ناترازی انرژی؛ قصه پرغصه ای که همت همه را می طلبد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری برنا، ناترازی انرژی یکی از موضوعاتی است که کشور درگیر آن است و این ناترازی و در اواخر آخرین روزهای پاییز بیشتر خودش را با ورود موج سرما به کشور نشان داد.  انرژی در بر گیرنده برق، گاز و بنزین است و تنها به یکی از آنها محدودیت نمی‌شود به طوری که در زمستان چالش تأمین گاز و قصه پر غصه واردات را پیش رو داریم و در تابستان برای برطرف کردن نیاز برق محدودیت‌هایی برای صنایع در نظر گرفته می‌شود.

درحالی که موج سرما و آلودگی هوا این روز‌ها اکثر شهر‌های کشور را به تعطیلات چند روزه کشاند، رئیس‌جمهور از مردم بابت مشکلات ایجاد شده عذرخواهی کرد.  برخی از شهر‌های بزرگ کشور به دلیل آلودگی هوا در روزهای گذشته تعطیل شدند.  این تعطیلات همزمان با ورود هوای سرد به کشور از روز یکشنبه هفته گذشته مجدد برقرار شد. این‌بار تعطیلی اکثر شهر‌ها به دلیل کمبود گاز و برق یا همان مبحث ناترازی انرژی است.

بسیاری از کارشناسان علت این امر را واقعی نبودن قیمت‌ها عنوان می‌کنند و معتقدند در صورتی که قیمت انرژی واقعی شود این میزان از انرژی مصرف نمی‌شود این در حالی است که سید هاشم اورعی، استاد دانشگاه شریف و رئیس اتحادیه انجمن‌های علمی انرژی ایران می‌گوید: سالانه ۳۰۰ میلیارد مترمکعب گاز به ارزش ۹۶ میلیارد دلار و سالانه ۳۳۰ میلیارد کیلووات ساعت برق به ارزش ۳۳ میلیارد دلار مصرف می‌کنیم که اگر گازی که در تولید برق، مصرف می‌کنیم را از این رقم کم کنیم، می‌بینیم که در سال حدود ۱۷۰ میلیارد دلار داریم انرژی مصرف می‌کنیم.

وی با بیان اینکه در بخش برق رتبه دوازدهم جهان را داریم، ادامه می‌دهد: بیشتر از مکزیک، اندونزی، بریتانیا، ترکیه، ایتالیا و … برق مصرف می‌کنیم و دو برابر مصر با جمعیت ۱۰۰ میلیون نفر برق مصرف می‌کنیم؛ ۲.۵ برابر پاکستان با جمعیت ۲۴۰ میلیون نفر برق مصرف می‌کنیم. وقتی به آمار مصرف انرژی نگاه می‌کنیم و این آمار را کنار GDP می‌گذاریم می‌بینیم در شرایط بسیار نامطلوبی در مصرف انرژی قرار داریم.

به گزارش برنا، برخی از کارشناسان معتقد به قیمت دستوری و تثبیت قیمت در بخش انرژی هستند، در حالی که با ادامه سیاست تثبیت قیمت در بخش انرژی، قطعاً تا سال ۱۴۰۸ در تمامی حامل‌های انرژی دچار ناترازی بسیار جدی‌تر خواهیم بود.

ورود بخش خصوصی برای جلوگیری از ناترازی

از مباحثی که این روز‌ها بر آن تاکید می‌شود ورود بخش خصوصی به بحث انرژی آن هم برای جلوگیری از ناترازی در بخش‌های مختلف است، محسن قمصری مدیر اسبق امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران و کارشناس انرژی چندی پیش درباره ورود بخش خصوصی به توسعه میادین نفت و گاز که در برنامه هفتم مصوب شده در گفتگویی بیان می‌کند: اینکه بخش خصوصی بتواند به توسعه میادین نفت و گاز ورود کند باعث می‌شود که تولید و گاز و سایر فرآورده‌های سوختی در کشور بالا برود و بتوانیم حتی اقدام به صادرات این فرآورده‌های نفتی به کشور‌های دیگر کنیم.

وی با اشاره به اینکه تاکنون این شاهد ورود بخش خصوصی به این حوزه نبوده‌ایم می‌افزاید: با ورود بخش خصوصی تحریم پذیری این حوزه کمتر می‌شود، زیرا تحریم بخش خصوصی کاری سخت و زمان بر است و از سوی دیگر وقتی بخش خصوصی به این حوزه سرمایه‌اش را ورود بدهد قطعاً اولین نتیجه آن افزایش برداشت است و می‌توان حتی به این وسیله بر معضل ناترازی انرژی در کشور فائق آمد.

مصرف مدیریت نشده از دلایل اصلی ناترازی انرژی

علیرضا نثاری عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی چند روز قبل در اظهار نظری با اشاره به ضرورت اجرای قانون برنامه هفتم توسعه در حوزه بهینه‌سازی انرژی اظهار کرد: یکی از بند‌های اصلی قانون بهینه‌سازی مصرف انرژی اجرای دقیق مبحث ۱۹ مقررات ساختمان و جلوگیری از هدررفت انرژی است، زیرا بخش عمده انرژی از طریق ساخت‌وساز‌های غیراستاندارد هدر می‌رود از طرفی مدیریت مصرف در بخش‌های مختلف با جلوگیری از هدررفت انرژی و بازسازی تجهیزات انتقال انرژی می‌تواند ناترازی سوخت را به‌طور ویژه‌ای کاهش دهد و در ادامه فرصت بیشتری برای تولید پیدا کرد.

وی مصرف بی‌رویه و مدیریت نشده را یکی از علل اصلی ناترازی انرژی در کشور دانست و تصریح می‌کند: فرهنگ عمومی مصرف باید ابتدا در سازمان‌ها توسط مسئولان اصلاح شود تا در ادامه بتوان مصرف مردم در خانه‌ها را بهینه کرد چراکه ناترازی انرژی امروز اقتصاد و معیشت مردم را تحت تأثیر قرار داده و اگر از این معضل عبور نکنیم در آینده چالش‌های بیشتری پیش‌روی ما خواهد بود.

برای حل مشکلات ناترازی انرژی همکاری میان بخشی لازم است

علی آقا محمدی، رئیس گروه اقتصادی دفتر مقام معظم رهبری، در اولین همایش تأسیسات گلوگاه انرژی اظهار کرد: برای حل مشکلات ناترازی انرژی باید همکاری لازم میان بخش‌های مختلف انجام شود.

وی با اشاره به گزارشی که در سال ۱۴۰۰ در سیاست‌های مجمع تشخیص مصلحت نظام آماده شده بود، می‌گوید: در این گزارش به ارزیابی صرفه‌جویی و بهینه‌سازی بازار انرژی پرداخته شده است از طرفی سیاست‌های کلی اصلاح الگو مصرف ۱۳۸۹ ابلاغ شد سیاست‌های کلی انرژی ۱۳۷۹ که نشان دهنده آن است که اسناد بالا دستی کم نداریم این در حالی است که دولت‌ها مشکلات ناترازی را به طور جزئی حل کرده‌اند، اما تاکنون با ریشه‌های اصلی این ناترازی‌ها مواجه نشده‌اند، زیرا اسناد بالادستی و روش‌های اجرایی برای حل این مشکل وجود دارد.

رئیس گروه اقتصادی دفتر مقام معظم رهبری در ادامه یادآور می‌شود: هدررفت انرژی در کشور بسیار زیاد است و بهانه‌ای برای عدم اجرای اقدامات اصلاحی وجود ندارد. ذهنیت دولت نیز آماده است و با حضور کارشناسان جدید و دولت جدید، فرصت تاریخی مناسبی برای حل این مشکل فراهم شده است همچنین هرچه معاملات میان بخش‌های مختلف دولت و بخش خصوصی شفاف‌تر باشد، نتیجه بهتری به دست خواهد آمد و قوه قضائیه نیز می‌تواند در پیگیری مسائل اجرایی نقش مهمی ایفا کند.

عذرخواهی رئیس‌جمهور از مردم

درهمین راستا مسعود پزشکیان  در یک ساختارشکنی در فرهنگ سیاسیون از مردم برای مشکلات ایجادشده معذرت‌خواهی کرد و گفت: ما در وضعیتی قرار گرفتیم که مجبوریم امسال مقداری مردم مراعات کنند؛ ان‌شاءالله سال بعد تلاش خواهیم کرد این اتفاقات رخ ندهد.

رییس جمهور در حاشیه مراسم تجلیل از مدال‌آوران المپیک و پارالمپیک، گفت: از اینکه در یک روندی قرار گرفتیم که باید مردم کمی مراعات کنند، عذرخواهی می‌کنم. وی افزود: امسال در وضعیتی قرار گرفتیم که مجبور هستیم مقداری مراعات کنیم در واقع همان‌گونه که گفتم برای مشکلات یا راه پیدا می‌کنیم یا راه می‌سازیم. نمی‌گذاریم مردم کشور مشکل داشته باشند.

به گزارش برنا، با توجه به ناترازی انرژی در کشوررئیس جمهور با انتشار پیامی از مردم درخواست کرد تا برای کمک به تداوم سوخت رسانی به تمام کشور در روز‌های سرد کنونی، ۲درجه دمای محیط منازل خود را در قالب یک پویش سراسری کاهش دهند که این درخواست از سایر مسوولان و اعضای کابینه خطاب به مردم داده شده است.

درمجموع بررسی تولیدکنندگان بزرگ انرژی در دنیا در حامل‌های مختلف نشان می‌دهد ایران در تولید نفت و میعانات گازی در رتبه پنجم، در تولید گاز طبیعی در رتبه سوم، در تولید منابع هیدروکربوری در رتبه چهارم و در تولید برق در رتبه یازدهم دنیا قرار دارد. 

درنتیجه هرچند سهم ایران از تولید انرژی هسته‌ای، زغال‌سنگ و تجدید‌پذیر ناچیز است، اما این کشور توانسته از مزیت‌های نسبی خود ازجمله وجود منابع بزرگ نفت و گاز به خوبی استفاده کند و تولید خود را به روزانه ۹ میلیون بشکه معادل نفت خام برساند. هرچند همچنان رقم تولید منابع هیدروکربوری در ایران می‌تواند افزایش یابد، اما حذف از بازار انرژی و بروز ناترازی انرژی در کشور نشان می‌دهد که مشکل نه در سمت عرضه بلکه در سمت تقاضا رخ داده است.

خبرنگار: حجت عابدی اصل

انتهای پیام/