لزوم فرهنگ‌سازی برای تکریم سالمندان

به گزارش گروه خبر خبرگزاری برنا، فرهنگ‌سازی برای احترام و تکریم سالمندان و ایجاد شرایط لازم برای تامین سلامت و نگهداری آنها در خانواهده از ساز و کارهایی است که برای بهره مندی از تجارب و توانمندی های سالمندان در عرصه های مناسب مورد توجه قرار گرفته است. این موضوع یکی از بندهای 14 گانه سیاست های جمعیت است که از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شده است.

لازم است در این زمینه برنامه‌ریزی‌هایی انجام گیرد تا جمعیت سالمندانی که در این دوران حساس به سر می‌برند بتوانند از آرامش مناسبی بهره‌مند شوند.

مقوله تکریم و احترام به سالمندان یکی از موضوعاتی که ریشه در فرهنگ،‌ آداب و رسوم و سنت‌های ایرانیان دارد. سالمندان انتقال‌دهنده تجربیات و اطلاعات سازنده به نسل جوان هستند و همواره باید تلاش هایی صورت گیرد تا در کنار بقیه اعضی خانواده این دوران را سپری کنند. وقتی در جامعه به سالمندان به منظور یک ارزش ماندگار و سرمایه نگاه شود جامعه شاهد پویایی و بالندگی خواهد بود.

تکریم در فرهنگ ایرانی

در کشورهای ممالک شرقی مانند ایران که معمولا این کشورها از فرهنگ بالایی برخوردارند و همچنین از نظر دینی معتقدند به یک آئین مقدس ،‌تکریم سالمندان همیشه مورد توجه قرار گرفته است در جامعه ایرانی افراد به عنوان مسلمان به این موضوع بیش از ادیان دیگر توجه می کنند.معمولا بحث تکریم سالمندان به صورت سنتی انجام می گیرد یعنی اینکه جزء فرهنگ عمومی همه خانواده ها است .

دکتر سیدرضا اسحاقی فلوشیپ سالمندان و مدرس دانشگاه، با اشاره به کرامت سالمندان به «آستان» می‌گوید: در خانواده‌ها کرامت سالمندان را با نشانگرهای خاصی که دارند انجام می‌دهند به طور مثال اگر یک فرد سالمند وارد اتوبوس شود یک جوان مکلف است که از جای خود برخیزد و جای خود را به او بدهد و یا در نمونه ای دیگر می توان عنوان داشت که هنوز این مسئله در میان خانواده ها مرسوم است که وقتی یک فرد سالمند فرهیخته در جمعی نشسته است افراد جوان تر به احترام او پای خود را دراز نمی کنند ولی دیده می شود که به تدریج با گذشت زمان با توجه به رنگ باختن شاخصه های فرهنگی جوامع از جمله تکریم سالمندان که یکی از ویژگی ها و مشخصات بارز چنین جوامعی است متاسفانه این موضوع دستخوش تغییرات قرار گرفته یا به دست فراموشی سپرده شده است.

وی ادامه می‌دهد: می‌توان از بیان این مطالب به این موضوع رسید که نیاز داریم مقوله تکریم و بزرگداشت سالمندان را که علاوه بر اینکه جزء مقوله های فرهنگی و دینی مان است در موضوعات قانونی نیز برایش جایگاهی تعیین و تعریف کنیم . به طور مثال همین موضوع اینکه جوانان گذشت می کنند و در اتوبوس جای خود را به بزرگان می دهند اگر به طور قانونمند درآید بهتر است یعنی به این صورت که تعدادی از صندلی های اتوبوس را به سالمندان اختصاص دهیم تا محلی برای نشستن باشد.

دکتر اسحاقی عضو هیأت علمی دانشگاه در ادامه می‌افزاید: به تدریج باید جایگاه سالمندان را به طور واضح در قوانین ،‌برنامه ریزی ها ، شهر سازی ، معماری و ... تعریف شود و شهرها به گونه ای طراحی شود و خانه ها را طوری بسازیم که برای استفاده سالمندان مفید باشد و سالمندانی که ممکن است از عصا، واکر و یا ویلچر برای راه رفتن استفاده می کنند و در همین شهر و جامعه زندگی می کنند بتوانند دوران سالمندی خوبی را سپری کنند .بنابراین طرحی به نام شهر یا جامعه دوستار سالمند نیاز داریم تا بتوانیم تکریم سالمندان را به جا بیاوریم.

سالمندی در جوامع

این نگاه سطحی که به پیر شدن جمعیت و جوامع داریم همین برداشت اولیه را به افراد می دهد که چه هزینه هایی شاید برای آن جامعه ایجاد شود. اما اگر به طور واضح به موضوع پیر شدن جوامع نگاه شود نه تنها هزینه ای در بر ندارد بلکه به نوعی سرمایه به شمار می روند.

این فلوشیپ سالمندی با بیان این مطلب که سالمندان سرمایه ها و ارزشهای هر جامعه ای هستند ادامه می‌دهد: به طور مثال کشورهای نفت خیز تعداد حلقه های چاه را به عنوان سرمایه تلقی می کنند ولی در جهان امروز اگر واقع بینانه به هر موضوعی نگاه شود منابع انسانی که در راس آن سالمندان هستند سرمایه آن جامعه محسوب می شوند و جزء‌ افتخارات جامعه به شمار می روند.این یک رویکرد و نگاه کلی به مقوله سالمندی است که به عنوان اندوخته و سرمایه تلقی می شوند چون هر کدام از آنها کوهی از تجربه هستند که می توانند مورد استفاده نسل های بعد از خود قرار گیرد.اما از نگاه بهداشتی ، تندرستی و... سالمندان عمدتا دچار بیماری هایی هستند که محبورند برای کنترل و درمان بیماری های خود چند دارو را به طور روزانه و یا تا آخر عمر استفاده کنند و به دلیل فرسودگی و کاهش عملکرد دستگاه های بدن معمولا نیاز به یک سری وسایل جانبی و کمکی دارند که بتوانند زندگی عادی را ادامه دهند در مجموع این دو مقوله چه بحث دارو درمانی و چه بحث وسایل و امکانات جانبی هزینه سنگینی را به دوش خانواده و جامعه تحمیل می کند. که حتما باید سازمان های بیمه گر و دستگاه های متولی امر سالمندان جامعه را در جهت مراقبت هر چه بیشتر و بهتر از سالمندان حمایت کنند و حمایت های معنوی و مادی لازمه این امر است.

به گزارش برنا به نقل از آستان، وی در ادامه بیان می کند: کشورهایی که از نظر بیمه ای چه از نظر تعداد و تنوع و پوشش نسبتا قابل قبولی را برای جامعه خود فراهم کرده اند مقوله سالمندی را هم تحت پوشش بیمه قرار داده اند اگر چه که آنها در بحث تامین هزینه ها و امکانات و مشکلات عدیده ای رو به رو هستند رویکرد جدیدتری که حتی کشورهای متفاوت دارند این است که در همان محیط خانواده سالمندان تا آخر عمر در کنار بقیه اعضای خانواده زندگی کنند . رویکردی که در گذشته وجود داشت این بود که زمانی که سالمندان ناتوان می شوند از درون خانواده به مراکز نگهداری برده می شدند . در حالیکه امروزه این رویکرد دچار تحول شده است . پس در مجموع ما هم به عنوان یک کشور فرهنگی و دینی با توجه به آن سابقه و پیشینه کرامت انسان ها و به خصوص سالمندان راه خطا رفته آنها را نباید تکرار کنیم و هر چه حمایت بیشتری صورت گیرد و خانواده ها حمایت شوند سالمندان می توانند در همان خانواده نیازهایشان مرتفع شود.

اسحاقی سالمندان در پایان خاطرنشان می‌کند: امید زندگی در کل کشورها در حال افزایش است به خصوص کشورهای در حال توسعه مثل ایران به عنوان مثال اگر امروز نوازد دختری در یکی از زایشگاه های ایران متولد شود انتظار داریم حداقل 74 سال بتواند زندگی کند اینکه ما این موضوع افزایش امید زندگی یا به عبارتی رو به کهنسالی رفتن جامعه ما را به این وامی دارد که صورت مسئله را بخواهیم پاک کنیم با جوان گرایی جمعیت در واقع مثل این است که خود را به فراموشی بزنیم و پیر شدن جمعیت را نادیده تصور کنیم نکته مهم تر اینکه در کشورهای توسعه یافته آنها حدود یک و نیم قرن فرصت داشته اند که سالمندی شان را از 7 درصد به 14 درصد افزایش دهند اما ما همان مسیر 7 تا 14 درصدی را قرار است در حدود ربع قرن طی کنیم یعنی در کشورمان کار انجام نداده زیاد وجود دارد و سرعت رشد سالمندی به مراتب از کشورهای توسعه یافته بیشتر است.