۳ بسترسازی اقتصادی سفر رئیسی به مسکو منهای حاشیه‌‌سازی‌های هجو

به گزارش برنا، یک هفته از سفر ۲ روزه سید ابراهیم  رئیسی به روسیه می‌گذرد اما مع‌الأسف بجای تبیین و تحلیل و حتی نقد ژرف و حق‌بینانه آن، انبوهی از حملات مجعول و غرض‌ورزانه در این خصوص منتشر شده است؛ مسلماً حجم زیادی از این اظهارلحیه‌ها نیاز به پاسخ ندارند چون عملاً به‌منظور زیر سؤال بردن عملکرد دولت مردمی صورت گرفته و تکاپو برای پاسخ به آنها مصداق همان ضرب‌المثل با مسمای آب در هاون کوبیدن است اما این رهیافت نافی ضرورت جهد و جدیدت برای تنویر افکار عمومی و روشن‌سازی گره‌های ذهنی احتمالی آنان نیست و اساساً رسالت رسانه واقعی تببین این سنخ و قسم مسائل است که در عصر حاضر حکم «جهاد کبیر» را دارد چه آنکه طبق منویات عالی‌ترین و مطلع‌ترین مقام کشورمان، امروز انبوهی از رسانه‌ها[ی رقیب] با هزاران متخصّص اعم از متخصّص هنر، متخصّص رسانه، متخصّص علوم ارتباطات و ... با پشتیبانی مالی انبوه، با پشتیبانی امنیّتی انبوه مشغول هستند تا در نظام جمهوری اسلامی افکار و مذاق‌ها را برگردانند.

بخش عمده شرح و تعبیر بلاوجه حمله‌کنندگان به سومین سفر خارجی رئیس‌جمهور کشورمان این است که چرا همتای روسی وی برای استقبال از  سید ابراهیم رئیسی در فرودگاه «ونکووا ۲» مسکو حضور نیافته است! در ناصواب بودن این قسم و قماش تاخت و تعرض به سفر رئیسی همین بس که بدانیم  استقبال از مقامات خارجی آداب خاص خودش را دارد و طبق همین آداب  که تشریفات رسمی استقبال از مهمان خارجی عنوان می‌شود و حتی بالاتر از آن، از رئیس‌جمهور کشورمان در مسکو استقبال شده است. طبق قواعد تشریفات روسیه، صرفاً یک معاون وزیر روسی به منظور استقبال از مقام‌ بلندپایه خارجی در فرودگاه حاضر می‌شود این در حالی است یکی از وزرای دولت روسیه با حضور در فرودگاه از سید رئیس‌جمهور کشورمان استقبال کرد.

 به گفته کاظم جلالی که از نزدیکان علی لاریجانی بوده و در دولت حسن روحانی به عنوان سفیر ایران به روسیه اعزام‌ شده است، در دو  سال اخیر هشت رئیس جمهور به روسیه آمدند که فقط سه رئیس جمهور از جمله سید ابراهیم رئیسی در فرودگاه مورد استقبال قرار گرفتند و بقیه مستقیم به کرملین رفته و با پوتین ملاقات کردند. ضمن آنکه در استقبال از رئیسی در فرودگاه علاوه بر معاون وزیر یک وزیر هم به استقبال آمد. کرملین به خاطر اهمیتی که برای کشور ما قائل است با نقض پروتکل تشریفاتی خود این بار یک وزیر(وزیر انرژی) که اتفاقا رئیس کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور است را به استقبال آیت الله سید ابراهیم رئیسی فرستاد که می‌توان گفت بهترین انتخاب بود و استقبال هم به صورت ویژه در فرودگاه انجام شد. طبق بررسی‌های اخیر خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران هم سوابق سفر سران و رؤسای جمهوری کشورهای مختلف در چند سال گذشته به مسکو نیز نشان می‌دهد بر اساس پروتکل‌های تشریقاتی روسیه، پوتین در فرودگاه از هیچ رئیس‌جمهوری استقبال نکرده بلکه همه استقبال‌ها در سطح معاون وزیر بوده است.  

البته این سنخ و سیاق حاشیه‌سازی‌ها در‌ جریان سفر شش سال قبل رئیس‌جمهور روسیه به تهران نیز بازار داغی داشت. نگارنده که در جریان آن سفر به عنوان خبرنگار به منظور پوشش رسانه‌ای دومین سفر رئیس‌جمهور روسیه به ایران در فرودگاه مهرآباد حضور داشتم، نیک به‌خاطر دارم نه حسن روحانی، بلکه وزیر ارتباطات او یعنی محمود واعظی به منظور استقبال از رئیس‌جمهور روسیه در فرودگاه مهرآباد حاضر شد و پیرو حاشیه‌ای هم برای همین استقبال به وجود آمد، در مطلبی نوشتم پوتین به محض پیاده شدن از پله‌های هواپیما، با محمود واعظی و سایر شخصیت‌های حاضر دست داد و سپس به اتفاق واعظی تا مقابل ماشین لیموزین بنز اس ۶۰۰ مشکی رنگ حرکت کرد. مدت زمانی که واعظی، پوتین را همراه کرد، حدود ۴۵ ثانیه به طول انجامید، اما نکته جالب اینجاست که عصر دوشنبه(۲ آذر ۱۳۹۴ روز سفر پوتین به تهران) شایعاتی در فضای مجازی منتشر شد مبنی بر اینکه از زمان حضور وزیر ارتباطات در پای پلکان هواپیما تا طی مراحل تشریفاتی و سوار شدن پوتین در خودروی اختصای‌اش، واعظی از رئیس جمهور روسیه خواست تا مدیران تلگرام را برای نهایت همکاری با ایران مجاب کند! بماند که تلگرام روسی نبوده بلکه صهیونیستی است، اما نمی‌دانم وزیر ارتباطات چگونه می‌توانست در عرض ۴۵ ثانیه این مطالب را با پوتین در میان بگذارد!

اما ورای حاشیه‌‌سازی‌های هجو و هزل، متن سفر رئیس‌جمهور به مسکو مهم‌ است که باید مورد کنکاش و شور قرار گیرد. طبق اظهارات سید ابراهیم رئیسی، مباحث مطرح شده در  سفر به مسکو در راستای تحقق اهداف کلان سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران یعنی تعامل حداکثری با کشورهای جهان و به ویژه کشورهای همسو و هم‌پیمان با ایران بود و در این سفر توافق اساسی برای گسترش روابط همه جانبه و پایدار و سودمند بین دو کشور به دست آمد که بدون تردید توسعه روابط با روسیه به امنیت و رفاه دو ملت کمک خواهد کرد ‌و گسترش همکاری‌های دوجانبه تهران و مسکو حتما برای منطقه و عرصه بین‌الملل امنیت‌ساز خواهد بود.

یکی از توافقات انجام شده در این سفر، مسئله پولی و بانکی بین دو کشور بود به طوری که دو کشور می‌توانند در جهت شکست سلطه دلار بر روابط پولی و بانکی گام بردارند و مبادلات خود را با پول ملی انجام دهند. البته پیمان‌های پولی دو جانبه یک الزام قانونی برای دولت است که با کشورهای مختلف انجام دهد، هرچند چنین پیمان‌هایی ملاحظاتی دارند‌ اما در شرایط تحریمی کشور یک مسیر قابل اطمینان بین بانکی برای دو کشور ایران و روسیه است بدون نیاز به استفاده از ارز سوم از جمله دلار ‌و یورو است. به زعم کارشناسان از جمله بهرام نظام‌الملکی، به‌کارگیری پیمان پولی بین ایران و کشورهای مهم طرف تجارت در حالت دوجانبه تا ۶۰ درصد و در حالت چندجانبه تا ۸۰ درصد از حجم تجارت کشور تسویه می‌شود و نیازی به ارزهای واسط مانند دلار و یورو نخواهد بود. به تبع اجرای این سیاست، تقاضا برای ارزهای پر قدرت نیز کاهش خواهد یافت و مدیریت نرخ ارز توسط بانک مرکزی به صورت بهینه‌تری انجام خواهد گرفت. همچنین با اجرای این ساز و کار امکان راه‌اندازی سیستم پیام‌رسانی مالی دوجانبه جایگزین سوئیفت نیز وجود خواهد داشت.

از دیگر توافقات ایران و روسیه پیرو سفر سید ابراهیم رئیسی به مسکو، در حوزه رفع موانع تجاری و جهش تجارت بین دو کشور بود چرا که به گفته رئیسی در حال حاضر سطح تعاملات تجاری بین دو کشور قابل قبول نیست، لذا دو کشور توافق کردند در گام اول تعاملات تجاری فیمابین را به ۱۰ میلیارد دلار در سال افزایش دهند. البته رئیس دولت مردمی از  توافق طرفین درباره شناسایی ظرفیت‌های کشاورزی و زمینه‌های مناسب مبادلات کالاهای کشاورزی دو طرف به منظور افزایش تبادل کالاهای کشاورزی هم سخن گفت. هم‌اکنون حجم تجارت تهران - مسکو طبق اظهارات قائم‌مقام اتاق بازرگانی و صنعت روسیه که اخیراً دیداری با معاون امور باغبانی وزارت جهاد کشاورزی کشورمان داشته است،  برای اولین بار در طول روابط دو کشور به بیش از سه میلیارد دلار رسیده است! طبق اطلاعات موجود در تارنمای سفارت کشورمان در مسکو، اقلام عمده صادراتی ایران به روسیه را میوه‌جات، خشکبار، سبزیجات، پسته و انگور خشک شامل می‌شود و عمده‌ترین محصولات وارداتی از روسیه نیز غلات، چوب، کاغذ، ماشین الات و فلزات هستند. اعمال تحریم‌های غرب علیه روسیه، در کنار ایجاد برخی مشکلات، فرصت‌های جدیدی برای تجارت دوجانبه میان مسکو و تهران به وجود آورده است. به رغم این تحریم‌ها، دو طرف بر افزایش سطح تبادلات تجاری تأکید کرده‌اند که بر اساس آن، افزون بر حوزه‌های انرژی و کشاورزی که طرفین هم اکنون در آن مشغول مبادلات هستند، قرار است در حوزه فنی از جمله ساخت و مدرنیزاسیون نیروگاه‌های جدید نیز همکاری‌های جدیدی پیگیری شوند. البته مهدی سنایی سفیر وقت کشورمان در روسیه، مرداد ۱۳۹۸ در یک برنامه تلویزیونی(برنامه سفیران) از نبود ظرفیت بخش خصوصی ایران برای صادرات محصولات کشاورزی مورد نیاز روسیه گله کرد و گفت بعد از تحریم روسیه از سوی غرب که نیاز به واردات محصولات از ایران داشتند، «نتوانستیم یک شرکت ایرانی پیدا کنیم که بتواند به روسیه تعهد کالا بدهد»، بنابراین توافق افزایش مبادلات تجاری با طرف روسی تا سطح ۱۰ میلیارد دلار در صورت تلاش برای تقویت زیرساخت‌های داخلی بوده و حصول به این نتیجه، اتفاق مبارکی است.

سومین توافق اقتصادی که در جریان سفر رئیس‌جمهور کشورمان به روسیه مورد بحث قرار گرفت و رئیسی نیز پس از بازگشت از مسکو در همان فرودگاه مهرآباد تشریح کرد،  در زمینه ترانزیت و حمل و نقل است  به طوری که در این سفر بر فعال‌سازی کریدور شمال-جنوب توافق شد. این مسیر ترانزیتی مسیر و زمان ترانزیت کالا از روسیه و کشورهای مختلف شمالی ایران را به مناطق جنوبی بسیار کوتاه‌تر خواهد کرد. طبق اطلاعات تارنمای سازمان بنادر و دریانوردی، کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی شمال-جنوب در ۱۲ سپتامبر ۲۰۰۰(۲۲ شهریور ۱۳۷۹) در سن‌پترزبورگ توسط سه کشور ایران، روسیه و هند و به منظور ترویج همکاری.های حمل و نقلی بین اعضاء تأسیس شد. این کریدور اقیانوس هند و خلیج‌فارس را از طریق ایران به دریای خزر سپس از طریق روسیه به سن‌پترزبورگ و شمال اروپا متصل می‌کند. هم‌اکنون جمهوری آذربایجان، ارمنستان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکیه، اوکراین، بلاروس، عمان و سوریه به عنوان اعضای جدید و بلغارستان نیز به‌عنوان عضو ناظر در  این کریدور حضور دارند. مهم‌ترین ویژگی مسیر شمال- جنوب کوتاه کردن زمان حمل‌ونقل کالاهاست.

به هر آینه سفر رئیس‌جمهور کشورمان به روسیه منهای حاشیه‌سازی‌های هجو، بسترساز حداقل سه اتفاق مهم اقتصادی شده است و در صورت زمینه‌سازی داخلی برای بهره‌برداری از این بسترها در کنار بسترهای ایجاد شده حول پیمان‌های شانگهای و اکو می‌تواند به تأمین بیش از پیش منافع اقتصادی کشور از رهگذر تقویت ارتباط با همسایگان کمک کند.

انتهای پیام/