آیا واقعا واکسن کرونا می‌تواند "دی ان ای" انسان را تغییر دهد؟

به گزارش برنا؛ با آغاز واکسیناسیون علیه همه گیری کووید ۱۹، ممکن است سوالات متعددی برای شهروندان در این باره ایجاد شود، از نگرانی درباره اثر واکسن ها بر روی DNA گرفته؛ تا حد مجاز برای فاصله بین تزریق دوز اول و دوز دوم واکسن کرونا.

در ادامه می توانید گفت و گو با دکتر علیرضا ناجی عضو هیات علمی دانشگاه و رییس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی را می خوانید. احتمالا پاسخ بسیاری از پرسش های شما در این مصاحبه باشد.

آیا سنجش آنتی بادی ها بعد از تزریق واکسن توصیه می شود؟

 سنجش سطح آنتی بادی بعد از تزریق واکسن توصیه نمی شود. اطمینان از این که واکسن ها میزان آنتی بادی لازم را برای کفایت می دهند در کارآزمایی های بالینی تایید شده است و نیازی به بررسی این مهم نیست.

کسانی که قبلا تحت پلاسما درمانی قرار گرفته اند می توانند واکسن بزنند؟

فاصله انداختن بعد از دوره بیماری با زمان واکسیناسیون لازم است؛ چرا که هیچ گونه توصیه مدونی نداریم و افراد می توانند بعد از دوره درمان واکسن بزنند، اما واکسیناسیون برای افرادی که پلاسما تراپی شده اند، از دوره بیماری تا تزریق باید سه ماه فاصله داشته باشد.

افرادی که واکسن زده اند می توانند ماسک نزنند؟

 ایمنی بعد از واکسن اگر چنانچه واکسن ها دو دوزی باشد حدود ۲۱ روز بعد از تزریق دوز دوم است و ماسک زدن یا نزدن به پوشش واکسیناسیون در جامعه بستگی دارد، هر چه قدر پوشش واکسیناسیون بالاتر برود می توانیم محدودیت های اجتماعی را کمتر کنیم.

دلیل این که می گوییم بعد از واکسیناسیون هم ماسک بزنیم این است که حتی بعد از واکسیناسیون هم ممکن است برای سایرین خطرناک باشد؛ چرا که هدف اصلی واکسن ها، جلوگیری از بیماری های علامت دار است و این دلیل نمی شود که افرادی که واکسن زده اند عفونت را نگیرند و به سایرین منتقل نکنند. برای رعایت حال دیگران افرادی که واکسینه شده اند رعایت کنند و باید به سطحی ازواکسیناسیون عمومی برسیم تا بتوانیم راحت تر محدودیت ها را کاهش دهیم.

آیا فرد واکسینه شده باید قرنطینه شود؟

 اصلا این طور نیست؛ با توجه به پلتفرم هایی که وجود دارد و با توجه به اینکه تا کنون هیچ واکسنی با ویروس زنده ضعیف شده برای بیماری کووید مجوز نگرفته است؛ هیچ یک از واکسن هایی که افراد می زنند اعم از واکسن های ژنومی، وکتوری، غیرفعال شده و یا پروتئینی به تولید ویروس در بدن منجر نمی شود و به همین علت نیز هیچ احتیاجی به قرنطینه کردن افراد واکسینه شده وجود ندارد.

حد مجاز برای فاصله بین تزریق دوز اول و دوز دوم واکسن کرونا چقدر است؟

موسسه گامالیا که تولید کننده واکسن اسپوتنیک وی است، درباره فاصله بین تزریق دوز اول و دوم این واکسن می گوید اگرچه فاصله استاندارد برای تزریق این واکسن ۲۱ روز است (که در ایران با ۲۸ روز فاصله تزریق می شود)، اما این فاصله می تواند تا ۶۰ روز نیز ادامه داشته باشد.

درباره واکسن آسترازنکا نیز در تمام دنیا بین ۱۰ تا ۱۲ هفته بین تزریق دوز اول و دوم فاصله وجود دارد و این مسئله باعث می شود که تولید آنتی بادی توسط این واکسن بیشتر و به ۲,۵ برابر برسد؛ یعنی مجاز هستیم که بین تزریق دوز اول و تزریق دوز دوم واکسن سه ماه فاصله بگذاریم.

در مورد واکسن سینوفارم نیز طبق استعلامی که از کارخانه سازنده این واکسن گرفته شده، ۲۸ روز فاصله بین تزریق دوز اول و دوز دوم را تا شش هفته نیز می توان افزایش داد.

در واقع این میزان فاصله حد اطمینانی است که در طول آن واکسن می تواند بهترین عملکرد را داشته باشد، اما اگر کسی دوز دوم واکسن را در مدت زمانی بیشتر از زمان مجاز دریافت کند، دلیل بر این نمی شود که واکسن کاملا بی اثر شده باشد؛ یعنی کفایت واکسن و اثر بخشی آن کمتر می شود. بنابر این در شرایط فعلی قبل از اینکه زمان طلایی به سر برسد درباره واردات واکسن و یا پیدا کردن واکسن های جایگزین که البته می تواند خیلی چالش برانگیز باشد، باید تصمیم گیری مناسب انجام شود.

آیا منعی برای تزریق واکسن به گروه های سنی مختلف وجود دارد؟

اکثر واکسن های موجود مجوز تزریق به افراد ۱۶ و ۱۷ سال به بالا را دارند؛ منع مصرف برای گروه های سنی پایین تر از این سنین است که البته واکسن فایزر و مدرنا این مجوز را نیز دارند. واکسن چینی در کشور چین نیز مجوز تزریق به افراد بین سه تا ۱۷ سال را دارد.

به غیر از محدودیت سن نیز، دومین محدودیت به زنان باردار و شیرده مربوط می شود. در دوران شیردهی هیچ گونه منعی برای استفاده از واکسن وجود ندارد و برای انتقال آنتی بادی از طریق شیر به کودک نیز می تواند فواید زیادی داشته باشد.

اما درباره زنان باردار برای اینکه واکسن هایی که در حال حاضر موجود هستند، بتوانند باعث ایجاد ناهنجاری هایی در جنین شوند شواهدی نداریم، اما بیشترین اطلاعات موجود در این زمینه مربوط به واکسن های فایزر و مدرنا است و به همین علت مجوز مصرف در کشور های مختلف برای واکسن های فایزر و مدرنا در دوران بارداری وجود دارد.

آیا واکسن کرونا می تواند باعث مرگ شود؟

اصلا و ابدا، تمام واکسن هایی که تا کنون مجوز گرفته اند در کارآزمایی های بالینی مورد بررسی قرار گرفته اند که آیا زدن واکسن می تواند باعث به خطر افتادن جان و یا تظاهرات و عوارض مرگ آمیز شود؟ اگر چنین بود هیچ وقت مجوز نمی گرفتند.

رخدادهای هم زمان مرگ و میر با زدن واکسن می تواند به صورت تصادفی صورت گیرد. البته با توجه به اینکه واکسن هایی که در حال حاضر از آن ها استفاده می کنیم مجوز اورژانسی گرفته اند، همچنان به دنبال این هستیم که اگر در افراد واکسینه شده مرگی اتفاق می افتد، رابطه علت و معلولی را بررسی کنیم.

واقعیت این است که تا کنون چنین موردی اتفاق نیفتاده است مگر درمورد عارضه لخته شدن خون با تزریق واکسن های وکتوری که توصیه های لازم برای سنین خاصی در مورد آن وجود دارد. به طوری که در تمام کشورها معمولا در سنین بالای ۵۵ سال این واکسن ها مورد استفاده قرار می گیرند تا کمترین خطر را داشته باشند. در کشور انگلیس با تحلیل هایی که انجام داده این واکسن ها در افراد بالای ۴۰ سال استفاده می شوند.

سوال آخر؛ واکسن بزنیم یا نزنیم؟

برای پاسخ به این سوال شما را به تمام داه هایی که در دنیا وجود دارد؛ به اثرات خارق العاده ای که در کشورهایی که واکسیناسیون کرونا انجام می شود و به کشور انگلیس که علی رغم واریانت های بسیار زیادی که در این کشور وارد می شود، اما تاثیری بر افزایش روند بستری شدن و مرگ و میرها ندارد، ارجاع می دهم. در حال حاضر مشاهده می کنیم که در انگلیس آی سی یو ها خالی شده اند و بعضی از روزها مرگ و میر بر اثر کرونا به صفر می رسد.

در کشوری مانند آمریکا حتی با شیوع بالایی ویروس و جمعیت زیادی که باید آن ها را با تلاش زیاد تشویق به زدن واکسن کرد، پوشش بالای واکسیناسیون باعث شده است که مرگ و میر از روزی چندین هزار نفر به چند صد نفر کاهش پیدا کند.

پس واکسن تنها راه خلاصی ما از پاندمی کروناست و غیر از این راه دیگری وجود ندارد. حتما واکسن بزنید.