جاذبه های گردشگری استان اردبیل/بخش اول شهر اردبیل

به گزارش برنا، اهمیّت اردبیل تنها از آن جهت نیست که  قرارگاه چند تن از پادشاهان بوده است، بلکه از آن لحاظ است که سر حلقه فرقه صفویه، شیخ صفی‌الدین اردبیلی، از اردبیل برخاست و در همین جا به خاک سپرده شد.
با ظهور شیخ صفی‌الدّین و خاندان صفوی، اردبیل اعتبار ویژه‌ای یافت، به طوری که این شهر در زمان تیمور، دارالارشاد و در زمان سلاطین صفوی با عنوان دارالامان از جایگاه خاصّ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی برخوردار گردید. حکومت صفوی بسیاری از هرج و مرج‌ها را که در ایران وجود داشت، برانداخت و یک حکومت دینی و مذهبی را پایه گذاری کرد که به گفته بسیاری از کارشناسان تاریخ، تشکیل دولت یکی از مهم ترین وقایع تاریخ ایران به شمار می‌آید.
واژۀ اردبیل واژه‌ای اوستایی است که از دو کلمه آرتا ( مقدّس) و ویل (شهر) به معنی شهر مقدّس ترکیب شده است. وسعت این شهرستان ۳۸۱۰ کیلومتر مربّع است و چهرۀ عمومی شهرستان اردبیل متأثّر از ارتفاعات کوهستان‌های ساوالان (سبلان)، باغرو (تالش) و بزغوش است که این عوامل طبیعی سبب محصور شدن آن شده‌اند. اردبیل از مناطق با اهمیّت ایران به شمار می‌آید و دارای آثار و ابنیّه تاریخی و جاذبه‌های طبیعی بسیار زیادی است.

بیش تر جمعیت استان؛ آذری زبان هستند و رعایت آداب و رسوم خاص آذری ها از ویژگی های مردم استان است.
در این بخش به معرفی جاذبه های شهر اردبیل می پردازیم و در بخش دوم جاذبه های شهرهای استان اردبیل را معرفی خواهیم نمود.

جاذبه های شهر اردبیل عبارت است از:

بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی

بقعه شیخ صفی الدین اردبیل واقع در میدان عالی قاپو اردبیل و از آثار ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو است بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی پس از وفات وی در سال 735 ه.ق به وسیله فرزند وی صدرالدین موسی پایه گذاری شد و سپس در طول ایام پس از شروع حکومت صفویه با توجه به ارادت خاصی که پادشاهان صفوی نسبت به جد خود داشتند واحدهایی بصورت بخش های الحاقی به مجموعه قبلی اضافه شد. این بنای عظیم شامل گنبد الله الله، گنبد جنت سرا، دارالمتولی، قندیل خانه، حرم سرا و … می باشد.
یکی از موارد منحصربه فرد آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی این است که حاوی ده ها اثر بدیع در مضامین مختلف رشته های هنری است که می توان به عالی ترین نوع کاشی کاری معرق و مقرنس و گچبری کتیبه های زیبا و نفیس و خط خطاطان بزرگ دوره صفوی (میر عماد، میر قوام الدین، محمد اسماعیل و…) منبت های ارزنده، نقره کاری، تذهیب و طلاکاری، نقاشی و تنگ بری و غیره اشاره کرد.
مرمت های انجام شده در بنا عبارت از ازاره چوبی مربوط به صد سال قبل، پایه سنگی ازاره بیرونی بنا و مرمت کاشیکاری بیرونی گنبد مربوط به ۱۳۲۰ (هـ . ق) و تعمیرات اساسی ضریح چوبی مربوط به سال ۱۳۶۱ (هـ . ش) است.

دریاچه نئور

دریاچه نئور در ۴۸ کیلومتری جنوب شرقی اردبیل به ‌طرف خلخال در یکی از دره‌ های کوهستان باغرو و در ارتفاع ۲۵۰۰ متری از سطح دریا با مساحتی بالغ بر ۲۱۰ هکتار واقع می باشد برای رسیدن به آن پس از طی حدود ۳۵ کیلومتر از شهر اردبیل به سمت شهر خلخال به ده بودالالو می‌ رسیم سپس می‌ بایست جاده‌ای به طول ۱۳ کیلومتر را به سمت بالای کوه طی کرده و پس از گذر از کنار روستای عباس آباد به دریاچه می رسیم. جاده کوهستانی برای رسیدن به این دریاچه آسفالت بوده، ولی جاده دور دریاچه خاکی می‌ باشد.

دریاچه نئور که بزرگترین دریاچه طبیعی و آب شیرین استان اردبیل می‌ باشد در بلندی های باختری رشته کوه باغرو (تالش) بر روی ولکانیت پرفیر آندزیتی – ائوسن بالایی ایجاد شده است .

موزه مردم شناسی

موزه مردم شناسی اردبیل در محل حمام تاریخی آقانقی (ظهیرالاسلام) در میدان عالی قاپو ابتدای خیابان سعدی اردبیل قرار دارد. در این محل علاوه بر نمایش 33 نوع مجسمه با پوشش محلی مردم استان اردبیل، آثار و دست نوشته های مربوط به هویت تاریخی و فرهنگی این منطقه جمع آوری و عرضه شده است.این حمام را شخصی به نام ظهیرالاسلام در دوره ایلخانی بنا نمود و 200 سال بعد بخش هایی به آن اضافه شد.

موزه حیات وحش اردبیل

موزه حیات وحش اردبیل واقع در خیابان دانشگاه کنار دریاچه شورابیل واق شده است در حال حاضر بیش از 120 گونه از حیوانات پوست آرایی شده (تاکسیدرمی) در موزه تاریخ طبیعی اردبیل نگهداری می ‌شود.
از این 120 گونه 20 گونه پستاندار، 80 گونه پرنده و 12 گونه دو زیست شامل خزندگان، ماهیان و 8 گونه نادر و کمیاب حیوانات وحشی است که مجموعه ای زیبا از طبیعت استان را در مقیاسی کوچک برای علاقه مندان به نمایش گذاشته است به نحوی که می توان جذابیتی متفاوت از تلفیق تاریخ و طبیعت را در این مکان تجربه کرد.

مقبره شیخ امین الدین جبرائیل

مقبره شیخ امین‌الدین جبرائیل پدر شیخ صفی‌الدین، پدرجد پادشاهان صفوی در روستای کلخوران در 3 کیلومتری شمال اردبیل قرار دارد و به همین دلیل روستای کلخوران گاه به نام «کلخوران شیخ» خوانده می ‌شود. مقبره شیخ کلخوران که در اوایل قرن دهم هجری قمری بنا شده است، در وسط محوطه‌ای وسیع مشهور به باغ شیخ، به شکل هشت ضلعی با آجر ساخته شده است.
در آرامگاه شیخ امین‌الدین جبرائیل برجی شبیه برج مقبره‌ شیخ صفی دیده می‌شود که احتمالاً مربوط به قرن هشتم هجری قمری است اما اصل عمارت در زمان‌های بعد یعنی همزمان با بقعه شیخ صفی در اوایل قرن دهم بنا نهاده شده است.

جمعه مسجد اردبیل

مسجد جمعه اردبیل درشمال شرقی شهر بین محله های پیرشمس الدین و عبدالله شاه برروی تپه مرتفعی واقع گردیده و یکی از قدیمی ترین مساجد شمال غربی ایران است
بنای  مسجد، در دوره سلجوقیان، برروی بقایای کهن تری ساخته شده که درنتیجه حمله مغول، حدود سال 620 هجری، ویران و در حدود سال 650 هجری مجددا بازسازی شده است

کلیسای مریم مقدس

کلیسای مریم مقدس در کوچه‌ای به نام ارمنستان گازران یا اونچو میدان اردبیل واقع شده است و در سال ۱۸۷۶ میلادی (برابر با ۱۲۵۵ خورشیدی) با هزینه شخصی خانواده گالوست میرزائیان بنا گردیده است. معمار این بنا خاچاطور شهبازیان بوده است.

در حال حاضر حتی یک خانواده ارمنی در اردبیل مقیم نیست. از سال ۱۳۷۰ کلیسای مذکور از طرف شورای خلیفه گری ارامنه آذربایجان در اختیار مدیریت میراث فرهنگی اردبیل قرار گرفت تا با کمک‌های مالی ارامنه این بنای تاریخی مرمت شود .

دریاچه شورابیل اردبیل

دریاچه شورابیل در ۲ کیلومتری جنوب شرقی اردبیل به طرف خلخال واقع شده است این دریاچه در ارتفاع 1365 متری از سطح دریا قرار دارد
علت نامگذاری دریاچه شورابیل این بوده که قبلا آب این دریاچه بسیار شور بوده و افرادی که از بیماری‌های پوستی و رماتیسم رنج می‌کشیدند برای درمان بیماری خود از گِل این دریاچه استفاده می‌کردند ولی امروزه  با هدایت آب رودخانه بالخلو به آن حجم آب آن از 1/1 میلیون متر مکعب به 14 میلیون متر مکعب و وسعت آن از 74 هکتار به 180 هکتار افزایش یافت و از شوری آن کاسته شده به طوریکه در آن نوعی ماهی قزل آلای رنگین کمان پرورش داده می شود.

خانه ارشادی اردبیل

خانه ارشادی در اردبیل، خیابان کاشانی، کوچه اوچدکان واقع شده است خانه ارشادی اردبیل باقیمانده ای از یک خانه بزرگ اربابی می باشد که در دوره های مختلف تفکیک، تخریب و نوسازی گردیده است و در بدو احداث دارای کاربری مسکونی بود یکی از بناهای تاریخی شهر اردبیل است که در اواخر دوره قاجار ساخته شده است. در دوران پهلوی دوم آن را برای استقرار یک مدرسه به آموزش و پرورش واگذار کردند.

حمام ملا هادی اردبیل

حمام ملا هادی در اردبیل، میدان عالی قاپو، محله ملا هادی، کوچه آیشم واقع شده است
حمام ملا هادی در تاریخ ۲۵ مهر ۱۳۸۳ با شماره ثبت ۱۱۱۹۴ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.متولیان این مکان چندان به این محل تاریخی توجه ننموده اند و جز مخروبه ای باقی نمانده است.

جنگل فندقلو اردبیل

جنگل فندقلو در 30 کیلومتری شهرستان اردبیل و 10 کیلومتری جنوب شهر نمین واقع شده ‌است جنگل  فندقلو بخاطر داشتن جاذبه‌ های منحصربه ‌فرد جنگلی – مرتعی و گردنه زیبای حیران قابلیتی بسیار ممتاز برای توسعه در صنعت اکوتوریسم دارد.

جنگل فندقلو استعداد پرورش صد نوع گل از جمله بوماداران و بابونه را دارند. 19 گونه جنگلی متعلق به 8 تیره و 17 جنس شناسایی شده است. در بین انواع شناسایی شده گونه‌های نادری نظیر فندق، ممرز، راش، بلوط (بلند مازو) و بید مشک وجود دارد و گونه‌های علفی منطقه چون نسترن، تمشک، خاس، پامچال، بابونه، سرخس، گیلدیگ، بنفشه وحشی، گل گاو زبان و … در زمین های آن به وفور یافت می‌ شود. با توجه به اینکه درخت فندق بیش از سایر گونه‌ها در این جنگل روییده است.

 بازار بزرگ اردبیل

در میانه شهر و در طرفین خیابان امام خمینی واقع گردیده که درهر صورت به راحتی می توان آنرا پیدا کرد.
راسته ‌های موجود در بازار اردبیل عبارتند از : راسته اصلی بازار، راسته قیصریه، علافان، راسته پیر عبد الملک، بازار زرگران، سراجان، بازارچه زنجیرلی، پارچه ‌فروشان، کفاشان، مسگران، چاقو سازان، آهنگران است.