی به آن توافق نامه ها در پی روزهای تاریک جنگ سرد سبب امن تر شدن جهان شدند و ثابت کردند برگزاری مذاکره حتی با یک دشمن قسم خورده می تواند سازنده باشد.

با در نظر گرفتن پیمان ممنوعیت انجام آزمایش هسته ای در سال 1963 -کمتر از یک سال پس از بحران موشکی کوبا- ، دولت آمریکا با شوروی موافقت نامه هایی امضا کردند تا تهدیدهای هسته ای آن کشور را محدود کنند و این توافق نامه ها را به نقض حقوق بشر در شوروی و تسلیح و مجهز کردن چپ گراها و جنبش های انقلابی ضد آمریکایی در سراسر جهان ربط ندادند. در بحبوحه تشدید اوضاع به هنگام جنگ سرد، آمریکا،‌ شوروی، انگلیس، فرانسه و چین معاهده منع تولید و گسترش تسلیحات هسته ای را در سال 1963 امضا کردند. آن توافق نامه با هدف ممانعت دیگر کشورها از توسعه تسلیحات هسته ای طراحی شده بود و در عین حال حق آنها را در دست یابی به فن آوری غیر نظامی هسته ای تضمین می کرد همان ضمانتی که 47 سال بعد به ایران اجازه داد به ساخت تأسیسات هسته ای به منظور تولید برق و انجام تحقیقات پزشکی ادامه دهد.

آمریکا و شوروی در دهه 1970 میلادی وارد مرحله گشایش در روابط شدند که سبب امضای معاهده محدود سازی جنگ افزار راهبردی موسوم به سالت و همچنین معاهده موشک های ضد بالستیک در اوایل دهه 1970 شد . این معاهده ها با وجود وقوع جنگ یوم کیپور بین اسرائیل و اعراب در سال 1973 امضا شدند .

مذاکرات هسته ای ادامه یافت تا این که در نهایت در سال 1979 به امضای معاهده سالت دو منجر شد تا بدین ترتیب، تسلیحات هسته ای بیش از پیش کاهش یابد.

جیمی کارتر رئیس جمهور وقت آمریکا شش ماه بعد پس از آن که شوروی به افغانستان حمله کرد، از این معاهده ها کنار کشید . اما درست سه سال پس از آن، رونالد ریگان که به شدت ضد شوروی بود از معاهده کاهش تسلیحات راهبردی موسوم به استارت رونمایی کرد که با هدف کاهش کلاهک های هسته ای و همچنین بمب افکن ها و موشک های آمریکا و شوروی برای حمل این بمب ها تهیه شده بود .

اما هیچ یک از این معاهده ها سبب متوقف شدن تلاش های آمریکا علیه رفتار بد شوروی به ویژه در افغانستان نشد.

ویلیام کورتنی از «موسسه رند» و دیپلمات سابق آمریکا که در زمینه کنترل تسلیحاتی فعالیت کرده است، اعلام کرد: «آنچه که مجبور بودیم انجام دهیم،‌ این بود که با مسلح کردن مجاهدین -جنگجویان افغان ضد شوروی- به صورت مستقیم به مقابله با شوروی بپردازیم و در عین حال مذاکرات در زمینه تسلیحات را با آنها پیگیری کنیم.»

او با اشاره به گروه حزب الله لبنان که دشمن قسم خورده اسرائیل و هم پیمان سوریه و ایران است، گفت: «شاید این همان راهبردی باشد که ما باید در قبال ایران دنبال کنیم. بعید به نظر می رسد ایرانی ها به توافق نامه ای رضایت دهند که آنها را وادار به متوقف کردن روند تجهیز حزب الله یا اسد کند.»

در همان سالی که معاهده استارت امضا شد، ریگان با ایراد یک سخنرانی درباره استقرار سیستمی در فضا برای ناکام گذاشتن هر گونه حمله به خاک آمریکا درست در زمانی که شوروی بیش از هر زمانی به فن آوری های تسلیحاتی روی آورده بود، سبب خشم مقامان شوروی شد.

در حالی که آمریکا آن برنامه را به سبب پیچیدگی هایی که داشت، اجرایی نکرد، طرحی که واشنگتن در پیش گرفت شبیه به طرح ریچارد نیکسون درباره چین بود. آمریکا تلاش کرد روابط خود را با شوروی نزدیک کند.

سوزان مالونی از موسسه بروکینگز اعلام کرد توافق هسته ای ایران همچنین می تواند نشان دهنده ارزش برگزاری گفتگو با کشورهای دشمن باشد.

مالوی -معاون برنامه سیاست خارجی و یکی از کارشناسان ارشد بروکینگز- همچنین گفت: « این توافق نامه باید سبب کاهش فرضیات درباره سیاست آمریکا در قبال ایران شود.»

او افزود: «در مجموع، ما باید در پی رهایی از تابوها علیه دیپلماسی مستقیم بین دولت های آمریکا و ایران باشیم که با هم دشمن هستند.»

او در مقاله ای خاطرنشان کرد: « سیاست قطع رابطه و برقرار نکردن تماس بین دو دولت دیگر منسوخ شده است.»