افزایش دقت در پیش‌بینی و مدیریت منابع آبی با استفاده از روش‌های برآورد تبخیر

به گزارش خبرگزاری برنا، ابعاد تبخیر به‌عنوان پیچیده‌ترین و مهم‌ترین مؤلفه بیلان آب، هنوز تا حدی ناشناخته مانده است. ماهیت این پدیده باعث توسعه روش‌ها و رویکردهای متعددی برای برآورد و محاسبه آن شده است. در میان تنوع گسترده‌ای از روش‌های تبخیر سنجی و برآورد تبخیر، خلأ چارچوبی مشخص و مدون برای انتخاب مناسب‌ترین روش برآورد، محاسبه، اندازه‌گیری تبخیر حسب شرایط منطقه‌ای، اقلیمی، داده و اطلاعات در دسترس و نوع کاربرد آن به‌شدت احساس من شود. از طرف دیگر، کمبود تجهیزات اولیه اندازه‌گیری اجزای بیلان آبی و حتی کمبود داده‌های هواشناسی در برخی مناطق کشور موجب خطا و عدم قطعیت در برآوردها می‌گردد.

پدیده تبخیر، به دلیل تعدد عوامل مختلف تأثیرگذار بر آن، فرایند پیچیده‌ای است. روش‌های برآورد متنوعی بر اساس نحوه و میزان درنظرگرفتن عوامل مختلف مؤثر بر تبخیر توسعه یافته‌اند. به دلیل تفاوت در مبانی و داده‌های موردنیاز این روش‌ها، انتخاب روش مناسب و نحوه استفاده برای شرایط مختلف اقلیمی همواره روشن نیست. از سوی دیگر باید توجه داشت که یکی از محدودیت‌های کلیدی در برآورد تبخیر، نبود و یا بعضاً کمبود داده‌های موردنیاز در اغلب مناطق کشور است که درنتیجه، شناسایی و معرفی نوع خاصی از روش‌ها را طلب می‌نماید. به‌علاوه، امروزه با پیشرفت فناوری سنجنده‌های ماهواره‌ای و کاربردهای سنجش‌ازدور در مقیاس‌های منطقه‌ای و ملی، روش‌های متعددی مبتنی بر فناوری توسعه‌یافته که این پتانسیل را دارد که ضمن پوشش خلأهای آماری و میدانی، اطلاعات مهم و قابل‌اعتماد از وضعیت تبخیر در گسترة مکان ارائه نماید.

بر اساس مفاهیم ارائه‌شده و باتوجه‌به اهمیت مبحث فوق، نشریه «راهنمای روش‌های برآورد تبخیر در شرایط اقلیمی مختلف» با هماهنگی امور نظام فنی اجرایی، مشاوران و پیمانکاران سازمان برنامه‌وبودجه کشور تدوین و در دسترس عموم قرار گرفت.

این نشریه باهدف توسعه مرجعی واحد و نسبتاً جامع در محاسبات تبخیر و توصیه روش‌های مناسب و معتبر در شرایط اقلیمی ایران تهیه گردیده که در آن روش‌های مختلف برآورد تبخیر به‌منظور کاربردهای مختلف موردتوجه قرار گرفته است. به‌طورکلی هدف اصلی این راهنما، ارائه نحوه برآورد، محاسبه، سنجش تبخیر و تبخیر تعرق با استفاده از روش‌های مناسب برحسب شرایط اقلیمی و داده‌های در دسترس کشور است. از سوی دیگر، تبیین مفاهیم و تعاریف مرتبط با انواع تبخیر (تبخیر تعرق، تبخیر از سطح آب، تبخیر از برف، تبخیر از سطح خاک و تبخیر از آب زیرزمینی) از اهداف این سند مکتوب می‌باشد.

از جمله مهم‌ترین اهداف دیگری که این راهنما به دنبال آن است، آشنایی با مناسب‌ترین روش برآورد در شرایط مختلف اقلیمی و معرفی و بهره‌گیری از فنون نوین سنجش‌ازدور جهت تغییر رویکرد در برآورد تبخیر از مقیاس نقطه‌ای به نقطه‌ای (مکانی یا توزیعی) است. این نشریه به دنبال بررسی و تحلیل جامع انواع روش‌های برآورد تبخیر، دقت و شرایط و کاربرد آن‌ها در اقلیم‌های مختلف کشور می‌باشد.

ابعاد مدیریت بهینه آب

بررسی و تحلیل جامع انواع روش‌های براورد تبخیر، دقت و شرایط و کاربرد آن‌ها در اقلیم‌های مختلف کشور می‌تواند به افزایش دقت در پیش‌بینی و مدیریت منابع آبی کمک کند که از نظر اقتصادی و اجتماعی اهمیت بسیاری دارد.

  روش‌های سنجش تبخیر: انواع روش‌های مختلفی برای سنجش تبخیر وجود دارد، از جمله مشاهده مستقیم، استفاده از سنسورها و دستگاه‌های خاص، مدل‌سازی ریاضی و استفاده از داده‌های ماهواره‌ای. هر یک از این روش‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارند و بسته به شرایط اقلیمی و منطقه‌ای، کارایی متفاوتی دارند.

 دقت روش‌های براورد: دقت در براورد تبخیر بسیار حیاتی است، زیرا این مقدار تأثیر زیادی بر مدیریت منابع آبی و برنامه‌ریزی آبیاری دارد. روش‌های دقیق‌تر و پیشرفته‌تر، معمولاً نیازمند تجهیزات گرانقیمت و داده‌های دقیق‌تر هستند و می‌توانند نتایجی بهتر و قابل اعتمادتر ارائه دهند.

 شرایط و کاربرد در اقلیم‌های مختلف: شرایط آب و هوایی و اقلیمی متفاوتی در کشور وجود دارد که نیازمند روش‌های مختلف براورد تبخیر هستند. برای مثال، در مناطق خشک و گرم، روش‌هایی که بر اساس مدل‌های ریاضی و داده‌های ماهواره‌ای اعمال می‌شوند می‌توانند بسیار مفید باشند، در حالی که در مناطق با آب و هوای مرطوب و بارانی، مشاهده مستقیم و سنسورهای خاص می‌توانند موثرتر باشند.

مزایای اقتصادی و اجتماعی: استفاده از روش‌های دقیق براورد تبخیر می‌تواند به بهبود مدیریت منابع آبی، افزایش بهره‌وری آبیاری، کاهش فاضلاب و افزایش تولیدات کشاورزی کمک کند. این در نهایت به افزایش تولید و درآمد کشاورزان، کاهش نیاز به واردات محصولات کشاورزی و ایجاد اشتغال و رونق اقتصادی در مناطق روستایی کمک می‌کند.

به طور کلی، توجه به براورد دقیق تبخیر با استفاده از روش‌های مناسب، می‌تواند به بهبود مدیریت منابع آبی، توسعه پایدار و افزایش رفاه اجتماعی و اقتصادی کمک کند.

انتهای پیام/