منطقی بودن نرخ تصویب شده برای فیلمنامه‌نویس‌ها و عملی نشدن مصوبات

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا؛ حقوق و دستمزد فیلمنامه‌نویس‌ها همیشه موضوع مورد بحث سینما و تلویزیون بوده و معمولاً آن چیز که اکثر افراد به آن اعتقاد دارند پایین بودن میزان این دستمزد است و مدتی است با تصویب نرخ‌هایی مشخص مسئولان در صدد برطرف کردن این معضل برآمده اما میزان منطقی بودن این قیمت و عملی شدن آنچه که تصویب شده موضوعی مورد بحث است که در گفت‌وگو با چند نویسنده به آن پرداختیم و در ادامه این سه گفت‌وگو را از نظر می‌گذرانید.

بابک کایدان: به استاندارد جهانی نزدیک شده‌ایم

بابک کایدان، فیلمنامه‌نویس سینما و تلویزیون، در گفت‌وگو با خبرنگار برنا، درباره نرخ‌های مصوب شورای نویسندگان برای فیلمنامه‌نویسان گفت: برای به نظر من نرخ‌ها منطقی تصویب شده است؛ باتوجه به هزینه های تولید فیلم  و سریال، فکر می‌کنم به فرمول استاندارد جهانی که تقریبا 7 درصد بودجه پروژه متعلق به فیلمنامه است؛ گمان می‌کنم به این استاندارد جهانی نزدیک و یا حتی به آن مقیاس رسیده‌ایم.

کایدان خاطرنشان کرد: زمانی که نرخ مناسبی به تصویب برسد باعث آسایش خاطر گشتن نویسندگان می شود البته به شرطی که این نرخ های مصوب شده از سوی تهیه کنندگان پرداخت‌شان محقق شود. تحقق این اتفاق باعث می شود تا نویسندگان نوشتن همزمان چند فیلمنامه را نپذیرند و یک حاشیه امن مالی برایشان فراهم شود و روی افزایش کیفیت کار تمرکز کنند.

این نویسنده در ادامه گفت: در بسیاری از اوقات متاسفانه آن چیز که تصویب شده محقق نمی‌شود. تهیه کنندگان خود را ملزم به  پرداخت ارقام اعلام شده نمی دانند و به دنبال نویسندگان جوان‌تر و جویای کاری می‌روند تا با قیمتی که خود تهیه کننده مدنظرش است اثری را بنویسند تا مطابق نرخ‌های مصوب حق و حقوق را پرداخت نکنند.

وی تصریح کرد: درحال حاضر مطلع هستم؛ برخی از دوستان به علت شرایط بد اقتصادی، کارهایی که می‌توانند در گیشه موفق عمل کنند را با قیمت های 40 و 50 هزارتومان می نویسند که این مسئله اصلا منطقی نیست.

نویسنده فیلمنامه «تگزاس» در ادامه اظهار داشت: اطلاع دارم خیلی از دوستان با قیمت های بسیار پایین کار می کنند. اگر به اسامی نویسندگان دقت داشته باشید متوجه خواهید شد اسامی نویسندگان مطرح در حوزه کار تجاری را کمتر در کارهای پرفروش می‌بینید این نشان دهنده صحت این موضع است که تهیه کنندگان به دنبال راه های دیگری هستند تا پول زیاد پرداخت نکنند و قاعدتا به سراغ نویسندگان جوان‌تر و جویای نامی می روند که حاضر هستند برای دیده شدن کارشان با قیمت‌های نازل و پایین کار کنند. تهیه کنندگان نیز زمانی با یک نویسندگان همکاری می کنند و برای کارهای بعدی‌شان به سراغ نویسندگان دیگری می رود چرا که بحث کیفی اهمیتی ندارد و اگر یک نویسنده مطرح شود می‌تواند خواستار حق و حقوقش باشد پس وقتی قرار است حق و حقوق نویسنده داده شود تهیه‌کننده به سراغ شخص دیگری می‌رود. اگرخانه سینما از حقوق نویسندگان دفاع کند و تهیه کنندگان را ملزم به اجرایی کردن قراردادها با نرخ مصوب کند اتفاقات خوبی رخ می دهد اما تا الان  این انسجام و سازمان دهی اتفاق نیفتاده است.

کایدان در پایان درباره تفاوت قیمت فیلمنامه‌هایی که برای آثار به اصطلاح جشنواره‌ای نوشته می‌شود با دیگر آثار، گفت: من برای جشنواره هم نوشتم و رقمش تفاوتی نداشته است گمان هم نمی‌کنم برای بقیه دوستان هم فرقی داشته باشد. ممکن است کاری باشد که زمان محدودی بخواهد نوشته شود و نویسنده مجبور باشد یک یا دو ماه شبانه روز بر روی آن پروژه تمرکز کند و کارهای دیگرش را رد کند و بگوید فلان مبلغ را برای دستمزد می‌خواهم اما برای جشنواره من چنین موردی سراغ ندارم که قیمت با توجه به این مسأله تغییر کند و در واقع زیاد شود.

امیرعباس پیام: نام نویسندگان نباید برند شود

امیرعباس پیام، نویسنده تلویزیون، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری برنا، در مورد نرخ‌های تصویب شده توسط شورای نویسندگان گفت: به نظر من برای ترغیب نویسندگان عوامل دیگری به جز دستمزد هم حائز اهمیت است. اکنون میان دستمزد بازیگران و کارگردانان فاصله زیادی وجود دارد. در بسیاری از پروژه ها می بینیم دستمزد یک بازیگر اصلی به مراتب از دستمزد نویسنده آن کار بالاتر است و تناسب درستی ندارد.

وی ادامه داد: اگر بازیگر را یکی از ارکان اصلی کار ببینیم؛ نویسنده هم جزو ارکان اصلی است و قاعدتا باید بین دستمزدهایشان تناسب درستی وجود داشته باشد یا حداقل به یکدیگر نزدیک باشد. اکنون نرخ مصوب برای هر قسمت یک کار برای نویسنده 15 میلیون تومان است درصورتی که کارگردان قسمتی 30 میلیون تومان دستمزد دریافت می کند. این مبلغ دریافتی نسبت به زحمت نویسنده که حتی دو سال قبل از کارگردان مشغول نگاشتن فیلمنامه است و تا زمان پایان کار هم درگیر است تناسب درستی ندارد.

نویسنده سریال «آنام» درمورد دستمزد نویسندگان گفت: یکی از عواملی که نویسندگان را دلسرد می کند همین میزان قیمت هاست. متاسفانه درکشور ما دستمزد نویسندگان بسیار پایین است درصورتی که همه چیز یک فیلم و سریال به فیلمنامه بستگی دارد و یکی از اساسی ترین عناصر است. اگر فیلمنامه خوب باشد فیلم خوب می شود و اگر بد باشد فیلم هم بد از آب درمی آید.

پیام با اشاره به نگارش همزمان چندین فیلمنامه توسط نویسندگان بیان داشت: هر چقدر دستمزد نویسندگان معقول‌تر باشد کیفیت کار هم رشد خواهد کرد. در واقع یکی از دلایلی که نویسندگان چند کار همزمان در دست می گیرند همین کم بون درآمدشان است.

وی ادامه داد: درحال حاضر بعضی از نویسندگان همزمان مشغول نگارش چندین فیلمنامه هستند چشم بسته می شود گفت که نتیجه این همزمان کار گرفتن چیز خوبی از آب در نمی آید. نویسندگی چیزی نیست که بتوانی همزمان 8 کار را با هم بنویسی و داستانت را دنبال کنی کار هم کار خوبی شود.

امیرعباس پیام در توضیح این موضوع افزود: نویسندگان در مقطع زمانی خاص باید فقط درگیر یک اثر باشند. این شرایط زمانی به وجود می آید که دستمزدها آنقدر بالا و چشمگیر باشد که نویسنده چندین کار همزمان نگیرد و تمام وقت و انرژی اش را صرف یک کار کند و آن قدر کیفیت کار بالا باشد که بتواند کارهای بعدی‌اش را با قیمت بالاتری بفروشد.

نویسنده سریال «در حاشیه 2» در مورد نحوه درست قیمت‌گذاری دستمزد نویسندگان گفت: برای قیمت‌گذاری صحیح باید کیفیت کار مدنظر قرار بگیرد. برای مثال اگر امیرعباس پیام کار آخرش ضعیف بوده و استانداردهای لازمه را نداشته است نباید به او قیمت بالایی پرداخت کرد. درحال حاضر نویسندگانی هستند که دوره ای اسم‌شان سر و صدا کرده و به برند تبدیل شده اند اما می‌بینیم بعد از آن دو کار 20 کار اخیرشان اصلا ارزش قیمت گذاری ندارد اما همچنان مبالغ بالایی دریافت می کنند. این درصورتی است که یک جوان با استعداد که کیفیت کارهایش بالاست چنین مبلغی را دریافت نمی کند.

وی ادامه داد: بحث مطرح بودن اسم در نویسندگی باید از بین برود چرا که پیش آمده طرح های بسیار ضعیفی داشتیم که فقط به خاطر اسم نویسنده تصویب شدند. معیار تصویب و قیمت گذاری باید اثر باشد نه اسم نویسنده کار.

پیام تصریح کرد: عده‌ای از نویسندگان هستند که با بی‌انگیزگی می‌گویند کار من را همیشه می‌خواهند و خریدار دارد. این مسئله باعث می شود او برای نوشتن کار بهتر و با کیفیت تر ترغیب نشود، چون می‌داند بخاطر اسمش هر فیلمنامه‌ای که بنویسد بدون فوت وقت از او می‌خرند. به  همین دلیل به جای اینکه تمرکزش روی یک اثر باشد تعداد زیادی کار را می پذیر؛ سمبل می کند و پولش را هم تمام و کمال دریافت می‌گیرد.

وی در مورد قیمت های درخواستی نویسندگان در نزدیکی جشنواره ها گفت: جشنواره هیچ تاثیری بر نحوه قیمت گذاری فیلمنامه ها ندارد بلکه این خود اثر است که مدنظر قرار می گیرد. اتفاق افتاده به تلویزیون قیمت بالاتر درخواست داده باشیم اما جشنواره موثر نیست و بهتر هم هست که موثر نباشد.

پیام در پایان اظهار داشت: در شبکه نمایش خانگی هم شاهد هستیم که فیلمنامه ضعیفی با اسامی مطرح جلو می‌رود و پول کلانی در این راه حیف و میل می شود اما به هیچ عنوان نظر مخاطب را جذب نمی کند و در نتیجه باعث دلزدگی مخاطب می شود.

آرش قادری: کیفیت کار نویسنده باید معیار باشد نه اسم پشت اثر

آرش قادری، نویسنده تلویزیون، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری برنا، در مورد نرخ‌های تصویب شده برای فیلمنامه‌نویسی توسط شورای نویسندگان گفت: فیلمنامه به دلیل مکتوب بودن از صفحه اول تا آخر قابل بحث و صحبت است اما هیچگاه مسیری که فیلمنامه نویس برای نگارش آن اثر طی می کند یکسان نیست. برخی از فیلمنامه‌ها نیازمند بازه زمانی طولانی و پیمودن مسیر تحقیقاتی گسترده‌ای هستند. معمولا این عوامل که نقش اصلی نوشتن یک فیلمنامه را ایفا می کنند به هیچ عنوان دیده نمی شوند.

وی ادامه داد: فیلمنامه‌نویسان به صورت مستقل از تیم های پژوهشی از منابع متعددی بهره می گیرند؛ برای این موارد که جزو قرارداد محسوب نمی‌شود توانایی تعیین قیمت دقیق وجود ندارد. درصورتی که شورای نویسندگان تمام این موارد را محاسبه کند آن وقت می تواند نرخ دستمزد را تعیین کند.

قادری در ارتباط با بحث بازنویسی فیلمنامه گفت: در ایران تعریف مشخصی برای بازنویسی در ساختار فیلمنامه نویسی وجود ندارد به صورتی که نمی دانیم بازنویسی رفع اشکال است یا اعمال سلیقه سفارش دهنده و کارگردان. در بازنویسی سلیقه مخاطب اهمیت ندارد و تنها سلیقه فرد سفارش دهنده مهم است. ممکن است یک نویسنده 50 مرتبه کار را بازنویسی کند اما درنهایت سفارش دهنده رضایت نداشته باشد و کار را به نویسنده دیگری بسپارد.

نویسنده سریال «گاندو» تصریح کرد: باید برای بازنویسی و پژوهش پیش از نگارش، تعریف صنفی درست و دقیقی درنظر گرفته شود، در این صورت است که می توان نرخ مشخصی تصویب کرد.

وی درمورد نرخ های فیلمنامه نویسی برای ژانرهای گوناگون گفت: دستمزد در ژانرهای گوناگون بستگی به توافق نویسنده با تهیه کننده دارد. برای مثال ممکن است من دستمزد بالایی از تهیه کننده ای طلب کنم و او توان پرداختش را داشته باشد و بپردازد یا ممکن است بگوید به این دلیل که برای کار قبلی این میزان پرداخت نکرده ام به تو هم همان نرخ قبلی را می پردازم. بنابراین نمی توانیم قیمت دقیقی برای فیلمنامه اعلام کنیم. در قیمت گذاری اثر، درک کیفی وجود ندارد و این موضوع به ژانر کار ارتباطی ندارد.

این نویسنده در ادامه افزود: برای مثال یک نویسنده فیلمنامه ای می نویسد که هزینه تولیدش 2 میلیارد تومان تخمین زده می شود. تهیه کننده باتوجه به بودجه ای که دارد تلاش می کند کار را با هزینه کمتری تولید کند بنابراین آن را به نویسنده دیگری می دهد. در حقیقت تهیه کننده بر اساس کیفیت کار نوشته شده تصمیم گیری نمی کند بلکه هرکدام با بودجه اش تناسب بیشتری داشته باشد آن را انتخاب می کند.

آرش قادری با اشاره به اهمیت نقش تهیه کننده در تولید یک اثر بیان داشت: بزرگترین مشکل ما در تولید آثار تصویری تهیه کنندگان ما هستند. باید نهادهایی که مسئول رسیدگی به وضعیت تلویزیون و سینما می باشند تهیه کننده کاربلد آموزش دهد. اگر تهیه کننده ای آموزش درست دیده باشد به هیچ عنوان فیلمنامه بد و فیلمنامه نویس بد را استخدام نمی کند. اگر کارگردانی از فیلمنامه بد نتواند قصه خوب بسازد مشکل از تهیه‌کننده مجموعه است.

وی در پایان اظهار داشت: این اشتباه است که من به واسطه اسمم دستمزد 5 برابر بیشتر از روال درخواست کنم، درصورتی که فرد دیگری که شناخته شده نیست و کار با کیفیت تری نوشته به کارش توجهی نشود. آثار نویسندگان باید با یکدیگر مقایسه شود و هرکدام کیفیت بالاتری داشت قیمت بالاتری هم به آن تعلق گیرد.