اجازه تغییر ساعت رسمی به دولت داده می‌شود؟/ مشکل تغییر ساعت نیست، بحث میزان تاثیر است
برنا - گروه اقتصادی؛ در شرایطی که مصرف برق در تابستان هرساله رکورد می‌زند، نیروگاه‌های بیشتری فرسوده می‌شوند و استفاده از لوازمی که به روز نیستند انرژی را هدر می‌دهند، تغییر دادن ساعت به تنهایی مشکلی را حل نمی‌کند.
قانون تغییر ساعت رسمی در کشور همیشه با فراز و نشیب‌های زیادی مواجه بوده است و هدف، صرفه‌جویی در انرژی و استفاده بهینه از نور روز است، اما این قانون پر بحث و جدل قانونی است که فقط برای کارمندان کاربرد دارد. در شرایطی که مصرف برق در تابستان هرساله رکورد می‌زند، نیروگاه‌های بیشتری فرسوده می‌شوند و استفاده از لوازمی که به روز نیستند انرژی را هدر می‌دهند، تغییر دادن ساعت به تنهایی مشکلی را حل نمی‌کند. واقعیت این است که بحران ناترازی انرژی ایران، بیش از آنکه به مسئله تغییر ساعت مربوط باشد، به ضعف در تولید و کاهش بهره‌وری مصرف مربوط است. برای حل این مشکلات، قطعا سیاست‌گذاری صحیح، سرمایه‌گذاری و بهبود بهره‌وری انرژی حائز اهمیت است.
مجلس با کلیات موافق است
احمد فاطمی رئیس کمیته اجتماعی کمیسیون تلفیق مجلس معتقد است: لایحه تغییر ساعت رسمی کشور، می‌تواند مدیریت مصرف انرژی را ساماندهی کند. در شرایط فعلی که ناترازی انرژی زیاد شده، اهمیت تغییر ساعات رسمی کشور بیش از گذشته مشخص شده است و این امر می‌تواند به عبور از این بحران کمک کند. البته این طرح مسکن موقت است و اطلاع داریم که دولت به دنبال توسعه انرژی خورشیدی است و با یکی از کشور‌ها که در زمینه انرژی خورشیدی تبحر و تخصص دارد مذاکره شده است.
وی گفت: به دلیل ناترازی‌های حوزه برق و انرژی این لایحه می‌تواند کمک جدی به کاهش مصرف برق و انرژی داشته باشد و مشکلات ناترازی را در کشور کم کند. با توجه به اینکه در شرایط ناترازی قرار داریم دولت این لایحه را برای حل مشکل ناترازی در کشور ارائه کرده است که قطعا این لایحه کمک زیادی به کاهش مشکلات بخش صنایع نیز می‌کند و مجلس با کلیات آن موافق است، زیرا بررسی‌ها نشان می‌دهد تطبیق ساعات کاری اداری با روشنایی طبیعی روز، کاهش چشمگیری در مصرف انرژی دارد.
رئیس کمیته اجتماعی کمیسیون تلفیق مجلس اظهار داشت: البته پس از اعلام وصول این لایحه در مجلس ما قطعا از نظرات کارشناسان این حوزه استفاده می‌کنیم تا آنان نیز دیدگاه‌های خود را بیان کنند و مشورت‌های لازم را به مجلس شورای اسلامی برای نتیجه گیری بهتر بدهند.
کاهش چشم گیری رخ نمی‌دهد
امیرحسین کاوه، عضو اتاق بازرگانی ایران، با بیان اینکه کاهش مصرف انرژی با تغییر ساعت رسمی کشور اتفاق نمی‌افتد عنوان کرد: تغییر ساعت رسمی ایران همواره یک موضوع چالش برانگیز بوده که آیا این کار انجام بشود یا خیر، که همواره مخالفان و موافقان خود را داشته است. اما بهتر است بجای موافقت یا مخالفت کردن و بروی حدسیات و سلایق حرف زدن به آمار‌های علمی، پژوهشی و تحقیقاتی که در این زمینه شده، مراجعه شود.
این فعال صنعتی در ادامه بیان داشت: تغییر ساعت هر شش ماه یکبار، کار بسیار بغرنج و برهم زننده نظم و انظباط برنامه‌های کاری، پرواز‌ها و ساعت زیستی مردم است؛ بنابراین مهم است که برای این کار که شش ماه قرار است برساعت بیدارشدن، حضورغیاب و هزینه‌های گزافی که ایجاد می‌کند، تحقیقات درست و کارشناسی انجام شود. اما ازآنجاکه تحقیقات در کشور بودجه مناسب ندارد و تا تحقیقات صورت گیرد، ممکن است موضوع تصویب یا رد شود، بهتر است از راه میانبر که تجربه تحقیقاتی کشور‌های دیگر است، استفاده شود. کشور آمریکا و چند کشور اروپایی تغییر ساعت داشته‌اند و براساس اصل مطلب که همه عنوان می‌کنند، صرفه جویی در انرژی است، اما طبق تحقیقات در کشور‌های دیگر مشخص شد که حداکثر نیم تا یک درصد صرفه جویی در انرژی می‌شود.
وی افزود: در کشور ما هم چندبار تحقیقات صورت گرفته، اما دیده شده که بی اثر است. در برخی دیگر از کشور‌ها طبق تحقیقات دیده شده، مصرف انرژی بیشتر هم شده است. زیرا زندگی در جریان است و حتی کارمندان به دنبال شغل دوم هم می‌روند؛ بنابراین براساس تحقیقات جهانی، تغییر ساعت سبب کاهش چشم گیر انرژی نمی‌شود و صرفه جویی نیم تا یک درصد انرژی در رفع ناترازی و صرفه جویی انرژی تاثیری ندارد و باید راهکار‌هایی مثل نوسازی نیروگاه‌ها در برنامه باشد که بسیار فرسوده هستند و بهره‌وری بسیار پایینی دارند. در خطوط انتقال هم با کاهش بهره وری مواجه هستیم. همچنین باید دستگاه‌های پرمصرف با تغییر تکنولوژی بهبود یابند، زیرا این‌کار ۳۰ درصد کاهش مصرف به همراه خواهد داشت؛ بنابراین به دولت توصیه می‌کنم به تحقیقات بین المللی در این زمینه توجه کند و وقت خود را با کار‌های پرسروصدا و بی اثر هدر ندهد.
باید از روشنایی روز، بیشتر استفاده کنیم
هادی حق شناس، استاندار استان گیلان در این زمینه اظهار داشت: وقتی کشور با ناترازی انرژی مواجه است مثل بسیاری از کشور‌ها از انرژی خدادادی خورشید باید استفاده کند که تغییر ساعت یکی از این روش‌ها است. ناترازی انرژی در کشور ما از بسیاری از کشور‌ها بیشتر است، بنابراین حتما باید از روشنایی روز، بیشتر استفاده کنیم که به نفع ناترازی انرژی خواهد بود و یک ضرورت اجتناب ناپذیر است.
این سیاستمدار در ادامه افزود: البته تغییر ساعت رسمی کشور در واقع تغییر ساعت کار هم می‌شود که نتیجه آن کاهش در مصرف انرژی است. در زمستان به دلیل ناترازی انرژی ادارات و مدارس تعطیل شدند و الان با تغییر ساعت برای صرفه جویی در انرژی، دیگر نیاز به تعطیلی ادارات نیست.
وی گفت: در حال حاضر با توجه به محدودیت‌ها که ناترازی در انرژی است باید دولت تصمیم گیری کند که البته تغییر ساعت یک مسکنِ موقتی است. قطعا باید نیروگاه‌های جدید ساخته شود و تکنولوژی جدید به کشور وارد شود که افزایش بهره‌وری رخ دهد که با داشتن انرژی، تولید و صنعت مشکلی پیدا نکنند.
تغییر ساعت رسمی کشور دردی دوا نمی‌کند
سید هاشم اورعی، رئیس اتحادیه انجمن‌های علمی انرژی ایران با بیان اینکه تغییر ساعت در مصرف برق یک کشور بی شک بی تاثیر نیست ادامه داد: وقتی هوا روشن است بهتر است از روشنایی روز استفاده شود تا اینکه در شب از برق بیشتر استفاده شود، لذا نمی‌توان گفت تغییر ساعت هیچ تاثیری در تقاضا برای برق ندارد. اما بحث در میزان تاثیر است. به گونه‌ای که طبق تحقیقات مرکز پژوهش‌های مجلس با تغییر ساعت رسمی کشور مصرف انرژی تغییر می‌کند، اما میزان تغییرات زیاد نیست. همچنین اتاق بازرگانی اصفهان این میزان را ۳ تا ۵ درصد عنوان کرده است، اما متولی این کار هیچ پژوهشی تاکنون انجام نداده است.
استاد تمام دانشگاه شریف اظهار داشت: تغییر ساعت مثل این است که یک مریض بیماری‌های متعدد از جمله سرطان و قلب دارد، اما دکتر با یک آسپرین بخواهد بیمار را درمان کند! همینقدر بی تاثیر است. زیرا ناترازی انرژی در تابستان امسال به حدود ۲۴ هزارمگاوات می‌رسد با تغییر رسمی کشور دردی دوا نمی‌شود. موضوعی که باید به آن توجه شود این است که در کشور هر ۲۴ ساعت با کمبود برق مواجه نیستیم فقط در ساعات پیک مصرف، با کمبود برق مواجه خواهیم شد. با تغییر ساعت رسمی، در واقع تغییر در جابجایی زمان مصرف اتفاق می‌افتد که شاید ۲ تا ۳ درصد باشد، اما در تیر و مرداد ماه کشور بالای ۳۰ درصد کسری خواهد داشت که راه حل قطع برق صنعتی و خانگی نیست.
وی عنوان کرد: جدای اینکه دولت باید وظایف خود را به درستی انجام دهد، از طرف دیگر تعرفه گذاری هم باید هوشمندانه باشد و انگیزه اقتصادی برای مردم در کمتر استفاده کردن برق ایجاد شود. مدیریت این نیست که برق در اوج مصرف قطع شود و تولید بخوابد. مدیریت در این است که برنامه‌ای انجام شود تا مصرف کننده خود به دنبال درست مصرف کردن برود.
تغییر ساعت رسمی کشور شمشیری دولبه است
مسعود سرپاک، مشاور امور مجلس وزارت نیرو در این زمینه گفت: تغییر ساعت رسمی یا همان «ساعت تابستانی» یکی از سیاست‌های مدیریت مصرف انرژی است که در بسیاری از کشور‌ها به منظور بهره‌برداری بهتر از نور طبیعی روز و کاهش مصرف انرژی الکتریکی به کار گرفته می‌شود. این اقدام، با جلو کشیدن ساعت رسمی کشور در فصل بهار و بازگرداندن آن در پاییز، تلاش می‌کند تا ساعات کاری و فعالیت‌های روزمره را با ساعات روشنایی خورشید هماهنگ سازد. ایران نیز در برهه‌هایی این سیاست را به اجرا گذاشته و در دوره‌هایی آن را متوقف کرده است.
وی افزود: مزایای تغییر ساعت رسمی، صرفه‌جویی در مصرف انرژی و کاهش فشار بر شبکه الکتریکی را دارد. مطالعات مستند مرکز پژوهش‌های مجلس و گزارش‌های شرکت توانیر، حکایت از آن دارد که تغییر ساعت رسمی می‌تواند مصرف انرژی الکتریکی در ساعات اوج را بین ۱ تا ۳ درصد کاهش دهد؛ کاهش پیکی که به معنای کاستن فشار بر شبکه الکتریکی و جلوگیری از خاموشی‌های ناخواسته است. این صرفه‌جویی، معادل ظرفیت یک نیروگاه کوچک است که نقش چشمگیری در پایداری شبکه ایفا می‌کند.
مشاور مدیرعامل برق منطقه‌ای تهران ضمن اینکه بهره‌برداری بهینه‌تر از نور روز را دیگر مزایای این طرح دانست خاطر نشان ساخت: با جلو کشیدن ساعت در بهار، ساعات کاری و فعالیت‌های روزانه با ساعات روشنایی خورشید هم‌راستا می‌شود و نیاز به روشنایی مصنوعی به حداقل می‌رسد. این هم‌نوایی نه تنها مصرف انرژی را کاهش می‌دهد، بلکه به افزایش بهره‌وری افراد و ارتقای کیفیت زندگی نیز کمک می‌کند. به گونه‌ای که بررسی‌ها نشان می‌دهد که با تغییر ساعت، مردم بخش بیشتری از فعالیت‌های خود را به ساعات روشن روز منتقل می‌کنند؛ زمانی که رفت و آمد با دید بهتری رخ می‌دهد، برای انجام کار‌ها نیاز کمتری به نور و سرمایش مصنوعی هست و به علاوه، کاهش ساعات تاریکی در زمان فعالیت‌های اجتماعی می‌تواند به کاهش جرائم و افزایش احساس امنیت در جامعه کمک کند، همچنین افزایش ساعات روشن روز، پس از ساعات کاری در ادارات، فرصت‌های بیشتری برای فعالیت‌های اقتصادی، ورزشی و فرهنگی فراهم می‌آورد که به رونق کسب‌وکار‌های خرد و بهبود سلامت روانی و اجتماعی منجر می‌شود؛ گویی خورشید، پس از پایان کار، چراغ امیدی برای نشاط و پویایی جامعه می‌افروزد.
سرپاک با بیان اینکه این کار معایب و چالش‌های مربوط به خود را هم دارد در ادامه گفت: مثلا تغییر ساعت رسمی می‌تواند ساعت زیستی افراد را دچار اختلال کند و علائمی، چون اضطراب، افسردگی، افزایش حملات قلبی و مشکلات متابولیک را تشدید نماید. این آثار، به ویژه در روز‌های ابتدایی تغییر ساعت، به شکل سایه‌ای سنگین بر سلامت عمومی رخ می‌نماید. در واقع تغییر ساعت رسمی، به ویژه در روز‌های نخست، موجب سردرگمی در برنامه‌ریزی‌های روزانه می‌شود و این امر می‌تواند بهره‌وری کارکنان و کیفیت خدمات اداری و بانکی را تحت تأثیر قرار دهد؛ گویی زمان، برای لحظاتی از دسترس انسان‌ها گریخته است.
وی در ادامه بیان داشت:، اما با وجود کاهش مصرف انرژی الکتریکی در ساعات اوج، تأثیر کلی تغییر ساعت بر مصرف انرژی کل کشور محدود است. فناوری‌های نوین روشنایی، گرمایشی و سرمایشی، صرفه‌جویی ناشی از تغییر ساعت را نسبت به گذشته کاهش داده‌اند و در برخی موارد حتی ممکن است مصرف انرژی کل افزایش یابد؛ بنابراین تغییر ساعت رسمی به تنهایی نمی‌تواند مشکل ناترازی تولید و مصرف انرژی الکتریکی را کاهش دهد. راهکار‌های بنیادی‌تر و پایدارتر، توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و ارتقای بهره‌وری انرژی است که باید در اولویت سیاست‌گذاران قرار گیرد.
مشاور امور مجلس وزارت نیرو اظهار داشت: ایران در طول جغرافیایی بین حدود ۴۴ تا ۶۳ درجه شرقی واقع شده و اختلاف زمانی حدود ۷۶ دقیقه در طلوع و غروب آفتاب را از شرقی‌ترین تا غربی‌ترین نقطه ایران، ایجاد می‌کند. این اختلاف جغرافیایی متوسط، امکان بهره‌برداری از تغییر ساعت را در حد منطقی فراهم می‌کند، اما نه به اندازه کشور‌هایی با عرض جغرافیایی بسیار متفاوت. همچنین، تفاوت میان تغییر ساعت رسمی کشور و تغییر ساعت کاری قابل توجه است؛ تغییر ساعت کاری، بدون تغییر ساعت رسمی، می‌تواند با انعطاف‌پذیری بیشتر و احتمال بسیار اندک مشکلات اجتماعی، بهره‌وری از نور روز را افزایش دهد. البته هر گونه تغییرات بزرگ در اجتماع، مستلزم برقراری زیرساخت‌های اجتماعی، فرهنگی و باور عمومی است تا مردم از سیاست‌های تغییر، حمایت لازم و کافی کنند و اذهان عمومی به اقناع برسد. اطلاع رسانی و تضارب آرا و افکار درباره مزایا و معایب تغییر و ضرورت تغییرات اجتماعی، پیش شرط اساسی در پذیرش عمومی و مردمی برای اجرای سیاست‌های کشوری است و بدون آن، توفیق کافی پدیدار نخواهد شد.
وی در پایان تاکید کرد: تغییر ساعت رسمی کشور در ایران، همچون شمشیری دولبه، مزایا و معایب خود را دارد. از یک سو، این سیاست می‌تواند صرفه‌جویی نسبتا قابل توجهی در تقاضای توان الکتریکی و به تبع، در مصرف انرژی الکتریکی ساعات اوج ایجاد کند، فشار بر شبکه الکتریکی را کاهش دهد و به کاهش تخلفات و جرائم، و افزایش بهره‌وری اجتماعی و اقتصادی کمک نماید. از سوی دیگر، اختلال در الگو‌های خواب، مشکلات تطبیق مردم، تأثیر محدود بر مصرف انرژی کل و ناتوانی در حل مشکلات شبکه الکتریکی، چالش‌هایی هستند که نباید نادیده گرفته شوند. در نتیجه با توجه به این تعادل ظریف، پیشنهاد می‌شود به جای تغییر کلی ساعت رسمی کشور، تغییر ساعت کاری با برنامه‌ریزی دقیق و آموزش عمومی اجرا شود تا مزایای بهره‌برداری از نور روز حفظ شود و معایب اجتماعی کاهش یابد. همزمان، توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و ارتقای بهره‌وری انرژی و صرفه‌جویی در مصرف، باید به عنوان راهکار‌های اساسی و پایدار در دستور کار قرار گیرند. در نهایت، تصمیم‌گیری درباره تغییر ساعت رسمی باید بر پایه داده‌های علمی، گزارش‌های رسمی و مشارکت گسترده عمومی صورت پذیرد تا تعادلی بهینه میان منافع اقتصادی، اجتماعی و سلامت عمومی برقرار گردد؛ چرا که زمان، نه تنها اندازه‌گیری لحظات ما، بلکه کیفیت زندگی ما را نیز رقم می‌زند.
انتهای پیام/
نظر شما
پیشنهاد سردبیر
پرونده ویژه
