انجام کاوش‌های اضطراری باستان‌شناسی در هسته اصلی بندر تاریخی تیس

به‌ گزارش خبرگزاری برنا، نوذر حیدری سرپرست هیأت باستان‌شناسی با اعلام این خبر گفت: محوطه کلندی در مرکز روستای امروزی تیس، از توابع بخش مرکزی شهرستان چابهار، در پنج کیلومتری شمال شهر چابهار و در محدوده سرزمینی منطقه آزاد تجاری صنعتی چابهار واقع شده است.

این باستان‌شناس در توصیف اهمیت تاریخی این محوطه با اشاره به اینکه بندر تیس از پیشینه تاریخی بلندی برخوردار است، تصریح‌ کرد: علی‌رغم اینکه تاکنون به لحاظ پژوهش‌های باستان‌شناختی و به طور مشخص کاوش، هیچ کار جدی در این محوطه انجام نشده است، با این وجود پیشینه آن در منابع مکتوب به پیش از اسلام و سده‌های نخستین میلادی باز می‌گردد.

وی در تشریح وضعیت امروزی این محوطه گفت: متأسفانه این محوطه در همه این سال‌ها با وجود شناخته بودن به ثبت نرسیده است و به واسطه قرار داشتن در مرکز روستا و ساخت‌و‌سازهای بی‌رویه و غیر قانونی و فاقد مجوز ساخت که از یک دهه پیش رشد بسیار فزاینده‌ای داشته تقریبا در معرض نابودی کامل قرار دارد.

حیدری ادامه داد: بخش‌هایی از این محوطه در حدود ۲۰ درصد هنوز باقی‌مانده است که ضرورت ایجاب می‌کند تا ضمن نجات دادن بخش‌های باقی‌مانده، از جزئیات و کم و کیف این استقرار اطلاعات بیشتری به‌دست آمده و مقدمات نجات‌بخشی و  ثبت ملی آن فراهم و از دست‌اندازی بیشتر به آن جلوگیری شود.

حیدری با اشاره به اینکه این محوطه برای نخستین بار در سال ۱۹۳۷ در نقشه توپوگرفی که ارل اشتاین (Aurel Stein) از روستا و بندر تیس تهیه و معرفی شده است،‌ خاطرنشان‌ کرد: محوطه از ۲ برجستگی شرقی و غربی تشکیل شده که بخش‌های حاکم نشین بندر محسوب می‌شده‌اند و بخش‌هایی از این ۲ برجستگی علی‌رغم تفکیک اراضی و داشتن مالک شخصی هنوز ساخت‌و‌سازی در آن‌ها انجام نشده است.

سرپرست هیأت باستان‌شناسی افزود: کاوش‌ها در برجستگی شرقی متمرکز و ترانشه‌ای به ابعاد ۱۰×۵ متر ایجاد شده که حاوی عناصر متعدد معماری و فضاهای مختلف است و کاوش آن تا رسیدن به خاک بکر و کف فضاها ادامه خواهد یافت.

وی گفت: قطعات سفال لعابدار و دارای کتیبه‌های قرآنی، اشیای برنزی، شیشه و ... از جمله یافته‌های کاوش تا این مرحله هستند و مصالح اصلی ساخت عناصر معماری را قطعات ماسه سنگ تشکیل می‌دهد که در ابعاد مختلف هندسی تراش خورده و مورد استفاده قرار گرفته‌اند.

حیدری، آگاهی از آثار مدفون در بخش‌های دست نخورده محوطه و مقدمات تهیه پرونده ثبتی آن، نجات‌بخشی آثار در معرض ساخت‌وساز، کاوش و حفاظت آثار تاریخی مدفون در محدوده‌هایی که در معرض ساخت‌و‌ساز هستند، مستند‌نگاری و آسیب‌شناسی محوطه و ارائه آن به استان و پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری به‌منظور تامین اعتبار بیشتر برای کاوش‌های باستان‌شناسی، حفظ، مرمت و احیای آثار باقی‌مانده و نیمه تخریب شده، شناخت و بررسی دوره‌های تاریخی و استقراری در محوطه، تملک اراضی واقع شده در محوطه و آماده‌سازی محوطه برای تبدیل به سایت موزه باستان‌شناسی را اهداف این پروژه اعلام کرد.

وی افزود: کاوش‌های اضطراری باستان‌شناسی در محوطه کلندی، هسته اصلی بندر تاریخی تیس در چابهار با مجوز پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری و مساعدت و همیاری دفتر گردشگری و میراث‌فرهنگی منطقه آزاد تجاری صنعتی چابهار در حال انجام است.

 نام بندر تیس در متون تاریخی با املاهای مختلفی ثبت شده؛ «تیز »، «طیس» و «تیس» رایج‌ترین املاهای نام این بندر است که املای نام تیز (Tiz) از بیشترین فراوانی برخوردار است.

انتهای پیام/