وقتی حضور روانشناس یا مشاور در کنار یک جوان عادی نیست / راهی که روانشناسان برای جوانان باز می کنند / مشاوران حوزه جوان باعث عملکرد بهتر جوانان در جامعه می شوند

خبرگزاری برنا لرستان - گروه جوانان : رسیدن به آرامش و اطمینان و دور بودن از هرگونه استرس و اضطراب یکی از اساسی ترین نیاز های همه انسان ها بوده است چرا که عملکرد مطلوب جامعه مستلزم برخورداری از افرادی است که از نظر سلامت و روان در وضعیت مساعدی قرار دارند.

همه ما انسان ها می دانیم که جسم سالم مهمانخانه روح است و جسم بیمار زندان آن است و اگر جامعه ای دارای جسمی سالم باشد در نهایت انسان ها به مانند رودخانه ای می مانند که هر چه عمیق تر شوند آرام تر هستند و همچون شاخ پرباری سر بر زمین می نهند و عظمتشان در فروتنیشان جلوه گر می شود و سبب پیشرفت حیات اجتماعی خود و دیگران می شوند.

اما زمانی که انسان بیمار باشد جسم بیمارش زندان روح می شود و آنجاست که افراد به جایی می رسند که وقتی بوی گلی به مشامشان می رسد در اطراف خود به دنبال تابوت می گردند و این دقیقا زمانی است که جامعه و نیروهای اصلی آن که همان جوانان هستند دیگر حرکت و پویایی خود را ندارند و به نقطه سکون و سکوت می رسند و درست در همین زمان است که به نقش کلیدی و مهم روانشناسان و مشاوران که به عنوان مدافعان سلامت روح و روان شهروندان در جامعه ایفای نقش می کنند پی می بریم .

این مدافعان سلامت در مواقع بحرانی درست به مانند بارانی در صحرای سوزان هستند که سبب ادامه زندگی افرادی می شوند که امید در وجود آنها رخت بر بسته است و دست بسته خود را تسلیم قضا و قدر می کنند و دیگر از هرگونه تلاشی برای خوشبختی خود دست کشیده اند و دیگر تمایلی به ادامه راه ندارندو به نوعی مرگ را دوای هر دردی می دانند .

این مدافعان سلامت و روح و روان همواره بر این امر مهم تاکید می کنند که رمز کار در این است که دیدمان را عوض کنیم تا دردها و رنج هایی که برایمان طاقت فرسا بودند مارا قوی کنند و دائما به ما یادآوری می کنند که گذشت زمان انسان را پیر نمی سازد بلکه ترک آرمان ها و کمال مطلوب های روح و روان است که انسان را فرتوت و افتاده می کنند . پس در نتیجه روانشناسان و مشاوران نقشی حیاتی و کلیدی در پیشرفت روحی و روانی افراد جامعه ایفا می کنند.

یک کارشناس حوزه روانشناسی در این زمینه می گوید:  روانشناسی مطالعه علمی ذهن و رفتار است و یکی از علوم کاربردی و شاخه های تحصیلی است که مفاهیمی نظیر رشد، سلامت ،رفتارهای اجتماعی و ... را در بر میگیرد. علم روانشناسی مفاهیمی همچون ادراک ، شناخت ، تمرکز ، توجه ، احساسات ، پدیده شناسی ، انگیزه ، کارکرد ذهن ، شخصیت ، روابط بین فردی ، خانواده و دیگر زمینه ها را مورد بررسی قرار می  دهد.

افشین میرزاپور می افزاید:  جوان موجودی کمال گرا است و با سکون و سکوت سازگاری ندارد و برای پیشرفت در عرصه های زندگی اجتماعی همواره در تکاپو و تلاش است و با توجه به اینکه در دنیای امروز آسیب هایی در جامعه و شبکه های اجتماعی همواره جوانان را تهدید می کند حضور یک روانشناس یا مشاور در کنار جوانان امری ضروری است .

او بیان می کند: دنیای امروز عرصه تکنولوژی است  همین موجب سرعت بالای تغییرات در عرصه های مختلف زندگی است  و نحوه زندگی امروز بسیار متفاوت از گذشته است در این شرایط نیاز به یادگیری مهارت های ده گانه زندگی در عرصه تکنولوژی  و فضای دیجیتالی شامل انواع رسانه های مجازی است و جوانان برای یادگیری این مهارتها نیازمند داشتن روانشناس و مشاور هستند در غیر این صورت احتمال انواع آسیب های اجتماعی وجود دارد پس حضور یک روانشناس و مشاور در کنار جوانان و حتی خانواده ها می تواند الزامی باشد.

این کارشناس حوزه روانشناسی  درباره چگونگی ارزیابی اهمیت رواشناسان و مشاوران در حوزه های مختلف زندگی براین باور است  : نگاهی به آسیب های اجتماعی موجود در برابر زندگی جوانان از جمله اعتیاد ، طلاق ، خشونت ، فقر ، رفتار های مخرب آسیب رسان از جمله خودکشی ، آسیب های اجتماعی حاصل از فضاهای مجازی شامل ارتباطات مخرب و انواع اختلالات روانپزشکی از جمله افسردگی نیازمند روش های پیشگیری است و تحقیقات سازمان بهداشت جهانی نشان داد با آموزش مهارت های ده گانه زندگی شامل مهارت خودآگاهی ، مهارت همدلی ، مهارت تفکرانتقادی ، مهارت تفکر خلاقانه ، مهارت حل مسئله ، مهارت تصمیم گیری ، مهارت ارتباط موثر ، مهارت روابط بین فردی ، مهارت مدیریت هیجان و مهارت مدیریت استرس می توان ازانواع آسیب های اجتماعی و اختلالات روانپزشکی پیشگیری نمود و در اینجا نیاز به متخصصان سلامت روان شامل روانشناسان، مشاوران، مددکاران اجتماعی و سایر کارشناسان حوزه سلامت روان است تا با آموزش این مهارت ها به جوانان زمینه زندگی بهداشتی و سالم را فراهم کنند .

میرزاپور تاکید می کند : نشانه های اصلی وجود دارند که نشان دهنده نیاز جوانان به کمک یک روانشناس یا مشاور است یعنی هرجا جوانان احساس کنند از عهده امورات زندگی شامل تحصیل ،کار و ارتباطات اجتماعی دچار چالش هستند و با مشاوره از بستگان نزدیک به نتیجه مطلوب نمی رسند نیاز است مراجعه کنند . مثلا جوانی می خواهد تصمیم مهمی در زندگی بگیرد مانند ازدواج یا دچار استرس ناشی از تغییرات در زندگی است یا به طور مکررعصبانی و پرخاشگر می شود یا احساس می کند در ارتباطات اجتماعی آنطور که انتظار دارد موفق نیست یا دچار شکست در امورات مختلف زندگی است یا احساس می کند اعتماد به نفس او کم است یا در معرض آسیب های اجتماعی است مثلا وقت زیادی را صرف فضاهای مجازی میکند که نتیجه مخرب دارد یا به علت اعتماد به فضاهای مجازی دچار مشکل شده یا اینکه دچار تغییرات در خواب شده احساس کم حوصلگی دارد دچار استرس و اضطراب است احساس ناامیدی و غمگینی می کند واین علائم و نشانه ها در حدی است که بر روی تحصیل ، کار و ارتباطات او تاثیر منفی دارد حتما نیاز است به روانشناس مراجعه کند.

به گفته این روانشناس  در صورت بروز هرگونه بحران غیرطبیعی در زندگی که فرد قادر به مدیریت آن نباشد نیاز به مراجعه نزد مشاور و روانشناس الزامی است هم از جهت پیشگیری از عوارض ناشی از بحران و هم از جهت کاهش آسیب .

میرزاپور یادآورمی شود:  متاسفانه امروزه حضور یک روانشناس یا مشاور در کنار یک جوان عادی نشده است و نیاز به فرهنگ سازی دارد و آنچه دیده می شود عدم آگاهی بخش عمده ای از جامعه از خدمات مورد ارائه روانشناسان است و بخشی هم که آگاهی نسبی دارند ار ترس انگی که در سطح جامعه متاسفانه به اشتباه در خصوص مراجعه به روانشناس و روانپزشک وجود  دارد حاضر به مراجعه به روانشناس نیستند از طرفی مشکل هزینه خدمات روانشناسی با توجه به اینکه تحت پوشش بیمه نیستند مزید برعلت باعث شده نیاز به داشتن مشاور و روانشناسان برای جوانان عادی نباشد و می طلبد مسئولین امر با برنامه ریزی به فرهنگ سازی در زمینه مراجعه به روانشناس بیش از پیش همت نمایند.

باتوجه به نیاز جوانان برای حضور روانشناسان ومشاوران در کنار آنان مسلما نقش مراکز مشاوره های روانشاسی حائز اهمیت است به طوریکه می توان پذیرفت روانشناسان در این مراکز با درک علمی از مشکلات جوانان وارائه پاسخهای فنی وتخصصی بهتر بر حل مسائل آنها متمرکز شده و راه پیشرفتشان را باز می کنند.

در حال حاضر در بسیاری از شهرهاو مناطق مختلف کشور به همت وزارت  ورزش وجوانان مراکز تخصصی مشاوره  در حال فعالیت های موثروخدمات دهی به جوانان  هستندوخصوصا در بحث ازدواج مشاوره های علمی و گشاینده ایی را به زوجین جوان چه قبل ،حین وبعد از ازدواج می دهند .

مراکزی که جوانان با حضور در آنان می توانند در حل چالش های خود بهتر عمل کرده وگره از مشکلات خود باز کنند؛ گره هایی در زندگی که می تواند با یک جمله از طرف یک روانشناس باز شود وزندگی جوانی را بسازد واین کار فقط از عهده یک روانشناس خبره برمی آید که از پیچیدگی ها وروحیه خاص جوانی مطلع است .

 علی که در حال حاضر در آستانه چهل سالگی است می گوید: من در دوران نوجوانی وحتی داشنجویی  دچار بحران های روحی شدیدی شدم ،دو سال پشت کنکور ماندن ، مشکلات خانوادگی ،فقر وبی پولی وده ها گرفتاری دیگر در یک شهر محروم که همه این مشکلات روی شرایط روحی وروانی من تاثیر منفی گذاشته بود ،آن زمان به این شکل مشاوره های روانشناسی وجود نداشت نمی دانم شاید سطح علم وتحصیل مردم پایین بود ولی الان می بینم جوانان برای حل مشکلات خود به مشاوره ها مراجعه می کنند وبه آسانی مشکلاتشان حل می شود .

 او که الان شاغل است می  افزاید : من باصرف انرژی بسیار و سختی ها فراوان وتحمل رنج ودرد زیاد بخش زیادی از مشکلاتم را حل کردم ولی فکر می کنم اگر آن زمان فرهنگ مشاوره به جوانان وجود داشت ومن برای بسیاری از مشکلاتم که بییشترشان واقع بینانه هم نبود به روانشناس مراجعه می کردم نیاز نبود اینقدر از نظر روحی اذیت شوم تا حدی که به قرص ودارو هم پناه ببرم در صورتیکه با کمک یک مشاور می توانستم مشکلاتم را حل کنم وبهتر به خانواده هم کمک کنم.

مجید نیزکه دانشجو است وبه گفته خودش برای حل مشکلاتش از خواهر روانشناسش کمک می گیردبراین باور است:  فرهنگ مشاوره پذیری و رابطه با روانشناس باید در سطح جامعه جا بیافتد و نیاز است که رسانه ها در این زمینه فرهنگسازی واطلاع رسانی کنند و مردم وخصوصا جوانان هم باید بدانندکه با کمک مشاوره وروانشناسی بهتر می توانند مشکلاتشان  را حل کنند وآینده خوبی در زندگی داشته باشند.

جامعه ایران یک جامعه پیچیده است و فشار اقتصادی و فقر معیشتی خانواده ها نیز براین پیچیدگی ها می افزاید و بار این  مشکلات روی دوش جوانان بیشتر سنگینی می کندتا حدی که می تواند کمر جوان را خم وحتی نیز بشکند.

اما جامعه ایران از لحاظ ذخایر معنوی فقیر نیست ودارای فرهنگی غنی از لحاظ ذخایر معنوی واعتقادی است که وقتی به وسیله روانشناسی  مدرن با شیوه کارمشاوران در آمیخته شودمی تواند  بروی رشد جوانان تاثیربهینه وسازنده بگذارد وراه ترقی وشکوفایی را برای آنها باز کند واین همان شاه راهی است که روانشناسان حوزه جوان می توانند برای جوانان باز کنند.

به هر جهت ،اگرچه اقدامات خوبی در زمینه حضور روانشناسان در کنار جوانان انجام گرفته است ولی خلاء فرهنگ مشاوره پذیری و نقش روانشناسان در بخشی از جامعه خصوصا در بین خانواده ها که بیشترین رابطه را با نسل جوان دارند قابل مشاهده است که د فرهنگ سازی در این زمینه تلاش بیشتری از ناحیه  اهالی رسانه و مسئولین را می طلبد.

گزارش :   : عاطفه صادقی -برنا لرستان