شخصیت ها باورپذیر نیستند/ مدیران سیما خط قرمزها را کاهش دهند

جبار آذین، نویسنده و منتقد سینما و تلویزیون، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری برنا با اشاره به اینکه صدا و سیما باید بر اساس سلایق مردم سریال‌سازی کند، گفت: رسالت بزرگ دستگاه‌ها و جریان های فرهنگی مطرح و تاثیرگذاری چون صدا و سیما و تلویزیون تولید برنامه هایی مناسب و منطبق با زندگی، ارزش ها و آرمان های جامعه است. به عبارتی برنامه ها، فیلم ها و سریال ها برای تماشا و استفاده مردم خلق می شوند. بدیهی است در این نوع تولیدات رعایت سلیقه، نظر و نیاز مخاطب یعنی مردم در اولویت قرار دارد.

وی ادامه داد: اما به دلیل آنکه در سال های اخیر فضای تلویزیون و سینما از متخصصان امور فرهنگی سینمایی و تلویزیون تهی شده است و به جای آنها افراد، عوامل و عناصری پُست هایی اداری و اجرایی را در اختیار گرفته اند که یا با فرهنگ بیگانه اند یا عمدتا در مسیر تجارت تلاش می کنند، صفحه تلویزیون و پرده سینما از ارائه و تولید آثار همسو با مصالح و منافع و دیدگاه های مردم تهی شده است.

این منتقد با تاکید بر اینکه نویسندگان باید براساس زندگی واقعی مردم فیلمنامه بنویسند بیان داشت: ما مدت‌هاست که به ندرت در حوزه سریال‌سازی در تلویزیون با آثاری از منظر استانداردهای سریال‌سازی بالای متوسط و استاندارد روبه‌رو هستیم. اغلب سریال های تولید و پخش شده در سیما به جای آنکه حاصل پژوهش و تحقیق در زندگی و واقعیت‌های مردم باشد و به تحلیل و ارزیابی مسائل و مشکلات مخاطب بپردازد، براساس مسائل تخیلی نویسندگان و سازندگان آنها شکل گرفته و می گیرند. 

او افزود: از همین رو باورپذیری ماجراها رویدادها و شخصیت‌های این سریال ها از سوی مخاطب بسیار سخت امکان‌پذیر است و در مواقع ویژه در سریال‌های خاص ابدا امکان همدلی، همراهی و باورپذیری با کاراکترهای سریال‌ها را درک نوع زندگی و اتفاقاتی که برای آنها رخ می دهد از سوی بینندگان تلویزیون مقدور نیست.

آذین در انتقاد به اینکه سریال‌ها آینه‌ای از واقعیت زندگی مردم نیست، اظهار داشت: برنامه‌سازان تلویزیون به جای آنکه به زندگی مردم نزدیک باشند و در جهت اجرایی کردن منویات رهبری یعنی تبلیغ و ترویج و ارائه سبک زندگی ایرانی و اسلامی عمدتا زندگی و آدم‌هایی را به تصویر می‌کشند که از نظر نوع زندگی پوشش و حتی تزئینات وسایل زندگی ارتباطی با نحوه زندگی ایرانی را ندارند و در واقع به نوعی تبلیغ فرهنگ بیگانه هستند. از همین رو سطحی‌نگری و سطحی‌سازی و تقلید به‌جای خلاقیت و نوآوری و همسو با مناسبات اجتماعی در فیلم ها و سریال های ما سلطه دارد.

وی با اشاره به دلیل دوری مردم از تلویزیون گفت: به همین علت است که مردم خواسته و ناخواسته از تلویزیون و برنامه‌های آن جدا شده و به سوی بهره‌گیری به برنامه‌های درست و نادرست ماهواره گرایش پیدا می‌کنند. به‌عبارت واضح‌تر آنکه تلویزیون و سینما به جای فرهنگ‌سازی و حفظ و گسترش فرهنگ کشور در مسیر دیگری به حرکت درآمده است که با اهداف و آرمان‌ها و ارزش‌های جامعه مغایر است. در نتیجه داستان‌ها شخصیت‌های آنها و آنچه به تکرار به عنوان موضوع از آنها در سریال‌سازی دست‌مایه قرار می‌گیرد مورد پسند مخاطب واقع می‌شود.

جبار آذین ادامه داد: به همین دلایل است که صدا و سیما روز به روز از مردم فاصله می گیرد و در سینماها به جای اهالی شریف سینما و آشنایان به فرهنگ هنر کاسب کاران یکه تازی می کنند. بدیهی است در چنین فضایی نمی شود و نمی توان شاهد آثار مناسب و شایسته مردمی بود و رده های زندگی واقعی مناسبات واقعی و شخصیت های واقعی را در فیلم ها و سریال های تلویزیون و سینما این لغزشی بزرگ است برای جامعه ای که یکی از اهداف بزرگ آن فرهنگسازی در داخل کشور و جهان است.

این منتقد در پایان با اشاره به راهکار حل این مشکل در تلویزیون تصریح کرد: تغییر در لحظه نگاه و نگرش مدیران و مسئولان صدا و سیما، سینما و همسو شدن نگرش آنها با مردم و ایجاد تغییراتی در سطح جابجایی شایسته و کارشناسی مدیران، استفاده بهینه از هنرمندان حرفه ای و کاربلد برای تولید آثار خوب و خوش ساخت و بامحتوا و همچنین تبلیغ اهداف مهمی چون نشاط و امید که نیاز اصلی مردم کشور ماست و تولید فیلم ها و برنامه ها و سریال ها می توانند تا حدی زمینه را برای ایجاد بهتر جهت حضور مثبت متخصصان و کارشناسان هنر، سینما و تلویزیون و آشتی دوباره مخاطب با سینما و تلویزیون فراهم کند در غیر اینصورت با ادامه روند این شرایط ما تنها می توانیم شاهد تخریب بیشتر فرهنگ و ارزش ها و آرمان های جامعه باشیم.