سفر به قلب راکتور اراک و تاسیسات نطنز/ تابوی نظارت مستقیم آژانس از تاسیسات هسته‌ای ایران شکست

به گزارش خبرنگار اعزامی برنا، 26 بهمن 1390 همزمان با بهره برداری از دستاوردهای هسته‌ای نام تاسیسات غنی سازی نطنز به نام «شهید احمدی‌روشن» تغییر کرد. پایگاهی که خبرنگاران اصحاب رسانه برای اولین بار در سفری دو روزه برای بازدید رفتند.

سایت نطنز یا همان مجتمع غنی سازی «شهید احمدی روشن» در 40 کیلیومتری کاشان برای بازدید اصحاب رسانه در نظر گرفته شد، سایتی با بافت بیابانی و با چاشنی امنیتی.

 خبرنگاران در بدو ورود خلع سلاح شدند و بدون تجهیزات صوتی و تصویری وارد سایت نطنز شدند. در بدو ورود «بهروز کمالوندی» سخنگوی سازمان انرژی اتمی و تعدادی از دانشمندان به گرمی از خبرنگاران استقبال کردند. در اولین برنامه که از سوی سایت ترتیب داده شد، خبرنگاران از طریق کلیپ در جریان فعالیت این سایت قرار گرفتند و در ادامه با همراهی یکی از دانشمندان از نمایشگاه دستاوردهای بومی هسته ای دیدن کردند.

سفر به اعماق نطنز

خبرنگاران با پوشیدن لباس های خاص و با همراهی سخنگوی سازمان انرژی اتمی و تعدادی از دانشمندان هسته ای به اعماق سایت نطنز رفتند. مجمتع غنی سازی «شهید احمدی روشن» نطنز مهم‌ترین مرکز غنی سازی کشور است. هدف اصلی از راه اندازی سایت نطنز تامین سوخت مورد نیاز نیروگاه بوشهر است. قبل از برجام در مجتمع «شهید احمدی روشن» نطنز سانتریفیوژهای نسل اول وجود داشتند و اگر این مجتمع با تمام ظرفیت کار می کرد یک سوم نیاز سالانه نیروگاه بوشهر تامین می شد. در واقع برای تامین سوخت مورد نیاز نیروگاه بوشهر سه مجموعه مانند سایت نطنز نیاز بود. بنابراین در این شرایط بهره گیری از سانتریفیوژهای نسل جدید در دستور کار قرار گرفت و سازمان انرژی اتمی در صدد است تا از ماشین های نسل جدید در ازای احداث سایت های جدید استفاده کند. در صورت جایگزینی سانتریفیوژ آی‌ار8 ، 20 برابر به ظرفیت تولید سوخت اضافه خواهد شد.

اما نکته قابل تامل در این بازدید، برخلاف تبلیغات دروغین مبنی تعطیلی فعالیت های هسته ای کشور، فعالیت هسته ای ایران آن هم بدون وقفه بود و اینکه سایت با دو سوم ظرفیت به فعالیت خود همچنان ادامه می دهد و در این سفر خبرنگاران دیدند اخبار مبنی بر تعطیل شدن فعالیت هسته ای ایران پس از برجام و به نقل از یک نماینده مجلس، تبدیل شدن سایت نطنز به زمین فوتبال کذب است. دانشمندان هسته ای در این دیدار از روزهایی سخن گفتند که در آینده پیش رو دارند و اینکه باید ماشین‌های این مجموعه به‌روز شود و از آن به عنوان دوره «بلوغ تکنولوژی» تعبیر کردند. همچنین در این دوره باید ماشین‌های نسل اول جای خود را به ماشین‌های جدید بدهند.

سایت فردو

سایت فردو به علت ویژگی های توپوگرافی که در زمینه پدافند دارد، حائز اهمیت است و ظرفیت نصب سانتریفیوژها در آن در حد پایلوت است به طوری ظرفیت نطنز 17 برابر ظرفیت سایت فردو است. در واقع هدف اصلی سایت فردو پشتیبانی از نطنز است. در حال حاضر ظرفیت غنی سازی 20 درصد در فردو وجود دارد و این صنعت آمادگی دارد در مدت 5 روز اورانیوم 20 درصد را تامین کند. در این مجتمع هزار و 44 سانتریفیوژ وجود دارد که در قالب سه دسته 350 تایی است، 350 ماشین در حال چرخش است، 350 ماشین دیگر به خلاء وصل است و نمی چرخد و 350 تای دیگر وصل نیست در واقع از سه یونیت مستقر در فردو دو یونیت فعالیت می کند. این در حالی است که در سایت «شهید احمدی روشن» نطنز در حال حاضرپنج هزار و 40 سانتریفیوژ در حال فعالیت هستند.

چگونگی بازرسی ماموران آژانس از تاسیسات نطنز

در میان راهروهای تأسیسات غنی‌سازی نطنز تابلوی «مراقب پلمپ آژانس باشید» بیش از همه نمایان بود. موضوعی که به نوعی دغدغه در بین مسوولان و مردم تبدیل شده است. برخی این تصور را دارند که ماموران آژانس هر لحظه بر فعالیت هسته ای ایران نظارت دارند. بیشتر سوال خبرنگاران نیز حول محور بازرس ماموران آژانس بود. کمالوندی در این باره تأکید کرد، «این دوربین‌ها به هیچ‌جایی متصل نیستند، حافظه آن در ایران از سوی آژانس انرژی اتمی تعویض و در ایران نگه‌داری می‌شود. این دوربین‌ها در فریم های متعدد عکاسی کرده و نماینده‌های آژانس انرژی اتمی از این تأسیسات بازدید می کنند و شاید این تعداد به هشت‌بار برسد. اما بازرسان آژانس نمی‌توانند در ابعاد دانش فنی تأسیسات کنجکاوی کنند و یا عکس ها را از سایت به بیرون ببرند. »

همچنین سخنگوی سازمان انرژی اتمی تاکید کرد: «تنها وظیفه ماموران آژانس بررسی میزان مواد هسته ای است و به هیچ وجه اجازه دست زدن به تجهیزات هسته ای را ندارند.»

بومی شدن صنعت هسته ای ایران

در سالیان گذشته بازیگران جهانی به دنبال این بودند که فناوری غنی سازی دست ایران نرسد و اگر در این صنعت دستاوردهایی حاصل شده نتیجه تلاش متخصصین ایرانی است، حتی موارد متعددی از خرابکاری های تعمدی در صنعت هسته ای ایران کشف شده است به همین منظور بومی سازی 100 درصدی این تجیهیزات هسته ای در دستور کار دانشمندان هسته ای قرار گرفت. در حال حاضر بخش عمده صنعت غنی سازی در کشور بومی شده و همه ماشین آلات آن ساخت داخل است.  

بازدید از «آب‌ سنگین خنداب اراک»

برنامه بعدی بازدید از سایت آب‌سنگین اراک بود؛ مجموعه‌ای در ۷۵کیلومتری شمال غربی اراک و در پنج‌کیلومتری شهر خنداب.

سال ١٣٨٥ بود که تولید آب‌سنگین در ایران به ثمر رسید و تا سال ١٣٨٨، ٤٠ نوع محصول دوتره در ایران تولید شد. آب‌سنگین ایران به لحاظ کیفیت در دنیا مقام اول را دارد و الان در خط صادرات قرار گرفته است. مسئول «مصباح انرژی» در این سفر درباره آب‌سنگین می‌گوید و کاربردهای هسته‌ای و غیرهسته‌ای آن. دانشمند جوان از اهمیت آب‌سنگین گفت و اینکه آب و پسماند این مجموعه به محیط‌ زیست هیچ آسیبی نمی‌رساند.

خلوص آب سنگین تولیدی ایران از 75/99 تا 99/99 رسیده است. آمریکا چندین سال به دنبال واردات آب سنگین برای آزمایشگاه ملی خود بود اما علت این که از ایران خریداری کردند، این بود که کارخانه ایران جدیدترین کارخانه آب سنگین است. در آینده نزدیک هم تولید اکسیژن 18 و سایر فرآورده ها از آب سنگین اراک در دستور کار دانشمندان قرار دارد. خبرنگاران با همراهی دانشمندان و سخنگوی سازمان انرژی اتمی از نحوه تولید آب سنگین از نزدیک دیدن کردند و به سوالات و ابهامات این حوزه با سعه صدر پاسخ داده شد.

سفر به قلب راکتور اراک

بازدید از قبل راکتور اراک از نظر حواشی پیرامونی آن برای خبرنگاران بیش از همه جذاب بود. در ساعات پایانی تور دو روزه رسانه ای خبرنگاران از نزدیک در جریان باز طراحی راکتور اراک قرار گرفتند و خبرنگاران دیدند با وجود تبلیغات دروغین مخالفین برجام هیچ اثری از سیمان نبود.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی و دانشمندان جوان تاکید کردند طراحی تفصیلی راکتور تحقیقاتی خنداب اراک از ابتدای مردادماه آغاز شده و تکمیل آن یک سال و نیم زمان می‌برد. بعد از آن عملیات اجرایی راکتور آغاز خواهد شد که زمان پیش بینی شده برای تکمیل این راکتور حدود پنج سال است.

پایان سفر

واقعیت سفر دو روزه تیم رسانه ای این است که چرخ سانتریفیوژها بدون وقفه می‌چرخند و آب سنگین با بهترین کیفیت تولید می شود و علاوه بر آمریکایی ها و روس ها کشورهای اروپایی هم خواهان خرید آب سنگین از ایران شدند و در آینده نزدیک فرآورده های جدیدی از آب سنگین تولید خواهد شد.  

پایان بازدید از مجتمع غنی سازی «شهید احمدی روشن» و مجتمع «آب سنگین خنداب» خاطره فریادهای «علی اکبر صالحی» رییس سازمان انرژی اتمی را دوباره زنده می‌کند. مهرماه ١٣٩٤ تنها یک ماه و اندی پس از حصول توافق هسته‌ای میان ایران و ١+٥، رییس سازمان انرژی اتمی را در صحن مجلس شورای اسلامی  تهدید کردند که «سیمان می ریزیم روی شما و دفن‌تان می‌کنیم.»

آنچه مسلم است، زیر سوال بردن فعالیت‌هایی که امروز در تاسیسات غنی‌سازی نطنز و مجتمع آب سنگین خنداب صورت می‌گیرد، زیر سوال بردن زحمات دانشمندان هسته ای و برضد منافع ملی است.