محرم در آران و بیدگل

به گزارش خبرگزاری برنا از اصفهان، آران و بیدگل با بیش از ۱۲۰ هیات مذهبی، عزاداری‌هایی با انواع دسته‌های سقایی، سینه‌زنی، زنجیرزنی و سنج‌زنی دارد و در هر محله هیات‌های عزاداری یکی از انواع سینه‌زنی یا زنجیرزنی را برگزار می‌کنند، در این بین هیات سقایی اختصاص به محله «درب مسجد قاضی» در آران و محله «توی ده» در بیدگل دارد.

نکته قابل تامل نوع انسجامی است که در برگزاری آیین‌های عزاداری در این هیات‌های مذهبی وجود دارد که شاید در کمتر جایی بتوان آن را دید، جالب‌تر آن که هر چه به تاسوعا و عاشورا حسینی نزدیک‌تر شویم شور و هیجان عزاداری‌ها بیشتر می‌شود به طوری که صحن مطهر امامزاده هلال بن علی (ع) و امامزاده هادی (ع) که نقطه پایان عزاداری هیات‌های مذهبی است شاهد حضور ده‌ها هزاری نفری عاشقان اهل بیت می شود.

 آیین های عاشورایی

تعزیه‌خوانی از آیین‌های سنتی آران و بیدگل است که از زمان آل بویه تاکنون مرسوم بوده است، تعزیه‌خوانان معروف این شهرستان با برپایی آیین تعزیه‌خوانی در تکایا و محل‌های دیگر، واقعه کربلا را برای مردم بازگو می ‌کنند.

سنج‌زنی دیگر آیین عزاداری در آران و بیدگل است؛ آیین سنج زنی یا نمایش سنگ زدن گروهی درمخالفت با سپاه شمر به قصد تازاندن اسبان خود بر پیکر بی ‌جان یاران امام حسین(ع) است.

در این آیین، گروهی به طور نمادین با چوب‌هایی که به آنها سنگ یا سنج گفته می‌شود به حرکت درمی‌آیند و اشعار خاصی را با گویش محلی قرائت می‌کنند.

سقاخوانی دیگر آیین سنتی آران و بیدگل است که ارادتمندان به امام حسین(ع) در حالی که با یک دست مشک آب و با دست دیگر کاسه ‌ای در دست دارند به یاد تشنه لبان کربلا، عزاداران حسینی را سیراب می ‌کنند.

آیین «خیل عرب» از دیگر آیین ‌های عزاداری آران و بیدگل است که در روزهای ۱۱و ۱۲ محرم در شهر نوش‌آباد برگزار می‌شود.

این آیین، نماد حرکت طایفه بنی اسد برای خاکسپاری پیکرهای شهدای برزمین مانده در صحرای کربلاست که در جریان آن عده‌ای اززنان طایفه بنی اسد که در نزدیک دشت کربلا زندگی می‌کردند با بیل، چوب و هر وسیله دیگر به سمت قتلگاه امام حسین(ع) و یارانش رفتند تا پیکرهای شهدا را به خاک بسپارند.

این آیین به صورت نمادین در نوش‌آباد اجرا می‌شود و در آن گروهی عزادار در حالی‌که لباس سفید عربی بر تن دارند، با ضربه‌های ریتم‌دار نی‌های چوبی، اشعار موزون می‌خوانند و با اجرای ریتم و آهنگ خاص، سوگواری خود را در غم جانگذار شهادت امام حسین(ع) و اصحاب باوفایش به نمایش می‌گذارند.

مردم شهر ابوزیدآباد از توابع آران و بیدگل نیز پس از یک دهه عزاداری و سوگواری در حسینیه‌ها و تکایا، در صبح روز عاشورا در آیین طوق‌گردانی و نخل‌برداری شرکت می‌کنند.

در روز دهم ماه محرم در بزرگترین میدان گاه کهن ابوزیدآباد به نام میدان اعتمادی مراسم آیینی و سنتی برگزار می‌شود و آیین نخل برداری، طوق گردانی و ذوالجناح گردانی که قدمت آن به بیش از یک قرن می‌رسد هنگام اجرای هریک از پرده‌های آیین روز عاشورا نواخوانی جمعی و سنتی در میانه میدان گاه خوانده می‌شود.

از غذاهای سنتی و نذری آران و بیدگل در ایام محرم، طبخ گوشت و لوبیاست که در روزهای عزاداری، عده‌ای از مردم با این غذا اطعام می‌شوند.

نان عباسعلی

نذری به ویژه توزیع خوراکی‌ها و نوشیدنی‌ها یکی از آیین‌های مشترک در نقاط شمالی استان اصفهان است که از جمله در این زمینه می‌توان به نذر شیر و پختن نانی در روز تاسوعا با نام نان عباسعلی در کاشان و آران و بیدگل اشاره کرد.

مردم آران و بیدگل در شب تاسوعا دیگ‌های نذری نوعی حلوا (به زبان محلی ترحلوا) را برپا می‌کنند و پای این دیگ‌ها به راز و نیاز و طلب حاجت می پردازند.

صبحگاه، عزاداران با این ترحلوا و نانی که مردم روز تاسوعا به نام حضرت ابوالفضل العباس (ع) می‌پزند (نان عباسعلی) پذیرایی می شوند.

این نان با عنوان «نان شیرین» یا «نان شیری» پخته می‌شود که آرد، روغن، شکر، شیر، زعفران، زرد چوبه و زنجبیل مواد اصلی آن را تشکیل می‌دهد.

آیین پخت نان عباسعلی آران و بیدگل خرداد ۱۳۹۵ به شماره ۱۲۰۰ در فهرست آثار معنوی و ناملموس کشور به ثبت رسیده است.

آن چه امروز شهرستان آران و بیدگل را به مردم ایران و جهان شناسانده است فقط کویر مرنجاب، شهر اویی نوش‌آباد، چاله سنبک و ده‌ها جاذبه خدادادی دیگر آن نیست، بلکه سبک عزاداری خالصانه آنان نیز مورد توجه مردم سایر نقاط کشور و جهان قرار گرفته است.

انتهای پیام