سازمان های دولتی در ساماندهی کارتن خواب ها کوتاهی می کنند

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری برنا، پدیده کارتن خوابی معضلی است که با گسترش شهرها و افزایش شکاف طبقاتی بیشتر دیده می شود راه حل های مختلفی برای حل آن ارائه شده که اکثرا ناکارآمد هستند.

با سرد شدن هوا و بارش نزولات آسمانی مسئله کارتن خواب ها و افراد بی سرپناه بیش از پیش توجه مسولان و مردم را به خود برانگیخته چرا که با برودت هوا احتمال فوت افرادی که بدون سرپناه و وسال گرمایشی هستند بیشتر می شود و علاوه بر آن زشت شدن چهره شهر نیز از مسائلی است که باید مورد توجه قرار گیرد. در این بین راه حل های گوناگونی مطرح شد که گرمخانه تاکنون یکی از موثرترین راه حل های پیش روبوده است. اما آیا گرمخانه راه حل بلند مدت برای ریشه کن کردن این پدیده نابهنجار اجتماعی است؟ و یا مسولان با کمک مردم باید به دنبال راه حلی بلند مدت برای آموزش و کارآموزی این افراد و اشتغال و کسب درآمد دائمی باشند تا افراد بی سرپناه بتوانند با درآمد خود مسکنی تهیه کنند.

دکتر مریم یوسفی - جامعه شناسی - در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری برنا  با تشریح فضای گرمخانه ها ، این سازماندهی را مقطعی خواند و گفت: گرمخانه ها در تمام طول سال فعالیت خود را دارند و افراد بی خانمان به دلایل مختلف اعم از فرار از گرما، ترس از تاریکی و خصوصا گرسنگی می توانند به این مراکز مراجعه کنند. اخیرا در ایران کمپینی راه اندازی شده که به صورت دولتی یا خصوصی اداره می شوند و به افراد بی خانمان رسیدگی می کند  و سه وعده غذایی گرم و جای خواب به آن ها داده می شود اما متاسفانه این مراکز در طول سال سه یا نهایتا 4 ماه فعالیت می کنند و خود به خود تعطیل می شوند و صرفا جای گرمی برای روزهای سرد هستند. بعضی مراکز دیگر مانند خیریه و یا  کمپین های مردمی و مراکز خصوصی رسیدگی بهتری دارند. جای تاسف اصلی آنجا است که  متاسفانه  جایی نداریم تا به صورت پایدار برای رسیدگی به بی خانمان ها و کارتن خواب ها فعالیت کند.

او افزود: «بهتر است اداره  مراکز اسکان و درمان و تلاش برای بازگشت به جامعه کارتن خواب ها به مراکز خصوصی و کمپین های مردمی سپرده شود ،متاسفانه شاهدیم هر جا که به صورت دولتی اینگونه موارد اداره می شود  در سازماندهی ها کوتاهی هایی رخ می دهد.حتی با نگاهی اجمالی بین مراکز دولتی و خصوصی مثل مدارس و شرکت ها خواهیم دید که مردم بیشتر تمایل دارند تا به مراکز خصوصی مراجعه کنند. حالا اینکه این گرمخانه ها به چه صورت اداره میشوند و در آن ها چه فجایعی رخ می دهد» خود محل بحث است و اینکه سقفی هست تا افراد بی خانمان آنجا بخوابند و در آنجا غذایی بخورند خود نکته مثبتی است.

او درباره تجربه مثبت مشارکت مردم در اینگونه سازماندهی ها گفت: « معتقدم مسائل مربوط به افراد ضعیف  اعم از افراد کارتن خواب و معتاد بهتر است  به سازمان های خصوصی سپرده شود و اگر این مشارکت ساختاریافته باشد خواهیم دید که مردم مشارکت بالایی در این مراکز خواهند داشت و انصافامشارکت مردمی خوبی در کشور ما وجود دارد  اما متاسفانه خیلی از این مشارکت ها ساختاریافته نیست نهایتا 3 ماه یا 4 ماه در سال این مراکز راه اندازی می شود و بعد تعطیل می شوند و بسیار بسیار کارایی پایینی دارند نمونه مثبت این مشارکت مردمی را می توان در توزیع اغذیه در مناطق جنوب شهر دید که فردی با مشارکت های مردمی به حد وسع خود آنچه دارند را درطبق اخلاص گذاشته اند و به قشر ضعیف و بی بضاعت کمک می کنند و کارایی بسیار بهتری دارند و به مراتب موفق تر هستند.»

دکتر مریم یوسفی درباره لزوم آموزش به این افراد برای کسب درآمد و تهیه مسکن گفت: « سازمان های دولتی در این باره اطلاعاتی  دارند و با مطالعه در سایر کشورها این اطلاعات را بدست آورده اند . در عصر ارتباطات که اطلاعات همه کشورها به اشتراک گذاشته شده است یادگیری آخرین سیستم ها برای سازماندهی کارتن خواب ها با روش مناسب  کاری بسیار راحت است، اما در حال حاضر به این افراد در ایران آنطور که باید آموزشی داده نمی شود زیرا که قبل از آموزش باید نیازهای اولیه این افراد تامین شود ، وقتی فردی کوچکترین نیازهای فردی اش تامین نشده باشد طبیعی است که تلاشی برای بهبود   شرایط خود نیز انجام نمی دهد . اول باید به کارتن خواب ها  سرپناه داد و سپس کلاس های آموزشی و کارگاه هایی برای آموزش مثل نقاشی، خیاطی و..  برایشان برگزار کرد چه بسا بسیاری ازآنان استعداد های فراوانی داشته باشند.باید  روش کسب و کارهای مختلف به این افراد یاد  داد تا بتوانند با دانستن علم آن شغل ها  به اشتغال بپردازند . میشود هدایت شده کارتن خواب های  بی خانمان را به بازار کار هدایت کرد که متاسفانه دراین مسیر حداقل تلاش ها و فعالیت ها  انجام می شود.»

او درباره آسیب های اجتماعی و جرم هایی که این افراد به آن دست می زنند گفت: « کمترین جرمی که این افراد می توانند انجام دهند دزدی است  زیرا که می خواهند از گرسنگی نجات پیدا کنند و این کمترین آسیبی است که به مردم میزنند. علاوه بر آن به علت اعتیادی که این افراد دارند و چهره هایی که رعب و وحشت بین مردم ایجاد می کنند باعث بر هم زدن نما شهر می شوند.

و خواسته یا ناخواسته دزدی می کنند و وارد باند های قاچاق  و شبکه های تبهکار می شوند و باعث مشکلات در کلان شهرها می شوند.»

این جامعه شناس درباره علل پیدایش کارتن خواب ها گفت: « کارتن خواب ها معمولا در کمربندی حاشیه کشور بوجود می آیند و   بعد از اعتیاد که کامل از خانواده منفک می شوند و کارتن خواب می شوند. تنها علت پیدایش این پدیده اعتیاد نیست بلکه فقر مطلق هم از علل تاثیر گذار بر این پدیده است که ما بسیار با این معضلات درگیر هستیم. خانواده هایی در ایران وجود دارند که حتی کارمند هم هستند اما با سیلی صورت خودرا سرخ میکنند حتی هفته ای یکبار هم نمی توانند مرغ یا گوشت بخورند . افرادی در این جامعه داریم  که شغل و منبع درآمدی هم ندارند ، حتی بیمه هم ندارند و یا مهاجرت کرده اند و خود پدیده مهاجرت باعث کارتن خوابی است زیرا که محل اسکان ندارند و خود باعث بوجود آمدن پدیده کارتن خوابی می شوند. افرادی که از شهرهای کوچک به کلان شهرها مهاجرت می کنند به علت اینکه جای خوابی ندارند صبح ها کار میکنند و شب ها در کارتن می خوابند. هم کارتن خوابی باعث اعتیاد می شود و هم معتادان کارتن خواب می شوند. این ها مانند زنجیره به هم وصل هستند.»

او درباره  وضعیت پدیده کارتن خوابی در سایر کشور ها گفت: « بعضی از کشورها مانند سوئد و دانمارک کارتن خواب های کمتری دارند اما بعضی کشورها مانند آمریکا که مهاجران زیادی را دارد نیز درگیره این پدیده است علت آن می تواند فقر،اعتیاد و شکاف طبقاتی باشد. همه کشورها کم وبیش با این پدیده درگیر هستند. در بعضی کشورها مانند توزیع عادلانه ثروت،جمعیت کم و یارانه عادلانه ای که به هر علت مانند درآمد حاصل از نفت،صادرات و... به شهروندان تعلق میگیرد کمتر شاهد این پدیده هستیم برخی کشورها مانند امارات متحده عربی کارتن خوابی وجود ندارد. هر جا عدالت اجتماعی باشد و فقر و شکاف طبقاتی نباشد کارتن خوابی کمتر است که متاسفانه در کشور ما شکاف طبقاتی بین فقیر وغنی بیداد می کند که این شکاف اصلا پر شدنی نیست یکی از ویژگی ها و فاکتور های فقر نیز کارتن خواب است.»