جایگاه زلنسکی در صفحه شطرنج ترامپ

اکنون، اکثر تحلیلگران مسائل سیاسی و امنیتی اروپا از معاملات و رایزنی‌های پنهان تیم سیاست خارجی ترامپ و کاخ کرملین بر سر نحوه پایان دادن به جنگ اوکراین سخن به میان می‌آورند. در این میان، زلنسکی شدیدا نگران است که در عرصه دیپلماسی پنهان به قربانی تعامل غیرعلنی، اما محسوس واشنگتن و مسکو تبدیل شود.

این نگرانی چندان بی دلیل نیست! هنری کسینجر استراتژیست برجسته و وزیر امور خارجه اسبق آمریکا قبل از مرگ خود، به دموکرات‌ها و جمهوریخواهان آمریکا پیشنهاد داد تا اوکراین را وادار به واگذاری بخشی از خاک خود به روسیه کرده و از این طریق، به گره کور راهبردی ایجاد شده میان روسیه و ناتو پایان دهند. طی هفته‌های اخیر اعضای برجسته تیم سیاست خارجی ترامپ تاکید کرده‌اند که کی یف در راستای انعقاد آتش بس نهایی، ناگزیر به الحاق بخشی از خاک خود به روسیه است. بر این اساس، کریمه، دریای آزوف و حتی بخش‌هایی از منطقه دونباس، از جمله مناطقی هستند که روس‌ها بر روی پیوستن آنها به قلمروی جغرافیایی-امنیتی خود نگاه ویژه‌ای دارند. از سوی دیگر، مسکو اصرار دارد عدم پیوستن اوکراین به پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) از سوی مراجع بین المللی و ناظران صلح "تضمین"شود. به عبارتی بهتر، روس‌ها حتی راضی به "تعهد اوکراین"در آتش بس نهایی در خصوص عدم عضویت در ناتو نیستند.

به راستی جایگاه زلنسکی و همراهانش در صفحه شطرنجی که ترامپ مشغول چینش آن است دقیقا کجاست؟ پاسخ این سوال، چندان به مذاق رئیس جمهور اوکراین خوش نیامده است! طی هفته‌های اخیر، زلنسکی چندین بار به صورت رسمی و غیررسمی مکالماتی تلفنی با ترامپ و حتی ایلان ماسک داشته است. در این مکالمات، زوج ترامپ-ماسک به زلنسکی یادآور شده‌اند که وی در ترسیم حدود و ثغور مذاکرات آتش بس و مفاد توافق، متغیری وابسته به واشنگتن محسوب می‌شود و عملا، حق برهم زدن مذاکرات یا طرح مطالبات غیرهماهنگ شده با تیم جدید کاخ سفید را در روند انعقاد آتش بس اوکراین نخواهد داشت. شاید بتوان زلنسکی را به یک مهره "سرباز"در صفحه شطرنج ترامپ تشبیه کرد:مهره‌ای که دامنه حرکت محدودی دارد و به جای تاثیرگذاری پررنگ در بازی، به حرکات دیگر مهره‌های اصلی بازی چشم دوخته است. بدون شک طی روز‌های آتی، پرونده جنگ اوکراین به صورتی ویژه‌تر از سوی دولت جدید آمریکا مورد توجه قرار می‌گیرد. به نظر می‌رسد دیگر اعضای پیمان آتلانتیک شمالی از جمله دولت‌های انگلیس، فرانسه و آلمان نیز جایگاهی بیش از این برای رئیس جمهور اوکراین قائل نیستند.