مردم می‌خواهند عملکرد احزاب در شرایط بحرانی را ببینند/ احزاب در برابر بحران‌های اخیر کشور سکوت کردند

«زهرا نژادبهرام»، عضو شورای اسلامی شهر تهران و فعال سیاسی اصلاح‌طلب، در ارزیابی نقش احزاب در بحران‌هایی نظیر کرونا به خبرنگار سیاسی خبرگزاری برنا گفت: در کشورهای پیشرفته احزاب علاوه بر اینکه در معادلات سیاسی شرکت و در مبارزات قدرت سیاسی ورود پیدا می‌کنند، برنامه‌ها و اقداماتشان را در راستای نیازهای شهروندان انجام می دهند. معمولا در کشورهایی که احزاب رشد گسترده‌ای داشتند و این احزاب به قدرت می‌رسند یا نمی‌رسند، سازمان‌یافتگی و کاراکتر مشابه دولت را تعریف می‌کنند تا نسبت به مسائل مختلفی که برای دولت‌های به وجود می‌آید، نسخه هایی را داشته باشند، به عبارت دیگر راه‌های غیر رسمی را درست می‌کنند تا بتوانند راهکارهای مناسب را در این زمینه ها، ارائه دهند.

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب افزود: نام این اقدام غیررسمی احزاب در برخی کشورهای پیشرفته دولت در سایه است، در برخی دیگر نامش را آکادمی حزبی یا آکادمی دولت می‌گذارند، در هر صورت در کشورهای مختلف نام‌های مختلفی می‌گذارند چراکه مهم‌ترین کارکرد احزاب این است که بتواند سامانه قدرت سیاسی را در جهت منافع شهروندان و منافع کشور به حرکت دربیاورد. در این قضیه ممکن است موارد مختلف و بحران های‌مختلفی به وجود بیاید که دولت تصمیم‌گیری‌های مشخصی را در برابر آنها دارد و  احزاب چه در قالب حزب برنده باشند چه در قالب حزبی که برنده نبوده، همان سامانه را برای خود تعریف می‌کنند تا بتوانند در این شرایط، راهکار پیشنهادی را ارائه دهند. این پیشنهاد به دولت می‌تواند در جهت یک حزب همسو و همکار باشد یا می‌تواند در راستای نقد یک حزب مخالف یا حزب غیرهمسو باشد.

نژادبهرام با تاکید بر اینکه کارکرد احزاب در مواقع بحرانی تصریح کرد: احزاب باید در شرایط بحرانی راهکاری ارائه بدهند در غیر این صورت بدست آوردن قدرت برای چیست؟! برای انجام کار است و قرار نیست قدرت را فقط برای داشتن قدرت بدست بیاورند. در کشور ما هم احزاب سیاسی فعالیت‌های مختلفی دارند. درست است از نظر سابقه سنتی عمر احزاب در کشور ما حدودا بیش از 150 سال است اما شکل مدرن آن بعد از انقلاب بوجود آمده است. تا قبل از انقلاب احزاب فرمایشی بودند و به غیر از دوره مشروطه احزاب واقعی نداشتیم. اما در زمان رژیم گذشته احزاب از حزب ایران نوین گرفته تا حزب رستاخیز فرمایشی بودند و بعد از انقلاب اسلامی و رویکرد انقلابی و تأکیداتی که انقلاب نسبت به مردم سالاری و رویکرد دموکراتیک برای جمهوری اسلامی داشت موضوع احزاب سیاسی هم جزو معادلات سیاسی کشور ما وارد شد و احزاب مختلف به تناوب فعالیت‌هایی که داشتند و مناسب با شرایط اجتماعی، اقتصادی و سیاسی کشور متولد شدند، فعالیت کردند و ادغام شدند و ختی در برخی موارد هم به صورت رسمی یا غیر رسمی حذف و به انحلال کشیده شدند.

عضو انجمن روزنامه نگاران زن ادامه داد: در حال حاضر در دهه چهارم جمهوری اسلامی قرار داریم، طبیعتا احزاب از یک رشد نسبی برخوردار شدند و به یک سامانه‌دهی مشخصی رسیدند. احزاب بزرگ در دو جبهه اصلاح‌طلبی و اصول‌گرایی فعالیت می‌کنند و احزاب مستقل که بسیار کمرنگ هستند، در این دو جبهه تعریف می‌شوند. در این برهه زمانی این انتظار سیاسی وجود دارد که وقتی احزاب به قدرت ورود پیدا می‌کنند و وارد رقابت‌های سیاسی می‌شوند برنامه و دستورالعملی برای رفع مشکلات کشور و بحران‌های متعدد در کشور داشته باشند.

نژادبهرام در خصوص کارکرد احزاب داخلی اظهار کرد: ما حضور پررنگ احزاب اعم از اصول‌گرا و اصلاح‌طلب را تنها در مأموریت‌های رقابتی انتخاباتی مشاهده می‌کنیم اما در حقیقت مردم می‌خواهند عملکرد احزاب را در مواقع بحرانی مانند زلزله، کرونا و مواردی از این قبیل را ببینند و انتظار دارند کارکرد حزب را علاوه بر رقابت‌های انتخاباتی در متن زندگی هم مشاهده کنند. در کشورهایی که، احزاب توسعه‌ یافته و گسترده دارند معمولا احزاب برای شرایط بحران نسخه‌هایی دارند که این نسخه‌ها هم می‌تواند در قالب احزاب همکار به دولت کمک کند و  هم در احزاب رقیب در راستای نقد اقدامات رقیب، راهکارهای دیگری مطرح می شود به این معنی که یک حزب هم همکاری می کند و هم نقادی می‌کند. هم نسخه همدلانه می نویسند و هم نسخه نقادی.

عضو شورای اسلامی شهر تهران ابراز کرد: در واقع خروجی رقابت حزبی و سیاسی باید به یک دستورالعمل رفع مشکلات و مسائل کشور تبدیل شود و اینجاست که مردم به عینه با عملکرد این نهادها روبرو می‌شوند و انتظارات خود را از آنها بیان می‌کنند. در خصوص بحران‌هایی که اخیرا در کشور داشتیم به نظر می‌رسد احزاب در حل این بحران‌ها ورود پیدا نکردند. بنابراین به احتمال یکی از دلایلی که رغبت به احزاب سیاسی در کشور ما کمرنگ شده، این است که انتظار می‌رود احزاب در یک چارچوب دموکراتیک فعالیت انتخاباتی انجام دهند و در کنار آن به فعالیت‌های اجتماعی بپردازند. در واقع احزاب نتوانستند در شرایطی که مردم به شدت درگیر  بحران بودند نسخه مشخصی داشته یا اظهار نظری داشته باشند. به عنوان مثال روی این مسئله تمرکز کنند که در بحران کرونا چه خدماتی می‌شود ارائه داد؟! بسیاری از خدمات خدمات، بهداشتی و درمانی نیست و نسخه اقتصادی، سیاسی، شهرسازی، فرهنگی و اجتماعی نیاز دارد.

نژادبهرام فعالیت‌های اجتماعی را یکی از راه‌های پیوند میان مردم و احزاب خواند و خاطرنشان کرد: فعالیت‌های اجتماعی می‌تواند اتصال احزاب سیاسی را با مردم بیشتر از گذشته کند و همزمان با آن میل و رغبت مردم و شهروندان را نسبت به عضویت در احزاب سیاسی بیشتر کند. حزب سیاسی در واقع اوج توسعه سیاسی نهادهای سیاسی درون یک کشور است. به عبارتی وقتی کشوری می‌خواهد بداند در توسعه سیاسی چه رتبه‌ای دارد بر روی احزاب سیاسی تمرکز می‌کند چرا که احزاب نهادهای ساخته شده بر مبنای مشارکت مردمی هستند که ارزش بسیار بالایی دارند.

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب در انتقاد به سکوت احزاب در بحران‌های مختلف گفت: چرا در بحران‌ها تا این اندازه از هم انقدر فاصله گرفتیم؟! از نظر فردی ممکن است هر کدام از ما در خیریه‌ها و انجمن‌های مختلف علمی و  فنی کاری انجام می‌دهیم و وسط میدان باشیم اما در ماهیت و نهاد حزبی چه اقداماتی را انجام دادیم؟! اگر احزاب بخواهند از این دوره کم اقبالی نسبی شهروندان کشور فاصله بگیرند، نیازمند بازنگری در عملکرد هستند. مردم می‌خواهند بدانند احزاب در چه زمینه‌هایی می‌توانند این مسائل را بهبود ببخشند. یک بار دیگر از احزاب می‌خواهیم که بازنگری کنند آنچه که تاکنون داشتند و آنچه که می خواهند، مورد توجه قرار بگیرد.