مناطق مرزی ما شرایط مطلوبی از نظر توسعه یافتگی ندارد

رحمانی فضلی ادامه داد:‌ وضعیت مرزهای شرقی وغربی زحمت نیروهای مرزبانی ما را مضاعف کرده است. اما با توجه به انگیزه‌ای که عزیزان دارند و احساس مسئولیتی که می‌کنند به لطف خداوند متعال ما شاهد شرایط بسیار مطلوبی در این مناطق مرزی هستیم.

وی افزود: مناطق مرزی ما شرایط مطلوب و خوبی از نظر توسعه یافتگی و پیشرفت ندارد و ما در همه مناطق مرزیمان با یک عدم توازن و تعادل مواجه هستیم. این عدم توازن در حوزه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، شهری و روستایی وجود دارد که بر مسائل امنیتی در مناطق مرزی اثر گذاشته است. این عدم توازن در پهنه جغرافیایی ایران، ناشی از عدم برنامه‌ریزی مناسب، عدم بودجه‌ریزی مطلوب، فقدان نظام اداری کارآمد و نهایتا توزیع نامتعادل امکانات و منابع متناسب با جمعیت است.

رحمانی فضلی تشریح کرد: اگر از من به عنوان کارشناس بپرسند بزرگ‌ترین تهدید را در عرصه داخلی کشور چه می‌دانید حتما می‌گویم عدم توازن وتعادل چرا که باقی مشکلات هم ناشی از این است. تصویر توزیع جمعیت ایران را در نظر بیاورید. در جاهایی مثل تهران با جمعیت ده میلیونی و مراکزی مثل تبریز، اصفهان، شیراز و مشهد که کانون‌های جمعیت‌پذیر هستند به تناسب این جمعیت فعالیت‌های بیشتری در این مناطق وجود دارد و در عین حال طبیعی است که دولت نیز منابع و امکانات را اعم از تسهیلات و اعتبارات بانکی بودجه بیشتر بین این مناطق توزیع می‌کند.  چون جمعیت و فعالیت هست مصرف وجود دارد کارخانجات در این شهرها جمع می‌شوند و خواستار تسهیلات و امکانات می‌شوند و جمعیت به این مناطق می‌آید. از این رو به همین نسبتی که به این مناطق رسیدگی می‌شود به مناطق دیگر کمتر می‌رسیم. به همین دلیل در یک دور باطلی می‌افتیم که این دور باطل اگر ادامه یابد، مشکل ساز می‌شود.

وزیر کشور گفت: ما بعد از انقلاب توانسته‌ایم در حوزه‌های خدمات و زیر ساخت‌ها تعادل و توازن در سراسر کشور ایجاد کنیم و امکاناتی مثل برق، آب، تلفن و جاده را به مردم برسانیم اما در حوزه فعالیت‌های اقتصادی و توزیع منابع نتوانسته‌ایم این کار را انجام دهیم و بعد همان امکانات و منابع و زیر ساخت‌ها موجب پایداری جمعیت در این بخش‌ها ‌نشده است.‌ از همین رو، روستا‌هایی داریم که این امکانات و خدمات را دارند اما فعالیتی در آن‌ها در جریان نیست.

وزیر کشور گفت: جمعیت برای ماندن به فعالیت و منابع نیاز دارند. یعنی عامل ریشه‌ای مسئله عدم توازن و نظام برنامه‌ریزی کشور است. نظام برنامه‌ریزی کشور بخشی و متمرکز هست و نظام بودجه‌ریزی بر مبنای فعالیت و جمعیت انجام می‌شود. در کنار این نظام اداری کاملا متمرکز هست. همچنین نظام پولی و بانکی کشور، همه سرمایه را از کل کشور جذب می‌کند تا در کانون‌های جمعیت که اطمینان از بازگشت سرمایه‌ وجود دارد این تسهیلات را توزیع کند. شاهد هستیم که قریب 53 درصد تسهیلات در تهران و 14 درصد در استان دوم کشور پرداخت می‌شود با این وضعیت احتمالا کمتر از یک درصد از تسیهیلات در شهرهای کوچک پرداخت می شود.

رحمانی فضلی تأکید کرد: برای موضوع امنیت و توسعه در مناطق مرزی باید به این علت‌ها توجه کنیم. وصل و پینه زیادی در نظام برنامه‌ریزی داریم اما روح حاکم بر آن بخشی گرایی و تمرکز گرایی است . 80 سال عقب افتادگی با دو درصد توازن منطقه‌ای حل نمی‌شود. اگر بگوییم که مردم بروند و سرمایه‌گذاری کنند باید گفت که سرمایه‌گذار جان‌داری که بخواهد در آن مناطق سرمایه‌گذاری کند، کم داریم. ضمن اینکه حمایت محکمی هم از آنان نمی‌شود. در صورتی که باید نظام مالیاتی به کمک آنان بیاید و بگوید هرکسی که در این مناطق سرمایه‌گذاری کند تا ده سال از پرداخت مالیات معاف می‌شود. بهرحال این آسیب موضوع مهمی است. در کنار این یکی دیگر از اشکالاتی که پیش می‌آید عدم استفاده از ظرفیت‌های طبیعی این مناطق است. وقتی سرمایه‌گذاری نمی شود و جمعیتی نیست به تبع از منابع طبیعی این مناطق هم استفاده ‌ای نمی‌شود.  اما در مقابل شاهد هستیم که بر این مناطق فشارهای زیادی وارد می‌شود. از جمله حاشیه‌نشینی، فقر و بزهکاری حتی در همین تهران که محل انباشت سرمایه‌ است، رتبه اول در بزهکاری وجود دارد. ما واقعا باید یک نگاه جامع داشته باشیم. نظام باید تصمیم بگیرد که از این دایره و سلسله باطل عقب افتادگی بیرون بیاید و این محقق نمی‌شود مگر اینکه نگرشهای ما تغییر کنند.

وزیر کشور توضیح داد: تا کی می‌توانیم حرکت سیل جمعیت را به مراکز اصلی شاهد باشیم؟ چقدر می‌توانیم امکانات بدهیم؟ از من وقتی به عنوان مسئول امنیت داخلی سوال می‌شود می‌گویم به لحاظ امنیت در شرایط بسیار خوبی هستیم. اما این را نسبت به تهدیدات و شرایط حاکم مناطق مرزی می‌گویم. این را نسبت به میزان قدرت کنترل کشورهای مقابل به مرزهای خود می‌گویم.این را به این دلیل می‌گویم که در شرق کشور همه دولت‌های معاند در صدد تجهیز تروریست‌ها هستند. ما اطلاعاتی داریم که دارند آموزش و تجهیزات می‌دهند. با این حال ما در شرایط خوبی قرار داریم. اما بهترین روش حتما پدافند غیرعامل خواهد بود.

وزیر کشور گفت: ما در خیلی از این مناطق مرزی عمده انرژی و توانی که به کار گرفته‌ایم در حوزه امنیتی و اطلاعاتی است. البته باید در تجهیزات و روش‌های نوین امنیت مرزی تلاش کنیم چون همه کشورها در این زمینه تلاش می‌کنند. بخصوص کشور ما که در معرض تهدید‌های مختلف هست. کارهای خوبی انجام شده است هرچند با آن نسبتی که باید پیش نرفته است اما واقعا کارهای خوبی انجام شده است ولی باید روی پایداری کار کنیم.

رحمانی‌فضلی گفت: مرزی‌های شرقی برای ما از نظر امنیتی در اولویت قرار دارند. تلاش‌های زیادی هم انجام می‌شود و همه سعی دستگاه‌های امنیتی و نظامی این است که با کمترین هزینه بتوانیم پایدارترین امنیت را داشته باشیم. الان از مردم بومی به خوبی استفاده شده و جواب خوبی هم داده است.

وی افزود: از زمانی که بنده در شورای امنیت خدمت دوستان بودم تلاش کردیم بخشی از اختیارات را به دوستان واگذار کنیم. شورای توسعه شرق و غرب را فعال‌تر از قبل کردیم. شورای توسعه غرب و شرق کشور در این مدت که بنده در خدمت عزیزان هستم، همه دستگا‌ه‌هایی که عضو این شورا هستند واقعا تلاششان این بوده که با اولویت، برنامه‌های اقتصادی، اجتماعی و امنیتی را در این مناطق تقویت کنیم که با وجود همه کمبودها، دولت واقعا خوب کار کرده است.

وزیر کشور گفت: در عین حال یکسری اختیار قانونی شورای عالی تحت عنوان کارگروه ویژه مرز به ما داده است که ما به صورت مرتب جلسات آن را برگزار کرده‌ایم و توانستیم امکانات خوب در این مناطق مستقر کنیم. اما هنوز نسبت به عقب افتادگی مناطق خیلی کم است. ما در حوزه تبادلات مرزی بازارچه‌های مرزی و مناطقی که غیررسمی مورد استفاده بوده است را با همکاری همه دستگاه‌ها ساماندهی کردیم. برای کالاهای خاصی مجوز گرفتیم که در این مناطق قابل تبادل باشد. در حوزه سوخت توانستیم اختیاراتی بگیرم و بخشی از این سوخت را سازمان یافته برای مردم منطقه، صادر کردیم. همه این کارها از نظر من مسئول کافی نیست بلکه مسکن‌هایی است که داریم میزنیم و کار اصلی این نخواهد بود. اگر توجه به این باشد که ما در این مناطق پیشرفت و توسعه و امنیت پایدار داشته باشیم واقعا کشور باید فکر اساسی‌تری داشته باشد.

وزیر کشور افزود: ما در حوزه مناطق مرزی و امنیت حتما باید روابط را با کشورهای مقابل تقویت کنیم حتما باید تعهدات خود را نسبت به ما و خودشان عمل کنند. مرز نقطه فصل دو حاکمیت است و طبق پروتکل جهانی آن‌ها باید وظیفه و تعهد خود را نسبت به مسئولیتی که دارند انجام دهند. در صحبت‌هایی که با طرف‌های مقابل داشته‌ایم همیشه تأکید کرده‌ایم که آنان وظیفه خود را نسبت به حوزه عمل در امنیت انجام نداده‌اند. در همین مسئله گروگان‌ها مذاکرات زیاد و خوبی انجام شد و پنج نفر آزاد شدند. ولی بنده در صحبت‌ها گفتم که ما ناتوان از اعمال حاکمیت بر مرزها نیستیم و با قدرت این کار را انجام می دهیم. ما ناتوان از ورود به محدوده مرز شما که حواشی امنیتی ما را باید تأمین کند، نیستیم اما ما به تمامیت ارضی شما و قوانین بین‌المللی متعهدیم و به قول و تعهد شما اعتماد داریم و این وظیفه شماست که این کار را انجام دهید وگرنه ما آمادگی داریم که به صورت مشترک عملیات دهیم و یا آمادگی داریم که تحت نظر شما خودمان عملیات کنیم. ولی این قابل قبول نیست که حدود 200 یا 300 نفر به عنوان کسانی که شرایط توپوگرافی آنجا را می‌دانند شبانه سوء استفاده کنند. ما پایبند به اصول هستیم و شما را به عنوان متحد استراتژیک خود می‌دانیم ولی توقع داریم که که این اقدامات انجام شود یا عملیات مشترک انجام دهیم یا شما نظارت کنید و ما عمیات انجام دهیم و برای ما قابل قبول نیست که عده‌ای خاک کشور همسایه را که هر دو معتقد هستیم که عمق استراتژیک در خاک کشور همسایه هست علیه دیگری به کار گیرند. ما آنچه در چارچوب امنیت‌ ملی‌مان هست در اولویت و اهمیت است و از آن کوتاه نخواهیم آمد و اگر لازم باشد اقدام می‌کنیم و بعد جای گلایه ای نیست.