هویت و جایگاه آن در شهرسازی امروز

به گزارش خبر گزاری برنا در هرمزگان،در این راستا دولت جمهوری اسلامی ایران، در ماده 137 قانون برنامه سوم توسعه کشور، وزارت مسکن و شهرسازی را به اجرای تحقیقاتی مکلف کرده تا نتایج حاصل از آن بتواند مشاوران و دست اندرکاران مسائل مربوط به طراحی و برنامه ریزی شهری را در ارایه طرح های خود به منظور حفظ هویت ملی شهرها یاری رساند.

در این ماده آمده است: به منظور هویت بخشی به سیما و کالبد شهرها و روستاهای کشور و انطباق مشخصات کلیه ساختمان های مسکونی و غیرمسکونی کشور با ویژگی های فرهنگ معماری و شهرسازی ایرانی- اسلامی (بومی)،‌ رعایت اصول و ضوابط مربوط به نماسازی و طراحی شهری و روستایی کشور و جلوگیری از تخریب ساختمان ها و نماهای با ارزش در شهرها، وزارت مسکن و شهرسازی موظف است به تدریج و حداکثر تا پایان برنامه پنجم ضمن مطالعه و تحقیق و همکاری دستگاه ها و مراجع ذی ربط، نسبت به تهیه، تدوین و ارایه اصول، ضوابط و مقررات نماسازی در کلیه ساخت و سازهای کشور اقدام کند.

استان هرمزگان که به عنوان استان ساحلی مطرح است و بویژه شهر بندرعباس از جمله شهرهایی است که این موضوع را در دستور کار حوزه شهرسازی و معماری اداره کل قرار داده است.

با این تفاصیل آنچه مسلم است در تمامی تغییر و تحولات شهرسازی در طول زمان وجه مشترکی بنام زیبایی، مقیاس انسانی و تناسب کلی شهری وجود دارد. بنابراین می توان گفت اگر فضای شهری ایرانی واجد هویت بوده است و این هویت در فرهنگ، محیط، کالبد و معنا خود را می نمایاند، در فضای شهری امروز چنین نیست. توجه به شهرسازی و معماری قدیم نشان دهنده همدلی با آن است و سیمای شهرهای بی هویت کنونی حاصل التقاط فرهنگی امروز است. زبان معماری ایران در این دوره زبانی کثرت گراست که در آن فردیت گرایی و خودمحوری وجه غالب است. می توان با شناسایی اصول شکل دهنده فضاهای شهری ایرانی، شناخت نیازهای جامعه انسانی و شناخت ارز شهای فرهنگی جامعه به نظام پایدار برنامه ریزی برای شهر معاصر اندیشید.

در شهرسازی امروز هرمزگان و خصوصاً شهر بندرعباس، شکل شهر با مسائل مهمی مواجه است که در این بین عدم توجه به جنبه های کیفی شهر، عدم توجه به ویژگی های شهرسازی سنتی و عدم وجود رویکرد مناسب به گسترش های سریع شهری قابل توجه است. هویت، حلقه اتصال زنجیر باورها و عقاید است. هویت هر فرد معنای گذشته و حال اوست. در سیمای شهری نیز هویت قابل تامل است که تفاوت سیمای شهر قدیم و سیمای شهر معاصر را موجب گشته است.

به وضوح می توان دید که شهرسازی و معماری شهر بندرعباس دچار بحران معنی است که تبلور کالبدی این بحران را در سیمای این شهر می توان به چشم دید و آنچه دیده می شود آشفتگی معنایی در فرهنگ زمانه و انقطاع فرهنگی گذشته است.شاید بتوان اینگونه برداشت کرد که این فضای بحرانی و بی هویتی، مردم بندرعباس را به سوی نوعی حسرت و بی تابی نسبت به فضاهای مطلوب گذشته کشانده است. برای بازیابی هویت یا مفهوم معماری و شهرسازی گریزی از مشاهده و مکاشفه آثار معماران و شهرسازان گذشته نیست و عدم وجود این امر، نسیان معرفت و درک ناقص از هدایت را به دنبال داشته و آشفتگی در ظاهر طرح های معماری  و شهرسازی است، آنچه که امروزه بندرعباس بدان گرفتار است. اما اینکه فضای گذشته در امروز تا چه حد کارایی خواهد داشت، خود پرسشی بزرگ و چالشی جدید است که معماران و شهرسازان بومی باید بدان پرداخته و تدابیری بدین منظور بیاندیشند.