محمد سلطانی‌فر در معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی چه کرد؟/ تحول در رفتارها، هزینه کردها و اقدامات

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا؛ ساماندهی اغلب فعالیت‌های انجام شده در این معاونت، فقط بخشی از این اقدامات است. یکی از طرح‌هایی که در معاونت مطبوعاتی طی سال‌های اخیر انجام شده بود طرح بیمه خبرنگاران بود. این طرح به ظاهر با هدف حمایت از خبرنگاران دنبال شده بود اما بررسی‌ها نشان می‌داد تعداد زیادی از مدیران رسانه‌ها، افراد نزدیک به خود را به اسم کارمند رسانه، لیست رد کرده بودند و از وزارت ارشاد یارانه دریافت می‌کردند. برخی حتی در لیست ‌ای ارسالی به تامین اجتماعی، دستکاری کرده و با فتوشاپ لیست متفاوتی برای ارشاد رد می‌کردند. این طرح در ظاهر به اسم حمایت از خبرنگاران بود اما در عمل به ابزاری برای سوء استفاده مدیران برخی رسانه ها تبدیل شده بود. با تعطیلی این طرح، مبلغ واریزی بابت بیمه خبرنگاران، به سر جمع یارانه رسانه ها برگشت داده شد.

باید به این نکته توجه کرد که کل بودجه حمایت از مطبوعات، عدد مشخصی است که بر اساس مصوبه مجلس، در اختیار وزارت ارشاد قرار می گیرد تا بین مطبوعات توزیع شود.

این بودجه در سال 97 چیزی نزدیک به 115 میلیارد تومان است که با توجه به وضعیت در آمدی دولت، تا اول بهمن 97 کمتر از 25 درصد آن تخصیص یافت و یکی از بدشانسی های سلطانی فر این بود که دوره مدیریت وی با مشکلات اقتصادی شدید در درآمدهای دولت و بحران دلار و بالا رفتن قیمت کاغذ و ایجاد مشکلات متعدد برای رسانه های چاپی مواجه شد. بخش عمده ای وقت سلطانی‌فر در نیمه اول سال 97 صرف ساماندهی بحران کاغذ مطبوعات شد.

 در سال های گذشته طرح های متعددی در معاونت مطبوعاتی اجرا شده بود که بودجه آن از سرجمع یارانه کلی مطبوعات برداشت می شد، طرح‌هایی مانند طرح اشتراک مویرگی و طرح برگشتی مطبوعات هم در همین چارچوب انجام می شد که به جز طرح برگشتی که در دوره مدیریت سلطانی فر باقی ماند بقیه طرح ها لغو شد و به این ترتیب مبلغ بیشتری به سبد یارانه مطبوعات برگشت داده شد.

تعطیلی نمایشگاه مطبوعات در سال 97 از دیگر تصمیمات سلطانی فر در طول دوران کوتاه مسئولیتش بود. نمایشگاه مطبوعات قرار بود با هزینه‌ای بالغ بر 4 میلیارد تومان در سال 97 برگزار شود. اما سلطانی‌فر به درستی با توجه به وضعیت معیشتی و اقتصادی بد مطبوعات، تصمیم گرفت این نمایشگاه را امسال برگزار نکند. لغو این نمایشگاه باعث تشکر و قدردانی رسانه‌های متعددی شد به گونه‌ای که اتحادیه مدیران رسانه‌ها، با انتشار نامه‌ای رسما از این اقدام تشکر کرد. حضور هر رسانه‌ای در نمایشگاه مطبوعات، به طور متوسط بین 50 تا 200 میلیون تومان هزینه برایش در بر داشت.

جالب اینکه دفتر مطالعات راهبردی وزارت ارشاد نیز در تحقیقی مستقل که از ماه‌ها قبل انجام داد به این نتیجه رسیده بود نمایشگاه مطبوعات باید تعطیل شود. یکی از استدلال‌های این دفتر این بود که نمایشگاه مطبوعات در دنیا نمونه مشابه ندارد.

برگزاری ده‌ها نشست و ملاقات میان مدیران رسانه‌های کشور با مسئولان مختلف کشور از مدیران عالی رتبه گرفته تا وزرا و مسئولان سازمان‌ها از دیگر اقدامات سلطانی‌فر در این مدت بود. از نشست رسانه‌ها با وزرای امور خارجه و اطلاعات و کشور گرفته تا مسئولان سازمان‌هایی مانند میراث فرهنگی و گردشگری و تامین اجتماعی و انرژی اتمی و رئیس دفتر رئیس‌جمهور.

سفرهای استانی سلطانی‌فر نیز عاملی برای تقویت رابطه ستاد وزارتخانه با مطبوعات استانی و شهرستانی بود وی در همین مدت به شهرها و استان‌های مختلف کشور سفر کرد و از نزدیک با مسائل و مشکلات خبرنگاران و رسانه‌های شهرستانی آشنا شد. او شخصا برای تقدیر از عکاسان حادثه تروریستی اهواز به این شهر سفر کرد. حضور در میان روزنامه نگاران اغلب رسانه‌ها و مطبوعات کشور، اجرای طرح موسوم به حرفه ای امروز برای تقدیر از فعالیت رسانه‌ها که به صورت روزانه اجرا می شد از دیگر فعالیت‌های وی در این مدت کوتاه بود.

راه‌اندازی باشگاه خبرنگاران خارجی و فعال کردن رسانه‌های خارجی در ایران و برگزاری ده‌ها نشست خبری و گفتگوی رسانه‌ای با مسئولان مختلف عالی رتبه ایرانی با رسانه‌های خارجی یکی دیگر از اقدامات سلطانی‌فر بود که می‌توان آن را به عنوان فعال سازی دیپلماسی رسانه‌ای در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارزیابی کرد. نمایندگان رسانه‌های خارجی برای اولین بار احساس کردند که دیگر دشمن به شمار نمی‌روند و مسئولان دولتی با آنها آشتی کرده‌اند. برخی از این نمایندگان رسانه‌های خارجی در طول 20 سال اقامت در ایران حتی قادر به مصاحبه با دو مقام ایرانی نشده بودند. اکنون در یک‌سال ده‌ها نشست خبری و سفرهای استانی را تجربه کردند و تصویر مثبتی از ایران در رسانه‌های خارجی ترسیم کردند.

موقعیت علمی سلطانی‌فر به عنوان استاد ارتباطات و تجربه عملی او در مدیریت رسانه‌های متعدد باعث شده بود تا او مسائل و مشکلات رسانه‌ها و رسانه‌نگارها را به درستی تشخیص داده و برای رفع آنها اقدام کند. به همین دلیل وی توجه خاصی به آموزش داشت و در طول این مدت 800 نفر از رسانه‌نگارهای کشور در دوره‌های آموزش رسانه‌ای معاونت مطبوعاتی در استان‌ها و بیش از 1200 نفر نیز در بیش از 20 نشست تخصصی این معاونت شرکت کردند. توجه وی به تالیفات جدید رسانه‌ای نیز منجر به برنامه‌ریزی برای انتشار 10 جلد کتاب جدید رسانه‌ای شد که 3 جلد از این 10 جلد کتاب منتشر شده و بقیه نیز زیر چاپ هستند در حالی که تولید و انتشار متون تخصصی روزنامه نگاری طی 4 سال اخیر در این معاونت به فراموشی سپرده شده بود.

در حوزه کانون‌های تبلیغاتی نیز که یکی از فعالیت‌های معاونت مطبوعاتی است اقدامات زیربنایی برای ساماندهی فعالیت کانون های تبلیغاتی در طول دوران مسئولیت سلطانی‌فر صورت گرفت.

دو لایحه تشکیل سازمان نظام روزنامه‌نگاری و لایحه مطبوعات و خبرگزاری‌ها نیز که بنیان آن در دوران مدیریت قبلی طراحی شده بود مورد اعتراض شدید اهالی مطبوعات و رسانه‌نگاران بود. به همین جهت سلطانی‌فر این دو لایحه را در مراحل نهایی، مورد تائید قرار نداد و انتقادات شدید اهالی رسانه را ضمیمه آن کرده و به وزیر ارشاد تحویل داد.

عناوین برخی از مهمترین اقدامات سلطانی‌فر در دوره کوتاه مدیریت یک‌ساله‌اش به این شرح است:

✔تشکیل کمیته ساماندهی کاغذ مطبوعات و حمایت از راه‌اندازی مجدد خط تولید کاغذ روزنامه در کارخانه مازندران با توجه به افزایش شدید قیمت کاغذهای وارداتی

✔حضور مشاوران امور بیمه‌ای، امور مالیاتی و امور حقوقی در ساختمان معاونت مطبوعاتی و ارائه مشاوره رایگان به مدیران و روزنامه‌نگاران رسانه‌ها

✔ارتقاء دانش مدیران و دیگر اصحاب رسانه از طریق برگزاری دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی بیمه و مالیات‌های مستقیم در محل معاونت مطبوعاتی

✔اصلاح و توسعه طرح اهدای نشریات با هدف توسعه هرچه بیشتر فرهنگ مطالعه در بین اقشار متوسط و کم درآمد کشور

✔انعقاد تفاهم نامه با صندوق اعتباری هنر برای اختصاص 3000 سهمیه بیمه پایه و 3000 سهمیه بیمه تکمیلی برای خبرنگاران

✔رایزنی برای اعطای وام قرض الحسنه به خبرنگاران با استفاده از صندوق اعتباری هنر

✔تشکیل کارگروه حمایت از تبلیغات کالا و خدمات داخلی با حضور نمایندگان نهادها و سازمان‌های فرهنگی، اقتصادی و صنعتی و فعالان صنف تبلیغات

✔افتتاح باشگاه خبرنگاران خارجی در راستای توجه بیشتر به دیپلماسی رسانه ای و با هدف توسعه همکاری های رسانه ای و برگزاری 10 نشست تخصصی مسئولین عالیرتبه نظام با نمایندگان رسانه های خارجی

✔تشکیل اتحادیه رسانه‌های حوزه خزر با هدف ایجاد رقابت و کیفی‌سازی محتوایی رسانه‌های استان‌های شمالی کشور

✔ اقدام و پیگیری تشکیل کمیته مشترک همکاری رسانه‌ای ایران و کشورهای روسیه، عراق، ترکیه، آذربایجان و افغانستان 

✔13 مورد برگزاری تورهای خبری برای خبرنگاران و عوامل خبری رسانه‌های خارجی در شهرستان‌های مختلف کشور مانند تبریز، اردبیل، قم ، کیش، کرمان و...

✔تغییر گستره نمایشگاه های مطبوعات و جشنواره های سراسری از ملی به منطقه ای و استانی و تفویض اختیار برگزاری به خانه های مطبوعات و ادارات کل استانی

✔تشکیل کارگروه کودک و رسانه با هدف تقویت زیرساخت‌های رسانه‌ای در حوزه کودک و نوجوان

✔رصد عملکرد حرفه‌ای رسانه‌ها و تشویق حرفه‌ای‌ها در قالب طرح «حرفه ای امروز»

✔انتشار 3 عنوان کتاب با عناوین روزنامه نگاری پهپادی، برند رسانه و حق دسترسی به اطلاعات

✔برگزاری 11دوره و کارگاه آموزشی روزنامه نگاری

✔برگزاری 20 نشست تخصصی با عناوین: بررسی پیش‌نویس لایحه سازمان نظام روزنامه نگاری، اطلاع رسانی در شرایط بحران، رسانه ها و حمایت از کالای ایرانی، بررسی و ساز و کار  حمایت حقوق کودک در رسانه، روزنامه‌نگاری پهپادی، نقش و تایید رسانه‌ها در گردشگری با رویکرد تبریز 2018 (2 نشست)، عکاسی خبری و مدیریت بحران، توانمندی حرفه‌ای و مرجعیت رسانه‌ای با نگاهی به چالش‌ها و فرصت‌های فضای مجازی (2 نشست)، روزنامه‌نگاری محیط زیست، روزنامه نگاری سلبریتی، افکار سنجی در ایران، رسانه و محرومیت زدایی، تاریخ شفاهی مطبوعات، بررسی طرح پیام رسان‌های ارتباطی، رسانه و فرهنگ اهدا عضو، ویکی پدیا و اطلاع رسانی، سوشیال برندینگ، سواد رسانه ای و مدیریت رسانه.

✔تولید محتوای چندرسانه‌ای نظیر فیلم‌های آموزشی و موشن‌گرافی مربوط به عملکردها و برنامه‌ها (تولید 4 موشن گرافیک در حوزه آموزش بیمه و 3 موشن گرافیک و 15 اینفوگرافیک برای معرفی خدمات و عملکرد معاونت)

✔الکترونیکی شدن تمام فرآیندها نظیر صدور پروانه انتشار رسانه، صدور مجوز کانون های آگهی  و تبلیغاتی، صدور مجوز نمایندگی رسانه ها،  اعطای آگهی های دولتی و صدور کارت حرفه ای خبرنگاران داخلی و خارجی

✔ برگزاری کارگاه 3 روزه حقوق کودک و رسانه با همکاری یونیسف در ایران برای روزنامه نگاران حوزه کودک در کشور.

عملکرد محمد سلطانی‌فر در معاونت مطبوعاتی عملکردی قابل دفاع و تحسین برانگیز است و خبرگزاری برنا حالا که او استعفا کرده برخود لازم می‌داند به عنوان یک عضو از خانواده بزرگ رسانه‌ای کشور از دکتر محمد سلطانی‌فر تقدیر و تشکر کند.