معضل دلال‌ها در بازار خرید و فروش خودرو و آشفتگی قیمت‌ها

به گزارش برنا، اگر در این چند سال، اقدام به خرید اتومبیل صفر داخلی و یا فروش خودرو کارکرده خارجی کرده باشید، شاهد نوسانات شدید قیمت‌ها بوده‌اید. میزان افزایش قیمت‌ها به قدری زیاد بوده و شیب صعودی تندی داشته که خیلی از خریداران به خاطر کمبود پول از خرید خودرو منصرف شده‌اند و فروشندگان هم نتوانسته‌اند ماشین‌هایشان را بفروشند.

صنعت و بازار خودرو ایران در اختیار دولت قرار دارد و قیمت روز خودروهای صفر داخلی و میزان تولید و نحوه واردات خودرو وزارت صنعت، معدن و تجارت و زیرمجموعه‌های آن تعیین می‌کنند. با این وجود، وزارت صمت تنها نیروی تاثیرگذار در بازار نیست و بخشی از افزایش قیمت روز بازار خودروهای داخلی و خارجی ناشی از فعالیت دلال‌ها و واسطه‌ها است.

دلال‌ها با استفاده از فضای موجود ناشی از عدم شفافیت و نبود قوانین مناسب، اقدام به سوءاستفاده از روابطشان می‌کنند و با تعیین قیمت‌های غیرواقعی، باعث حباب قیمتی می‌شوند و در نهایت سود کلانی به جیب می‌زنند.

کنترل بازار خودرو و نقش دلال ها

دلالی یکی از اصطلاحاتی است که در قانون تجارت تعریف شده و بندهایی به آن اختصاص پیدا کرده است. در این قانون، دلال به عنوان یک تاجر به حساب آمده و نوعی وکیل محسوب می‌شود.

بنابراین تعاریف و متون قانونی، دلال فردی است که بین خریدار و فروشنده واسطه می‌شود تا خدمات و کالایی خرید و فروش شود و از این لحاظ منع قانونی و اشکال شرعی و عرفی ندارد. اما در عالم واقع، دلالی به جای اینکه یه کار تجاری و درست باشد، عملی است که با احتکار و گرانفروشی برای کسب سودهای کلان انجام و باعث به هم ریختن بازار می‌شود.

بازار خودرو ایران هم شاهد حضور این دلال‌ها بوده و همچنان هم هست و بیشترین ضربه را از دلالی خورده است. دلال‌هایی که حتی در دوران رکود و وقتی که مشتری در بازار وجود ندارد، هم به گرانی‌ها دامن می‌زنند تا جیب خودشان را پر کنند.

بیشتر تاثیر دلال‌ها در زمان خرید و فروش خودروهای کارکرده است. جایی که دیگر خبری از دخالت دولت نیست و نهادهای دولتی نظارت چندانی بر قیمت‌ها ندارند. در این زمان، دلال‌ها با همکاری هم و به صورت شبکه‌ای قیمت‌های غیرواقعی و بعضا چند برابر بیشتر از قیمت واقعی خودروها تعیین می‌کنند. قیمت‌هایی که اختلاف زیادی با قیمت کارخانه دارد.

دلال‌ها با ایجاد شایعاتی درباره افزایش دوباره قیمت‌ها و کمبود خودرو، ترس و استرس به خریدار تزریق می‌کنند تا بتوانند خودروهایشان را با قیمت‌هایی گزاف به مشتری قالب کنند و سود کلانی به جیب بزنند. البته بعد از این هم اجازه ارزان شدن را نمی‌دهند.

قیمت‌گذاری دستوری، مهم‌ترین دلیلی است که دلال‌ها در بازار خودرو جولان می‌دهند. این شیوه قیمت‌گذاری سنخیتی با شرایط بازار ندارد و نه به نفع مصرف‌کننده است و نه ضرر و زیان تولیدکننده را جبران می‌کند. در این روش، قیمت کارخانه‌ای خودروهای صفر توسط شورای رقابت تعیین می‌شود و کارخانه‌ها مجبورند تا محصولاتشان را با قیمت تعیین‌شده بفروشند و بعد از اینکه خودرو یا امتیاز مالکیت به دست خریدار رسید، می‌توان آن را با قیمتی بیشتر در بازار به فروش رساند.

این اختلاف بین قیمت کارخانه با قیمت بازار، باعث آشفتگی و سردرگمی خریداران و ضرر و زیان تولیدکنندگان می‌شود. در این بین خریدار نمی‌داند که قیمت واقعی خودرو چقدر است و تولیدکننده هم که مجبور شده محصولش را با قیمت دستوری عرضه کند، هیچ سودی از مابه‌التفاوت قیمت کارخانه و بازار نمی‌برد و تنها دلال‌ها جیبشان پر می‌شود.

راهکارهای مقابله با دلالی

یکی دو سالی است که طرح فروش فوق‌العاده ایران خودرو و سایپا توانسته تا حدودی جلوی دلالی را بگیرد. در این طرح هر فرد دارای گواهینامه و فاقد خودرو پلاک فعال، می‌تواند از طریق کد ملی در قرعه‌ کشی فروش خودرو شرکت کند و در صورت برنده شدن، تا سه سال حق فروش خودرو مورد نظر را ندارد و در زمان‌های تعیین‌شده باید خودرو را برای سرویس دوره‌ای به نمایندگی ببرد.

با استفاده از این روش، جلوی فروش تعداد زیادی خودرو به یک فرد و شخص خاص گرفته شده و دیگر دلال‌ها نمی‌توانند خودروهای صفر را انبار کنند و بعد با قیمت بالا در بازار آزاد بفروشند.

مجلس هم طرح ساماندهی بازار خودرو را برای کنترل بازار خودرو در دست دارد که طبق آن خودروهای تولید داخل در بورس کالا عرضه شده و مثل طرح پیش‌فروش‌ها، امکان فروش خودرو تا سه سال وجود ندارد. مزیت این طرح به فروش فوق‌العاده این است که خودروها با قیمت پایه‌ای که توسط شورای رقابت و یا تولیدکننده تعیین می‌شود، در بورس عرضه شده و قیمت واقعی از طریق عرضه و تقاضا کشف می‌شود و بدین ترتیب فاصله بین قیمت کارخانه‌ای و قیمت بازار آزاد به تدریج پر می‌شود.

روش دیگری که برای جمع شدن دلالی چند وقتی است به کار افتاده، اعطای مجوز به سایت خرید و فروش خودرو است. این سایت‌ها کاملا قانونی بوده و اقدام به خرید و فروش خودرو کارکرده می‌کنند. قیمت خودروها در این وبسایت‌ها توسط کارشناسان ماهر تعیین می‌شود و می‌توانید اطمینان داشته باشید که خودرو را با قیمت واقعی می‌فروشید و با قیمت واقعی می‌خرید.