تحولات بازار سرمایه پس از ۱۹ دی / بررسی عوامل داخلی و خارجی تأثیرگذار بر شاخص کل

بازار سرمایه ایران از ابتدای سال ۱۴۰۳ تا ۲ آبان شرایط پرنوسانی را پشت سر گذاشت. شاخص کل با افتی چشمگیر به ۱ میلیون و ۹۷۰ هزار و ۹۰۲ واحد رسید و کمترین میزان خود در سال جاری را ثبت کرد. این روند نزولی تا ۲ آبان ادامه داشت، اما از آن تاریخ و با نهایی شدن پیروزی ترامپ، مسیر شاخص تغییر کرد. در این دوره، بازار سرمایه شاهد رشدی ۴۹ درصدی بود و شاخص کل در ۱۹ دی ماه به ۲ میلیون و ۹۴۴ هزار و ۶۳۷ واحد افزایش یافت.

رشد شاخص در این مدت ناشی از عواملی همچون انتقال سامانه نیما به توافقی، افزایش نرخ دلار، کاهش زمان تجدید ارزیابی دارایی‌ها، حمایت سیاست‌گذاران از بازار، عدم تمدید گواهی‌های سپرده ۳۰ درصدی، برنامه بانک مرکزی برای مدیریت دارایی بانک‌ها و افزایش نرخ محصولات داخلی بود. این عوامل، انگیزه‌های جدیدی برای سرمایه‌گذاران ایجاد کرد و موجب تقویت بازار شد.

با این حال، از ۱۹ دی ماه روند بازار تغییر کرد و شاخص کل وارد فاز اصلاح شد. یکی از دلایل این تغییر، نزدیک شدن شاخص به محدوده روانی و تکنیکالی ۳ میلیون واحد بود. این مرز که بار‌ها در تحلیل‌های فعالان بازار به آن اشاره شده بود، نقش کلیدی در توقف رشد شاخص ایفا کرد. همچنین رشد نامتوازن سهام بزرگ نسبت به سهام کوچک، اصلاح قیمت‌ها را اجتناب‌ناپذیر کرد.

ریسک‌های سیاسی نیز از عوامل تأثیرگذار بر افت شاخص بود. با انتشار اخبار مذاکرات بین‌المللی و سفر رئیس‌جمهور به روسیه، هرچند نرخ دلار برای مدتی کاهش یافت و به ۸۰ هزار تومان رسید، اما دوباره به بالای ۸۱ هزار تومان بازگشت. این نوسانات باعث شد فضای بازار همچنان محتاط باقی بماند.

نرخ بهره نیز به‌عنوان یکی از پارامتر‌های کلیدی در بازار، در مرکز توجه قرار داشت. با وجود وعده‌های مسئولین برای کاهش آن، اقدام عملی جدی صورت نگرفت. با این حال، بررسی پارامتر‌های بنیادی نشان می‌دهد که جز ریسک‌های سیاسی، تهدید دیگری بر بازار سایه نیفکنده است. اثرات مثبت انتقال سامانه نیما به توافقی هنوز در گزارش‌های شرکت‌ها نمایان نشده و انتظار می‌رود در گزارش‌های فصل زمستان بهتر مشخص شود. بازگشایی مثبت نماد‌های پتروشیمی و افشای اطلاعات جدید از نماد‌های خودروسازی و بانکی نیز نویددهنده بازگشت بازار به مسیر رشد است.

در شرایط کنونی، بهبود اعتماد عمومی و اقدامات جدی در کاهش نرخ بهره می‌تواند به تقویت بازار کمک کند و آن را به روند صعودی بازگرداند.

بهناز اکبرپور - کارشناس بازارسرمایه