بازتنظیم روابط امنیتی عراق و آمریکا

به گزارش برنا، الکاظمی پیش از ترک بغداد در فرودگاه گفت: این سفر در چارچوب تلاش های عراق برای تقویت روابط محکم با آمریکا مبتنی بر احترام متقابل و همکاری دوجانبه در عرصه های مختلف انجام می شود و در راس آن تلاش های طولانی برای نشست های گفت و گوهای راهبردی برای تنظیم روابط امنیتی بین دو کشور بر اساس منافع ملی عراق قرار دارد.

تاکید نخست وزیر عراق بر «تنظیم روابط امنیتی بین دو کشور» اشاره ای به موضوع برنامه زمانبندی خروج نیروهای بیگانه از عراق است هر چند در نهایت و بر اساس پیش نویس سند توافق عراق و آمریکا نه تنها قرار نیست نیروهای آمریکایی از خاک این کشور خارج شوند بلکه احتمالا به تعداد و عرصه های حضور آمریکایی ها نیز در عرصه های مختلف اعم از مستشاری، اطلاعاتی-امنیتی به بهانه مبارزه با داعش و سایر عرصه ها افزوده خواهد شد.

مذاکرات راهبردی بغداد فرآیندی بود که الکاظمی به پیشنهاد کاخ سفید در راستای اجرای مصوبه پارلمان عراق در خصوص لزوم خروج نظامیان آمریکایی از این کشور کلید زد و حالا پس از چند دور مذاکرات رسمی و کارشناسی می‌رود تا توافق صورت گرفته را نهایی کند.

از سوی دیگر، آمریکایی‌ها در حالی به دولت عراق گفته‌اند ۲۵۰۰ نفر از ۵۰۰۰ نیروی نظامی خود در عراق را خارج کرده‌اند که هیچ مرجع رسمی تاکنون این برآورد ارائه شده را تایید نکرده است. بسیاری از کارشناسان مسائل عراق نیز معتقدند که این برآورد دقیق نیست و محل تردید جدی دارد.

سال‌هاست که کنترل آسمان عراق در اختیار آمریکایی‌ها است و دولت عراق هیچ اشرافی بر آن ندارد و لذا نمی‌تواند آمار دقیقی از ورود و خروج هواپیماهای آمریکایی و تعداد نظامیان وارد شده به عراق یا خارج شده از آن، داشته باشد.

نکته جالب توجه در بیانیه های رسمی دولت عراق درباره گفت و گوهای راهبردی این است که تقریبا هیچ اشاره ای به «خروج نظامیان آمریکایی از عراق» مطابق «مصوبه پارلمان» نمی شود و در عوض تاکید بر ضرورت استفاده از آمریکایی ها برای «مبارزه با داعش» و «توسعه همکاری ها» است.

«ماجد الشویلی » کارشناس سیاسی عراق نکته جالب توجهی در این باره گفته است: «ما این دولت (مصطفی الکاظمی) را آور دیم تا آمریکایی ها را از عراق بیرون کند اما این دولت الان دارد برای ماندن این نیروهای بیگلنه با آمریکا مذاکره می کند»

فواد حسین وزیر خارجه عراق پنجشنبه گذشته با یادآوری اینکه دور چهارم گفت و گوهای بغداد واشنگتن دور آخر این رایزنی ها است، تصریح کرد که دیدار مصطفی الکاظمی و جو بایدن، روابط عراق و امریکا را «به طور کلی» در بر می‌گیرد؛ البته این حرف جدیدی نبود.

فواد حسین به این نکته اشاره کرد که هیچ پایگاه نظامی آمریکایی در عراق وجود ندارد و آمریکایی ها در پایگاه های عراقی حضور دارند نه آمریکایی.

با این تعابیر، سرنوشت ادامه حضور نیروهای آمریکایی در عراق از خوانش دولت این کشور معلوم است.

فواد حسین اما به همین کفایت نمی کند و در گفت و گو با شبکه آمریکایی الحره اشاره می کند که با طرف ایرانی درباره حملات به «فرودگاه ها و نمایندگی های دیپلماتیک» بحث کرده و از آنها خواسته است برای توقف این حملات از سوی «برخی عناصر و گروه ها» دخالت کنند. 

حسین می افزاید: به آنها گفتیم که برخی گروه ها ادعا می کنند «از حیث اعتقادی» با شما ارتباط دارند و «این بحث ها در مرحله مشخصی در توقف حملات به نمایندگی ها و اماکن دیگر ثمربخش بود». 

وی در پایان با یادآوری اینکه داعش همچنان عراق را تهدید می‌کند از نیاز عراق به حمایت‌های اطلاعاتی امریکا گفت.

این قرائت از وضع موجود به نظر برخی تحلیل گران به معنای آن است که نیروهای عراقی با وجود عراقی بودن و برغم استناد به مصوبه قانونی پارلمان، حق مقاومت ضد اشغالگری ندارند اما نیروهای آمریکایی با وجود اشغالگری، «در پایگاه های عراقی حضور دارند» و بنابراین مهمان دولت عراق و بنا به گفته خودشان «به دعوت دولت عراق» در آنجا حضور دارند.

فواد حسین می گوید عراق دیگر به نیروهای رزمی آمریکایی نیاز ندارد اما به مستشاران نظامی در همکاری های اطلاعاتی در مبارزه با داعش، همکاری های بهداشتی به ویژه در مقابله با کرونا، همکاری های هوایی، همکاری در زمینه های دیگری از قبیل گاز و انرژی و بازسازی نیاز دارد. با این حال آمریکایی ها هنوز خروج نیروهای رزمی از عراق را قبول نکرده اند.

در واقع این داعش بود که آتش تهیه و بهانه ادامه حضور آمریکایی ها در عراق را چند روز پیش از سفر وزیر خارجه عراق و هیات همراه به واشنگتن با حمله انتحاری خونبار به شهرک صدر بغداد فراهم کرد؛ حمله ای که همچنان در هاله ابهام ها و سوالات متعدد مانده است از جمله اینکه چرا با وجود هشدار برخی طرف های امنیتی مبنی بر احتمال وقوع آن، آنهم یک روز پیش از حمله، اقدامی برای جلوگیری از آن نشد؟

حتی ابوالاء الولایی دبیر کل «کتائب سیدالشهداء» روز سه شنبه اعلام کرد که نیروهایش آماده اند دو منطقه بحران خیز بغداد یعنی «الطارمیه» و «المشاهده» را طی تنها دو روز از وجود تروریست ها پاکسازی کنند؛ پیشنهادی که هنوز هیچ پاسخی به آن از سوی مقام های عراقی داده نشده است. 

شاید برنامه جدید آمریکا در عراق صرفا کاهش یگان های رزمی باشد هر چند هنوز کسی آماری از تعداد نیروهای آمریکایی حاضر در آن ندارد اما کاهش نیروهای رزمی، به معنای کاهش حضور آمریکا در عراق نیست و حتی مترادف کاهش حضور نظامی آمریکایی ها هم نخواهد بود. سربازان مستاصل با کوله باری از خستگی و اختلالات عصبی می روند تا جای آنها را مستشاران کهنه کار اما تازه نفس و در عین حال سنگدل بگیرند.