دور میزی از جنس رفاقت، آرامش و مهربانی

به گزارش برنا، مهم‌ترین شاخصه این برنامه، بازخوانی نیاز انسان‌ها به یکدیگر در شرایط خاص و تقویت همدلی و مهربانی به عنوان یکی از ارکان ایجاد آرامش در شرایط این‌روزهای جامعه است. نکاتی که این روزها در جامعه احساس می‌شود و ساخت برنامه درباره آن می‌تواند موثر باشد. در این گزارش در گفت وگو با تهیه کننده و مجری این برنامه با رویکردهای آن اشنا خواهیم شد:

به مخاطب شب‌زنده‌دار اهمیت بدهیم

هادی خدادی، تهیه‌کننده «دست در دست» که تهیه‌کنندگی برنامه‌هایی در گونه‌های مختلف مستند نمایشی، گزارشی، ترکیبی و ... را بر عهده داشته‌است، درباره هدف اصلی تولید برنامه «دست در دست» توضیح داد: کلیدواژه اصلی «دست در دست» تقویت مناسبات انسان‌ها بر مبنای مهربانی، آرامش و دوستی است. ما فکر می‌کنیم انسان‌ها راهی غیر از این ندارند که دست در دست یکدیگر برای داشتن یک زندگی بهتر تلاش کنند. از سوی دیگر الزامات امروز جامعه در دوران کرونا مناسبات ویژه دیگری را نیز به زندگی افراد اضافه کرده که نیاز به همدلی را دو چندان می‌کند. ایجاد فضای آرامش‌بخش شبانه، شنیدن حرف‌هایی کم‌تر گفته‌شده از زبان هنرمندانی که مردم آن‌ها را دوست دارند، نخبگان جوان و نیروهای جهادی که بی منت برای ایجاد موقعیت بهتر مردم تلاش می‌کنند از جمله اهداف تولید این برنامه شبانه است.

تهیه‌کننده «نمادو» درباره تغییرات فصل پاییزی این برنامه نسبت به فصل زمستانی آن اظهار داشت: ماهیت برنامه «دست در دست» به عنوان برنامه‌ای که در وضعیت فعلی کشور بر با هم بودن و اتحاد و همدلی تاکید دارد، تفاوتی با فصل پاییزیِ آن ندارد، ولی به لحاظ تغییر فصول، تغییراتی ظاهری در برنامه ایجاد شده‌است. سعی کردیم در ویژه برنامه پاییزی ضمن حرکت در محور اصلی برنامه از ویژگی‌های فصل پاییز و در فصل زمستان از ویژگی‌های زمستانی در گفت‌وگوها، آرایه و ... استفاده کنیم.

خدادی ادامه داد: در زمستان به خاطر کوتاه بودن روز و طولانی شدن شب‌ها از قدیم‌الایام شب‌نشینی در خانواده‌های ایرانی و در میان اقوام مختلف مرسوم بوده، ولی امروز به دلیل شیوع کرونا این اتفاق محلی از اعراب ندارد و لاجرم ما در فضایی استودیویی تلاش کردیم، یک شب‌نشینی زمستانی را با حضور مهمانان مختلف و گفت‌وگوهای صمیمانه برای بینندگان بازسازی کنیم تا این گرما، آرامش و صمیمت به مخاطبانی که شاهد این برنامه هستند نیز انتقال یابد.

وی ادامه داد: افزون بر این از جمله تغییراتی که فصل زمستانی«دست در دست» با فصل پاییزی خود داشت، اضافه کردن یک مهمان از میان نخبگان جوان جامعه بود. پیش از این، مهمانان برنامه، یک شخصیت فرهنگی، هنری یا یک مقام مسئول در کنار یک جهادگر پیشتاز در کارهای خیر در دوران کرونا بود و در این فصل یک مهمان نخبه هم به میز دورهمی این برنامه اضافه شده‌است.

وی همچنین به  اضافه شدن بخش «دست در دست ایران» که به گزارش‌هایی از فعالیت‌های نیکوکارانه در سراسر کشور اختصاص داشت، اشاره کرد و گفت: افزون بر این در این فصل در پاکت‌هایی هدیه‌ای معنوی برای مهمان برنامه‌ قرار داده شده و در هر یک از پاکت‌ها یک اتفاق خیر و عمل نیکوکارانه طراحی شده که با انتخاب آن، مهمان برنامه به کمک برنامه «دست در دست» ملزم به رقم زدن و مشارکت در آن می‌شود.

هادی خدادی، تهیه‌کننده «پیرغلامان عشق» درباره دشواری‌های برنامه‌سازی در دوران کرونا توضیح داد: الان که از قرنطینه با شما صحبت می‌کنم، 18 روز است که درگیر بیماری کرونا هستم. شرایط دشوار است و در استودیو در فضایی بسته بالغ بر 30 نفر مشغول فعالیت هستند. علاوه بر این، محیط‌هایی که گروه برنامه‌ساز برای تولید گزارش به آنجا می‌روند، با توجه به اینکه یکی از موضوعات اصلی برنامه ما نیروهای درمانی و گروه‌های جهادی هستند، این کار میزان خطرپذیری بالایی دارد.

وی ادامه داد: از طرف دیگر در کنار هم بودن در این فضا و دیدن اتفاقات همدلانه‌ای که در کشور رخ می دهد و فقط باید از نزدیک دید، حس و حال بسیار خوبی دارد. البته این کار نیاز به رعایت حداکثری شیوه‌نامه‌ها دارد. چون به هر حال در برابر سلامت گروهی که با ما کار می‌کنند، مسئولیم، چه مهمانانی که زحمت می‌کشند و برای روحیه دادن به مردم به استودیو می‌آیند، چه مسئولان و گروه‌های جهادی که از سراسر کشور قدم رنجه می‌کنند. در این میان، کم‌تر در گروه برنامه‌ساز و دیگران، ترس و عقب نشستن دیده‌ام. نشاط و روحیه خوبی بین بچه‌ها جاری و ساری است و در حقیقت برای تولید این برنامه ، به معنای واقعی کلمه  دست در دست هم هستیم.

خدادی درباره آرایه این برنامه زمستانی شبانه توضیح داد: همه تلاش ما این بود که فضایی متفاوت را در آرایه برنامه ایجاد کنیم. یک بُعد آن را در ویژگی‌های فصلی دیدیم که ایجاد فضای زمستانی بود، ولی چون نمی‌خواستیم سرما و رخوت به مخاطب القا شود، فضای داخلی و خارجی را از هم جدا کردیم. یعنی با فضاسازی خارجی، از ویژگی‌های فصل زمستان مثل برف و ... بهره بردیم و در یک فضای داخلی با استفاده از رنگ‌های گرم، آتش شومینه و ...، ترکیبی گرم برای این شب‌نشینی ایجاد کردیم. البته محدودیت‌هایی به لحاظ وسعت استودیو و زنده بودن برنامه داشتیم، ولی در مجموع توانستیم فضایی را به عنوان یک برنامه شبانه آرامش‌بخشِ زمستانی ایجاد کنیم و امیدوارم مردم هم آن را  پسندیده باشند.

خدادی ادامه داد: برنامه‌های شبانه هم گونه‌های مختلف دارند، دسته‌ای با هدف مسابقه و سرگرمی تولید می‌شوند، برخی طنز و بخشی نیز برنامه‌های آرامش‌بخش هستند. محتوایی هم که ما برای «دست در دست» انتخاب کردیم بر اساس آرامش‌بخشی بود؛ برنامه‌ای که ضمن ایجاد فضایی آرام برای خانواده‌ها، اطلاعاتی را هم به مخاطب منتقل کند.

وی تصریح کرد: با جمع شدن دور یک میز و از تجربه کرونا و کارهای خیر سخن گفتن، سبب رفاقت شد و گپ و گفت‌های صمیمانه کاهش فاصله اجتماعی را در پی داشت. لایه‌های کم‌تر دیده‌شده‌ای ازگروه‌های مختلف در این برنامه نمود یافت و طی یک گفت‌وگو، تبلور ویژگی موضوع اصلی «دست در دست» یعنی اخلاقیات و انسانیت در لایه‌های درونی‌تر زندگی افراد گوناگون دیده شد.

 کسب اطلاعات، رمز اجرای موفق است

سیاوش عقدایی، مجری فصل زمستانی برنامه «دست در دست» است. وی از آن دست مجریانی است که بر مجری- مؤلف بودن تأکید می‌ورزد و شرط تسلط مجری را داشتن اطلاعات مناسبی که از منابع معتبری اخذ شده باشد، می‌داند. شاید به همین دلیل است که می‌گوید وقتی از  بازیگران برای اجرا استفاده می‌کنیم به این معنی است که خودمان به برنامه‌ای که ساخته‌ایم اعتقاد نداریم.

سیاوش عقدایی، کارشناس ارشد هوش مصنوعی و صاحب 13 اختراع و سه جلد کتاب است. در جشنواره‌های مختلف علمی داخلی مثل خوارزمی و خارجی مانند ژنو و مالزی شرکت کرده، برگزیده شده و به‌جز مسئولیت‌هایی نظیر مدیریت در شرکت‌های نفتی و سال‌ها دریانوردی، تجربه کار در شرکت‌های صاحب‌نام مخابراتی در منطقه غرب آسیا و آفریقا و ...  را در یدک می‌کشد. در رسانه هم سابقه مدیریتی مشاور مدیر شبکه دانش، برنامه‌ساز، قائم مقام شبکه جوان ، مدیر باشگاه رادیو، عضویت در شوراهای تخصصی مختلف، طراحی برنامه‌های «کاوشگر»، «خط فاصله»، «ذره بین»، «گل یا پوچ» و اجرای بسیاری از برنامه‌های تلویزیونی را در کارنامه دارد. او سال‌هاست مدرس رسمی مرکز آموزش‌های سازمان است، ولی می‌گوید: در همه سال‌هایی که در رادیو بوده‌ام کم‌تر برنامه‌ای مثل «کاوشگر» بوده که در تمام ایران شنیده شده باشد و شهرتی که با این برنامه به دست آوردیم کم‌تر از شهرت یک برنامه تلویزیونی نبوده‌است.

با همه این سابقه پر و پیمانِ علمی و رسانه‌ای، در برنامه «دست در دست» و در ساحت یک برنامه شبانه اجتماعی، طبق نظرات مخاطبان، اجرایی قابل قبول و گرم ارائه داده‌است. هر چند این اتفاق برای او در برنامه‌هایی مثل «ماه و ماهی» که ویژه برنامه افطار شبکه یک بود و چندین برنامه دیگر نیز تکرار شده‌است.

عقدایی در این زمینه که آیا اجرا برای مجریان در دسته‌بندی موضوعی هر برنامه قرار می‌گیرد، توضیح داد: تصور کنید سابقه‌ای در بازیگری و نمایش دارید، شما نمی‌توانید تعیین کنید کسانی که به سراغ شما می‌آیند چه نقشی را به شما پیشنهاد بدهند. هر نقشی ممکن است به شما بدهند، ولی شما در قالب آن نقش موظف هستید که خوب عمل کنید. مطالعات گسترده‌ای را  از در زمان‌های مختلف داشته‌ام که در زمینه‌های مختلف ادبی، هنری، علمی و ... بوده و این اطلاعات گوناگون در اجرای برنامه‌های مختلف همیشه به کمک من آمده‌است. خیلی از دوستان هم درباره اجرای «دست در دست» گفته‌اند که ما فکر نمی‌کردیم اجرایت به این صورت گرم و صمیمانه دربیاید، ولی  واقعیت این است که این کار، اولین تجربه من نیست.

وی درباره ویژگی‌های اجرا در یک برنامه شبانه ابراز داشت: در برنامه‌های شبانه، مجری به معنای واقعی کلمه میزبان است و در برنامه‌های دیگر ممکن است این‌گونه نباشد. بیش‌تر برنامه‌های شبانه بر پایه گپ‌وگفت با مهمانان مختلف طراحی شده‌اند و اساسا اینکه اگر مهمان را از برنامه بگیرید چیزی از آن باقی نمی‌ماند و این بسیار متفاوت با برنامه‌های ترکیبی است که صبح و عصر روانه آنتن می‌شوند و بخش‌های متنوع‌تری دارند. معمولا در برنامه‌های صبحگاهی اگر گفت‌وگویی هم داریم، این گفت‌وگو همه برنامه نیست، اجزا و بخش‌های مختلف دارد و یک بخش آن، گفت‌وگو با مهمان است.

گوینده «کاوشگر» ادامه داد: در برنامه شبانگاهی، محور اصلی برنامه همین گفت‌وگوست، هر چند میان‌برنامه‌های مختلفی نیز برای آن طراحی شده است. بنابراین، مجری برنامه‌ شبانه باید به معنای واقعی میزبان باشد و یک شب‌نشینی را اداره کند و به مجرد اینکه کاری کند که مخاطب به عنوان یک میزبان قبولش کند، در کارش موفق شده‌است. این ویژگی‌ای است که اگر در برنامه‌های روزانه هم باشد، فقط بخشی از برنامه است، نه همه برنامه.

عقدایی با اشاره به اینکه تا به حال جایی را ندیده‌ام که اطلاعات عمومی مجریان را بسنجد و آن را در رده‌بندی مجریان لحاظ  کند، افزود: شما معمولا می‌بینید که قسمت‌های خوب آنتن  در اختیار کسانی است که بیش‌تر در فضای زرد فعال هستند. وقتی برای اجرای«دست در دست» حاضر می‌شدم بعضی از آشنایان به من گفتند کمی‌شل‌تر باش. این‌گونه نیست، من بسیار این مسئله را تجربه کرده‌ام. درست است که در نگاه اول مخاطب ممکن است بگوید چرا این مجری این‌قدر اصطلاحا عصا قورت داده و چرا زبانش متفاوت است، ولی در بلندمدت همین اتفاق به ویژگی خاص آن مجری تبدیل می‌شود که مخاطب نیز آن را می‌پسندد. لودگی را مردم ممکن است در کوتاه‌مدت بپسندند، ولی در بلندمدت برایش شأن و شخصیتی قائل نیستند.

وی ادامه داد: مجری و نه گوینده، دوام و بقایش در نقطه‌ای است که مردم احساس کنند این مجری شخصیتی قابل اتکا دارد، ولی اگر احساس کنند شخصیت یک مجری هر جا به یک شکل است، گاهی به مهمان توهین می‌کند، گاهی شعور مخاطب را دستِ کم می‌گیرد و ...، او را رها می‌کنند. از این دست مجری‌ها داشته‌ایم که به سرعت هم محو شده‌ و ماندگار نشده‌اند، چون طی مدت کوتاهی شاید مخاطب آن‌ها را دنبال کند، در بلندمدت علاقه نشان نمی‌دهد.

مجری برنامه «دست در دست» در پاسخ به این سوال که آیا اجرا در تلویزیون برای یک گوینده، یک گام رو به جلو است، تصریح کرد: به نظر من هنر یک کالبد واحد است. من در فضاهای هنری مختلفی به معنای واقعی نفس کشیده‌ام. موسیقی را به شکل جدی کار کرده‌ام. در حوزه هنرهای تجسمی، نمایش، شعر، ادبیات و ... تجربه کسب کرده‌ام و به نظرم هیچ‌کدام بر دیگری برتری ندارند. یعنی اگر کسی فکر کند از رادیو به تلویزیون آمده‌ام، پس فصل جدیدی برای شکوفایی من رقم خورده، اصلا این‌گونه نیست.

وی ادامه داد: تلویزیون هم مختصات خودش را دارد، فقط ممکن است مخاطب بیش‌تری داشته‌باشد. کما اینکه روزی که از صحنه تئاتر، مقابل دوربین سینما می‌روید،مخاطب چند برابر می‌شود، ولی سینما به هیچ عنوان از تئاتر متعالی‌تر نیست. نگاه من به تلویزیون به منزله ابزاری برای مطرح شدن خودم نبوده، به همین سبب هم به رادیو و ... همین نگاه را دارم و معتقدم اگر روی خودم به خوبی کار کنم نتیجه خوبی می‌گیرم و به جایی که ‌باید برسم، می‌رسم. فکر هم نمی‌کنم که نه صحنه تئاتر و نه پرده نقره‌ای سینما، نه قاب تلویزیون و نه موج رادیو هیچ‌یک نتوانسته اند کسی را از روی زمین بلند کنند. آدم‌ها اگر بلند شده‌اند خودشان تلاش کرده‌اند و با خودشان صحنه تئاتر و پرده نقره‌ای سینما و قاب تلویزیون و ... را برافراشته کرده‌اند.

 مجری «ملک‌آباد» توضیح داد: تجربه نشان می‌دهد این نقص ناگزیر وجود دارد. من خودم را باسواد نمی‌دانم، ولی شما فکر کنید که آیا یک آدم باسواد جلو دوربین می‌خواهید یا نمی‌خواهید. این تفکر قدیمی‌که می‌گوید برنامه‌ شبانگاهی آدم باسواد نمی‌خواهد بسیار خنده‌دار است. نتیجه این می‌شود که ما یک مورد موفق با این طرز تفکر نداریم. به عنوان مثال در برنامه شبانگاهی گاهی باید شعری خوانده‌شود و  اگر مجری به این حوزه مسلط نباشد ناچار می‌شوید کسی را دعوت کنید که صرفا دل مردم را شاد کند که این اتفاق شاد کردن مردم در فضای مجازی به صورت برخط با کیفیت بهتری هم اتفاق می‌افتد. بنابراین، اینگونه نمی‌توان توفیقی به دست آورد.، ولی اگر حرفی زدید که به دل مردم نشست یا احساس کردند این حرف را می‌توانند با خودشان به جمع دوستانشان ببرند و بزنند و ... آنجاست که مردم پای صحبت شما می‌نشینند.

وی در پایان یادآور شد: در سازمان فکر می‌کنیم هر کس بتواند در «آن» نظر مردم را جلب کند این افراد برای جلو دوربین بودن مناسب هستند، گاهی طبق همین طرز تفکر  تأثیرگذاران اینستاگرام را به برنامه‌های تلویزیونی می‌آوریم. ما به آدم‌های قوام‌ آمده، باسواد و در عین حال خوش‌بیان نیاز داریم تا ارتباطی موثر و تعاملی سالم با مخاطبان اتفاق بیفتد و از رهگذر آن، اطلاعات مناسبی نیز به بیننده منتقل شود و رسالت رسانه به درستی عملی شود.