دومین نشست مرجعیت علمی در دانشگاه بین المللی امام رضا(ع) برگزار شد

به گزارش گروه آموزش خبرگزاری برنا، در این نشست حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد جواد ارسطا استادیار گروه حقوق دانشگاه تهران، به تبیین مصادیق و الزامات مرجعیت علمی پرداخت.

وی با طرح سوالاتی از جمله، آیا جامعه مدنی در اسلام عناصر مشخصی دارد و تفاوتش با عناصری که در جوامع غیر اسلامی مطرح می شود، در چیست؟ و رابطه علم و دین با هم چگونه مطرح می شود؟ عنوان کرد: همه ما به خوبی می دانیم که آسیبی که در برخی از مباحث کلان وجود دارد، کلی گویی و عدم ارائه شاخص های ملموس است، از این رو مرجعیت علمی باید از ورود به مباحث کلی پرهیز کند.

دکتر ارسطا اظهار داشت: کشورهای مشرق زمین و از جمله ایران، طی چند قرن گذشته با مباحث علمی مختلفی روبه رو بوده اند و این مباحث از عصر مشروطه در کشور ما شدت گرفت. برخی از صاحب نظران مشروطه را واجب می دانستند و برخی هم مشروطه را حرام تلقی می‌کردند. هر دو گروه رسالات و کتاب هایی برای اثبات نظرات خود نوشته اند.

وی افزود: ما در برابر دستاوردهای علمی کشورهای غیر اسلامی برخوردها و مواجهاتی می‌توانیم داشته باشیم، روش نخست اینکه آن چه را که آن‌ها گفته اند به زبان فارسی ترجمه و در دانشگاه‌ها تدریس کنیم و در روش دوم، مطالبی را از دیگران دریافت کنیم و در زمینه هایی که با مباحث دینی ارتباط دارد، عرضه کنیم. این شیوه رایج در زمان ماست.

استادیار گروه حقوق دانشگاه تهران، خاطرنشان کرد: بر اساس این شیوه ما همواره در زمین دیگران بازی می کنیم و مفاهیم را بر اساس ساختارهایی که دیگران به ما ارائه داده اند درک می کنیم. ما در این روش نمی توانیم نظام سازی کنیم.

وی با اشاره به اینکه خواستگاه جمهوریت مغرب زمین است نه کشورهای اسلامی، گفت: ما هنگامی که جمهوریت، تفکیک قوا و آرای عمومی را از کشورهای مغرب زمین می گیریم به معنی این است که در ساختار و چارچوبی عمل می کنیم که متعلق به خودمان نیست.

دکتر ارسطا تصریح کرد: اگر فرد صاحب نظری بعد از سال ها کار علمی دستاوردهای خود را در کتابی ارائه دهد، ما حاضریم حتی با هزینه گزافی به آن دست یابیم، حال آنکه غافل از این هستیم که خداوند متعال که خالق کل هستی است، با ارزش ترین دستاوردهای مورد نیاز بشر را درقالب برترین کتاب آسمانی به خاتم پیامبران(ص) نازل کرده و متاسفانه ما استفاده کامل را از آن نمی بریم.

وی با اشاره به اینکه یکی از لوازم و اقتضائات مرجعیت علمی، مراجعه و بازخوانی قرآن کریم است، افزود: این روش از دیگر مواجهات در برابر دستاوردهای علمی کشورهای غیر اسلامی است. با این روش ما می توانیم نظام را خودمان بسازیم و در زمین خودمان بازی کنیم. این مواجهه توسط کسانی که در علوم روز تخصص دارند و در فهم قرآن هم متخصص هستند، اجرا می شود.

استادیار گروه حقوق دانشگاه تهران، در ادامه به ذکر نمونه هایی که بر اساس مراجعه به قرآن و بازخوانی آن به دست می آید، پرداخت و عنوان کرد: پیامبر(ص) در روایتی می فرمایند: هر کس که خواهان تمامی علوم گذشتگان و آیندگان است، باید در قرآن جستجو کند.

وی به تفسیر و تبیین آیاتی از سوره نمل پرداخت و تصریح کرد: خداوند در آیاتی از این سوره می خواهد ما را متوجه کند که در این عالم یک روابطی وجود دارد که ما هم می توانیم از این رابطه بهره های زیادی در تامین زندگی خود ببریم.

دکتر ارسطا اضافه کرد: خداوند 114 مرتبه «بسم الله الرحمن الرحیم» را در قرآن آورده است. خداوند متعال در تمام سوره ها به جز سوره براعت کلام خود را با این آیه شروع کرده و خود را با صفت رحمان و رحیم ستوده است، با این هدف که این نکته را به ما بفهماند تمام عالم بر اساس اصل رحمت استوار است و برخورد خداوند هم با تمام مخلوقات بر اساس این اصل بوده است.

وی گفت: اکنون که رابطه خداوند با بندگانش بر اساس رحمت است، پس رابطه رهبران جامعه با مردم هم باید بر اساس اصل رحمت باشد. کسی که رهبری جامعه را بر عهده دارد باید تقوای الهی، حلم و بردباری و حکمرانی شایسته داشته باشد. باید رابطه دولتمردان با مردم همانند رابطه پدری مهربانی نسبت به فرزندان خود باشد. مهرورزی به فرزندان، تامین منافع، پشتیبانی و دلسوزی از جمله وظایف پدری است که عاشقانه در صدد رشد و ارتقای زندگی فرزندان خود است.

استادیار گروه حقوق دانشگاه تهران، در ادامه به چگونگی قیام امام حسین(ع) اشاره و تصریح کرد: هنگامی که امام حسین(ع) از بیعت با یزید خودداری کردند و از مدینه به مکه آمدند، مردم کوفه طی نامه های بی شماری از امام حسین(ع) دعوت کردند که به کوفه بیایند، اما این امام بزرگوار پسر عموی خود، مسلم بن عقیل را نزد مردم کوفه فرستادند تا مطمئن شوند مردم از روی احساسات زود گذر تصمیم نگرفته اند.

وی متذکر شد: از این کار امام این گونه استنباط می شود که نمی توان به آرای عمومی اکتفا کرد، بلکه باید مطمئن بود که این آرا با علم و آگاهی و بدون تاثیرپذیری هیجانات زود گذر اتخاذ شده است. در غرب تعداد آرای عمومی ارزشمند است، اما از نگاه دین مبین اسلام این گونه نیست. از این رو باید مطمئن شد رای آگاهانه باشد تا حکومت دینی تشکیل شود.