آمریکا به کردهای سوری از پشت خنجر زد/ آغاز عملیات «چشمه صلح» و تعجب جامعه جهانی

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری برنا؛ کاخ سفید روز دوشنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد از سوریه خارج می‌شود. در  این بیانه  آمده بود: «ترکیه با عملیات نظامی برنامه‌ریزی شده طولانی خود وارد شمال سوریه می‌شود و هم زمان آمریکا نیروهای خود را از منطقه خارج می‌کند.»

گفته شده این توافق پس از گفت‌و‌گوی تلفنی روسای جمهور آمریکا و ترکیه از سوی کاخ سفید اعلام می‌شود که نشان می‌دهد، واشنگتن منطقه‌ شمال شرق سوریه را به دست ترکیه می‌سپارد.

در ادامه رسانه‌های ترکیه گزارش دادند اردوغان در ماه نوامبر به کاخ سفید خواهد رفت و ترکیه قصد حمله به نیروهای پ.ک.ک و YPG را دارد.

خبری که با واکنش‌های بسیاری مواجه شد. چراکه کردهای سوریه در شرایطی قرار گرفته‌اند که بدون حامی قدرتمندی چون آمریکا سردرگم مانده‌اند. خبر خروج آمریکا از شمال سوریه به نوعی غافلگیر کننده بود. کردهای سوریه نیز تاکید کرده‌اند آمریکا با خارج کردن نیروهایش در مرزهای سوریه و ترکیه در واقع به کردها از پشت خنجر زده است.

در حالی که منابع روس و حتی نشریه‌های آمریکایی از آغاز حملات ترکیه در شمال روسیه خبر می‌دادند اما وزارت دفاع آمریکا بدون توجه به آنچه که کاخ سفید اعلام کرده بود از اخراج ترکیه از مرکز عملیات مشترک هوایی در سوریه خبر داد. به گفته سخنگوی کاخ سفید، «آمریکا در عملیات ترکیه در شمال سوریه نه مشارکتی خواهد داشت و نه از آن حمایت خواهد کرد.»

حال نوبت پنتاگون بود که پازل یک بام و دو هوای آمریکایی‌ها را کامل کند. تا جایی که یک سخنگوی وزارت دفاع آمریکا سه‌شنبه به نوعی اعتراف کرده بود این ارگان، تغییری در شمار نظامیان حاضر آمریکایی در سوریه ایجاد نکرده و در واقع با حمله ترکیه به موضع کردها در شمال سوریه، آمریکا به نوعی جاخالی داده است که نیروهایش آسیبی نرسد؛ خروجی که کردها، آن را به معنای از پشت خنجر زدن دانستند. به نظر می‌رسد آمریکا دوباره به مدار اختلاف‌افکنی میان سوری ها و ترک ها روی آورده است؛ به‌ویژه اینکه زمینه‌های این اختلاف از ماه های گذشته در کنار هم قرار گرفته بود.  

زمینه‌سازی‌هایی که حاکی از توافق مقدماتی آنکارا و واشنگتن در اوایل ماه آگوست در خصوص ایجاد یک منطقه امن در خاک سوریه بود. این دو کشور اوایل ماه سپتامبر، عملیات گشت‌زنی مشترک در شمال شرقی سوریه را‌ آغاز کردند که البته در خصوص محدوده این منطقه امن و نحوه کنترل آن اختلاف نظراتی دارند.

اما در مقابل این اقدامات مشترک ترکیه و آمریکا، سوریه به طور مداوم از همه تلاش‌های مشترک ترکیه و آمریکا و همچنین اقدامات یکجانبه در خاک سوریه بعنوان نقض آشکار حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه انتقاد کرده است. «فیصل مقداد»، معاون وزیر امور خارجه سوریه، روز سه‌شنبه در نخستین واکنش رسمی به تصمیم دولت ترکیه برای حمله نظامی جدید به منطقه شرق فرات در شمال سوریه تاکید کرد کشورش از همه اراضی خود دفاع خواهد کرد و اجازه نمی دهد، ذره‌ای از خاکش اشغال شود.

اما ساعاتی نگذشت که ترکیه به روشنگری در این باره دست زد. «ابراهیم کالین»، سخنگوی وزارت امور خارجه ترکیه گفت: «از تمامیت ارضی و سیاسی سوریه حمایت می‌کند و ما جایگزین آمریکا در سوریه نخواهیم بود.» او بیان کرد: « ترکیه در پی اشغالگری و تغییر بافت قومی نیست. هدف ترکیه، ایجاد منطقه امن در سوریه، فراهم کردن زمینه بازگشت پناهجویان به کشورشان  و همچنین  مقابله با نیروهای داعش است.»

این اقدام ترکیه به نوعی برخی رایزنی‌های دیپلماتیک را به دنبال داشت. در اولین رایزنی‌های دیپلماتیک، «محمدجواد ظریف» با مولود چاووش اوغلو، همتای ترکیه‌ای خود به صورت تلفنی گفتگو کرد. چاووش اوغلو بر احترام به تمامیت ارضی سوریه و موقتی بودن اقدام ترکیه در آن منطقه تاکید کرد و ظریف نیز گفت، «ضمن مخالفت با اقدام نظامی و تاکید بر احترام به تمامیت ارضی و حاکمیت ملی سوریه و لزوم ‌مبارزه با تروریسم و برقراری ثبات و امنیت در سوریه، توافق آدانا را بهترین راه برای سوریه و ترکیه و رفع نگرانی های آنها خواند.»

در ادامه این رایزنی‌ها، «سرگئی لاوروف»، وزیر امور خارجه روسیه، در سفر به اربیل مرکز اقلیم کردستان عراق با «مسعود بارزانی»، رهبر حزب دمکرات کردستان، دیدار و گفت‌وگو کرد.

لاوروف روز دوشنبه در ادامه سفر به عراق، برای دیدار با مقام‌های اقلیم کردستان وارد اربیل شد. وی نخستین بار است که از اقلیم کردستان عراق دیدن می‌کند.

همچنین در ادامه واکنش‌ها به این اقدام آمریکا در سوریه، سخنگوی دبیرکل سازمان ملل متحد با ابراز نگرانی از تحولات شمال سوریه گفت:  «هیچ راه حل نظامی برای بحران این کشور وجود ندارد.» استفان دوجاریک، روز چهارشنبه افزود: «دبیرکل با نگرانی زیاد بیانیه‌های اخیر درباره شمال سوریه را دنبال می‌کند، به ویژه خطری که از ناحیه اقدامات احتمالی نظامی متوجه غیرنظامیان می‌شود. او از تمامی طرف‌ها می‌خواهد حداکثری خویشتنداری را به خرج دهند.»

 همچنین «ادوارد فیلیپ»، نخست‌وزیر فرانسه، روز سه‌شنبه، تردیدهای آمریکا در مورد مساله شمال شرق سوریه را زیر سؤال برد و افزود: «اولویت ما همچنان مبارزه با گروهک تروریستی داعش است.»

در ادامه واکنش‌ها به این اقدام آمریکا درباره پشت کردن به کردهای سوری،  «سیدحسن نصرالله»، دبیرکل حزب‌الله لبنان، با اشاره به مساله عقب‌نشینی آمریکایی‌ها از کردها‌ی سوریه گفت: «آمریکا کُردهای سوری را به حال خود رها کرد و این سرنوشت کسانی است که به آمریکا تکیه می‌کنند».

در نهایت «رجب طیب اردوغان»، رئیس‌جمهور ترکیه، روز گذشته در توییتی از آغاز عملیات ارتش این کشور در شمال شرقی سوریه خبر داد و  به این ترتیب نیروهای نظامی ترکیه، وارد خاک سوریه شدند و عملیات موسوم به «چشمه صلح» آغاز شد.

«چاووش اوغلو»، وزیر امور خارجه ترکیه، نیز درحالیکه با لباس نظامی ظاهر شد، پیامی در حمایت از ارتش این کشور داد که عملیات نظامی را در شمال سوریه آغاز کرده است.

اوغلو در این پیام، با ذکر یک بیت شعر از نامق کمال شاعر معروف ترکیه، از قصیده "سرودهای وطن" گفت: همه جهانیان از هیبت و شکوه اجداد ما با اطلاع هستند، فکر نمی کنم که فطرت انسانی تغییر کند، این خون ها همان خون هاست.

هنوز دقایقی از آغاز عملیات نگذشته بود که بار دیگر واکنش های جهانی به این اتفاق، آغاز شد. اتحادیه اروپا به صورت رسمی به آغاز عملیات نظامی ترکیه واکنش نشان داد و درخواست کرد تا این عملیات، متوقف شود.

دولت سوریه نیز به گفته نورنیوز اعلام کرد، حملات ترکیه به خاک این کشور را با همه ابزارهای قانونی دفع خواهد کرد.

فرانسه هم حمله نظامى ترکیه به سوریه را محکوم کرد و لیندسى گراهام نماینده متحد ترامپ هم گفت: کنگره آمریکا کارى خواهد کرد که ترکیه بهاى این حمله خود را بپردازد.

«اسدالله اطهری»، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل ترکیه، درباره اقدام آمریکا برای خروج از شمال سوریه و حمله ترکیه به کردهای سوری در شمال سوریه به خبرنگار سیاسی برنا گفت: عده‌ای درباره توافق ترکیه و آمریکا بحث‌هایی را مطرح کرده‌اند که به نوعی خنجری از پشت به کردهای سوریه تلقی می‌شود چراکه کردهای سوری به عنوان متحد آمریکا بودند. کردهای سوری به نوعی از این اقدام آمریکا برای خروج از شمال سوریه و حضور ترکیه در این منطقه غافلگیر شده‌اند که جای  سوال دارد.

وی افزود: ترامپ نیز معتقد است نمی‌خواهد بیشتر از این برای حمایت در منطقه هزینه کند. ایران نیز بر این موضوع تاکید کرده ترکیه باید به توافق آستانه و تمامیت ارضی سوریه پایبند باشد. همچنین دو کشور سوریه و ترکیه باید به توافق آدانا پایبند باشند.

گفتنی است در تاریخ ۲۰ اکتبر ۱۹۹۸ در نشستی که دو هیات سوریه و ترکیه در شهر آدانا داشتند، توافقنامه‌ای میان دو طرف برای همکاری در زمینه مبارزه با تروریسم به امضا رسید.

در نشست یاد شده آنکارا بر خواسته‌هایش جهت پایان یافتن تنش موجود در روابط خود با دمشق تاکید کرده و در مورد واکنش خود به عدم پایبندی دمشق به تعهداتش هشدار داد.