تصویب لایحه «طرح جامع مدیریت پسماند شهر تهران»

به گزارش برنا؛ در جریان دویست و هشتاد و پنجمین جلسه شورای شهر تهران بررسی لایحه «طرح جامع مدیریت پسماند شهر تهران» در دستور کار اعضای شورا قرار گرفت.

زهرا صدراعظم نوری، رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران ضمن قرائت گزارش این کمیسیون گفت: اقدامات شورای پنجم زیرساختی و به دور از جنجال و هیاهو بوده و اقدامات اساسی در شورای شهر تهران صورت گرفته که یکی از آن‌ها طرح جامع مدیریت پسماند است. 

او ادامه داد: در بند ۱۰-۱ برنامه‌ها و مطالعات موضعی توسعه شهر تهران در پیوست جامع چهارم شهر تهران به موضوع طرح جامع پسماند توجه و پرداخته شده است و شورای شهر در برنامه پنجم توسعه شهرداری را مکلف کرده که نسبت به تهیه طرح جامع پسماند شهر تهران اقدام کند.

او با بیان اینکه این طرح از آبان ۹۷ آغاز و مقرر شد طی ۱۸ ماه به سرانجام برسد گفت: این طرح با پشتوانه کارشناسی و مطالعاتی عمیقی ارائه و پیوست آن در ۲۰ مجلد ارائه شده است.

رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران با بیان اینکه در یک افق ۲۰ساله یک برنامه جامع در زمینه مدیریت پسماند ارائه شده، اضافه کرد: این طرح از ۱۴۰۰ آغاز و تا سال ۱۴۲۰ ادامه خواهد داشت. در سال ۹۸ روزانه در حدود ۶ هزار تن پسماند خانگی و غیرخانگی در تهران تولید می‌شد و ۳۰ هزار تن در روز پسماند ناشی از ساخت و ساز و تخریب ایجاد شده است.

نوری با بیان اینکه این حجم از زباله چالش‌های جدی را به وجود می‌آورد، گفت: شناسایی پسماند مسکونی و غیرمسکونی، تفکیک از مبدا، ذخیره‌سازی و جمع آوری، بهسازی سایت آرادکوه، بهینه‌سازی ایستگاه انتقال، مدیریت پسماند هنگام ساخت، بهسازی سایت آبعلی، مدیریت پسماندهای پزشکی بی‌خطر شده، مدیریت پسماند حجیم، پسماندهای جزویژه، مدیریت پسماند فضاهای باز و کاهش از مبدا از جمله اهداف و موضوعات اصلی این طرح هستند.

رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران با تاکید بر اینکه عوامل غیر رسمی در مساله پسماند باید ساماندهی شوند و ادامه داد: آموزش، اطلاع رسانی، جلب مشارکت و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، اصلاح ساختار سازمانی، هوشمندسازی و وضع و اخذ بهای خدمات مدیریت پسماند از دیگر اقدامات دیده شده در این طرح است.

نوری با بیان اینکه بهای مدیریت پسماند واقعی نیست و نظام ناعادلانه‌ای در تعرفه‌های پسماند برقرار است،گفت: شهرداری تهران نیز توان اخذ تعرفه‌ها را ندارد و براساس گزارش‌ها حدود هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان طلب انباشته از فیش‌های صادره وجود دارد و هنوز قادر نیست آن‌ها را وصول کند. همچنین ۲۲ منطقه شهرداری در غالب ۱۲۳ ناحیه مورد بررسی قرار گرفتند و حدود ۳ هزار و ۴۳۷ خانوار بررسی و پسماندهای آن‌ها اخذ و آنالیز شده است و ۱۱ رده کاری غیر مسکونی نیز مورد بررسی قرار داده شده و کل شهر تهران در غالب یک تئوری بررسی شده است. براساس این مطالعات تولید پسماند شهر تهران بالاتر از استانداردهای جهانی نیست. حدود ۷۶۴ گرم در روز پسماند تولید شده برای هر فرد است که از استاندارد جهانی که ۹۰۰ گرم است پایین‌تر است. 

در پایان سخنان نوری، شهربانو امانی گفت: در خصوص شیرابه که یکی از مشکلات مهم است توضیحات مطرح شده خیلی مختصر بود تقاضا دارم شرکت مربوط گزارش ارائه کند.

همچنین مجید فراهانی طی پرسشی گفت: تا زمانی که یک برنامه زمان‎بندی شده نداشته باشیم، انجام این ابرپروژه شدنی نیست. 

او ادامه داد: در هر پروژه به چهار آیتم نیاز داریم؛ تعیین دقیق اسکوپ و ساختار شکست کار، زمانبندی و جزئیات، بودجه و کیفیت. انتظار داریم که این اطلاعات با جزئیات بیشتری ارائه شود که آیا این موارد در نظر گرفته شده است؟

سپس حجت نظری گفت: در شرایط فعلی سازمان مدیریت پسماند با شهرداری‎های مناطق ارتباط دقیقی ندارد و مناطق هرکدام به شیوه خاصی عمل می‎کنند. آیا راهی عملی و اجرایی برای رفع این نقیصه پیش‎بینی شده است و اینکه راهکار عملی طرح مدیریت بماند برای حل مسئله زباله گردی چیست؟ همچنین  اینکه راهکار عملی طرح مدیریت پیماند برای تغییر ذائقه دوازده ساله مردم مبنی بر عادت مردم به مخزن و شرایط فعلی در این خصوص چیست؟ پسماند الکترونیک را چگونه می‎خواهیم جمع آوری کنیم؟ آیا سازوکاری برای جمع آوری پسماند الکترونیک ایجاد شده است؟ و اینکه پس از جمع آوری با این پسماند چه می‌کنید؟

حسن خلیل آبادی نیز با اشاره به ضرر و زیان پسماندها به حوزه انتخابیه اش، اظهار کرد: با همه این حرف‎ها، برای آرادکوه تصمیمی گرفته نشده است. کوه‎های شهر ری را کارخانه سیمان می‌بلعد و آرادکوه که منطقه گردشگری و زیستگاه جانوران منحصر به فرد است توسط پسماند و شیرابه‎ها نابود می‎شود.

او ادامه داد: ذی‎نفعان مسئله پسماند فقط اهالی تهران هستند و زباله‎ها از سه شهر شهرستان ری رد شده و دفع می‌شود و ساکنان این شهرها ذی‎نفع نیستند. دادگاه کهریزک هرچند یکبار دستور توقف کار ماشین‎های پسماند را می‎دهد. بزرگترین مشکل من با این طرح این است که شما پسماند تهران را جمع آوری می‎کنید اما مردم شهر ری را در نظر نمی‎گیرید.

اما سید آرش حسینی میلانی در پاسخ خلیل آبادی گفت: آزادکوه در حال حاضر شرایط اجتناب ناپذیری دارد، اما قطعا از مسائل مهم ما در مدیریت پسماند است.  مهمترین بحث این است که ۱۶۰۰ میلیارد تومان در آرادکوه سرمایه گذاری می‌شود و فقط ۱۵ درصد پسماند در آنجا دفع خواهد شد. با این وجود یکی از برنامه‎های آرادکوه، جانمایی مرکز دفن پسماندها است. تمام تلاش ما این بوده که اثرات پسماند در آرادکوه کاهش پیدا کند.

خداکرمی نیز تصریح کرد: به گواه بسیاری از کارشناسان تهران یکی از پاکیزه ترین شهرهای دنیاست که البته هزینه زیادی را هم تحمیل می‌کند. این سند میتواند مسیری هدفمند مشخص کند و در سه نقطه تولید، جمع‌آوری و امحای پسماند تاثیرات مثبتی ایجاد کند تا فرایند ارزان تر، منظبط‎ تر و هوشمند‎تر می‎کند.

او ادامه داد: با این سند تولید ثروت و کارآفرینی در حوزه پسماند به سمت استاندارد سازی خواهد رفت و ممکن است سبب‎ساز تعریف کسب و کارهای متنوعی از کارگاه‎های تولید پسماند با مواد اولیه حاصل از آن و حتی استقرار برخی صنایع کوچک در محیط آرادکوه شود.  همچنین موجب بهبود سلامت، بهداشت و محیط زیست تهران خواهد شد.

پس از ارائه این توضیحات کلیات طرح به رای گذاشته شد و با ۱۸ رای موافق به تصویب رسید.

سپس اعضا به سراغ ماده‎های این طرح رفتند. زهرا نژاد بهرام در پیشنهادی گفت: عبارت «بی‎خطر سازی» فقط شامل پسماند پزشکی شده است و پیشنهاد می‎کنم اجسام تیز و غیره هم شامل این عبارت باشد.

ماده یک با تغییرات اعمال شده به رای گذاشته شد و با ۱۸ رای موافق به تصویب رسید.

سید محمود میرلوحی  نیز پیشنهادی مبنی بر افزودن عبارت «با هدف کاهش حداکثری کربن» در ماده 2 عنوان کرد که با 18 رای به تصویب رسید.

میرلوحی پیشنهادی را ذیل ماده 4 ارائه کرد. او گفت: مقدار تولید پسماند ساختمانی در سال 14 میلیون تن است. این مدل جزو مواردی است که باید برای آن سرانه مشخص شود. چرا باید این رقم اینقدر بالا باشد؟ چرا اینقدر زحمت برای تولید فولاد و سیمان کشیده می‎شود؟ اما ساختمان ها را  10 سال بعد دوباره تخریب می‌کنیم. پیشنهاد من این است که مدل طراحی تولید پسماند ها و کاهش دهنده به عنوان بند اضافه شود.

نوری در واکنش به این پیشنهاد گفت: تولید پسماند و کاهش آن یکی از اهداف طرح است. ضمن این که در ماده 9 به این موضوع اشاره شده است. با این حال طراحی مدل کاهش تولید پسماند در اختیارات شهرداری نیست. این طراحی در عهده دولت و سازندگان است. اما شهرداری می‎تواند سیاستی بازدارنده اتخاذ کند. در ازای تولید هزینه پرداخت کند و این باعث می‌شود هر مصالحی تبدیل به پسماند نشود و یا این که بازیافت شود. 

در نهایت این پیشنهاد به صورت اصلاح متن اضافه شد. در ادامه ماده 4 با 15 رای به تصویب رسید.

همچنین مواد 5 تا 13 بدون پیشنهاد به رای گذاشته شد  و با 14 رای به تصویب رسید.

در ادامه میر لوحی پیشنهادی را ذیل ماده 14 مطرح کرد. او گفت: واقعیت این است که باید تلاش‌هایی در مسیر انحصارزدایی انجام شود. بسیاری از شرکت‎های طرف پسماند به صورت ضربدری با هم ارتباط داشتند. اگر چه ظاهرا 10 تا 20 شرکت طرف شهرداری بود اما در واقع 4 الی 5 شرکت بیشتر نبودند و این شرکت‎ها انحصار ایجاد کرده بودند. پیشنهاد من اضافه شدن بندی است که به رفع انحصار در اپلیکشن حوزه پسماند و مانع زدایی مناطق از استفاده از اپلیکیشن‎ها است.

نوری در واکنش به این پیشنهاد گفت: انتخاب اپلیکشین‎ها باید در اختیار سازمان مدیریت پسماند باشد چرا که این زیر ساخت را فراهم می‎کند.

در ادامه این پیشنهاد به صورت اصلاح ویرایشی با متن مانع زدایی و جلوگیری از ایجاد انحصار در اپلیکیشن ها اعمال شد. همچنین کلیات ماده 14 با اصلاح ویرایشی به رای گذاشته شد و با 14 رای موافق به تصویب رسید. 

سایر مواد لایحه «طرح جامع مدیریت پسماند شهر تهران» نیز بدون تغییر به تصویب رسید.