«جهت» ادای دین اصحاب علوم انسانی به حاج قاسم سلیمانی است

برنامه تلویزیونی «جهت» یک برنامه علمی و با محوریت مجموعه گفتار‌های اندیشمندان علوم انسانی است که روی آنتن شبکه‌های افق و دو سیما می‌رود.

مصطفی موسی‌پسندی؛ تهیه کننده برنامه «جهت» در گفتگو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر برنا درباره چگونگی شکل گیری این برنامه و محورهای اصلی آن توضیح داد. آنچه در ادامه می‌خوانید گفتگوی این تهیه کننده با خبرگزاری برنا است.

«جهت»؛ فرمی جدید در برنامه‌های علمی تلویزیون

برنا: در ابتدا در خصوص ساختار کلی برنامه «جهت» برایمان بگویید.

موسی‌پسندی: برنامه جهت، به‌نوعی یک برنامه تلویزیونی علمی متشکل از یک مجری-کارشناس، دو استاد داور، یک ارائه‌دهنده و جمعی از حضار تخصصی بود. ما سعی کردیم در این برنامه به سمت یک فرم جدید در برنامه‌های تلویزیونی علمی برویم که هم جذابیت ارائه‌هایی با ادبیات امروزی و هم جذابیت گفت‌و‌گو‌های علمی اساتید را داشته باشیم. به این صورت که در هر قسمت یک ارائه علمی با محوریت حاج قاسم سلیمانی توسط پژوهشگر در یک فرصت ۱۵ دقیقه‌ای ارائه می‌شد و در ادامه نظر اساتید را درباره ارائه می‌شنیدیم و گفت‌و‌گو‌های علمی شکل می‌گرفت. در نهایت فرصت کوتاهی برای دفاع پژوهشگر بود و تمام. در واقع کلیت ساختار برنامه به این شکل بود.

«جهت»؛ ایده‌های علمی الهام‌گرفته از سیره و اندیشه حاج قاسم سلیمانی

برنا: این برنامه با ایده چه کسی و در راستای چه تحولی تولید شد؟

موسی‌پسندی: از چهارمین سالگرد حاج قاسم، دنبال یک برنامه علمی برای حاج قاسم بودیم. ولی شرایط اجازه تولید را نداد تا به پنجمین سالگرد رسیدیم. جمع بندی ما بر این بود که تولیدات تلویزیونی درباره حاج قاسم به تکرار افتاده است و باید کار جدیدی کرد و این کار جدید را در حوزه علمی و کار اندیشه‌ای تعریف کردیم. ایده تک‌خطی این بود: «ایده‌های علمی الهام‌گرفته شده از سیره و اندیشه حاج قاسم سلیمانی». همین ایده را با «بنیاد مکتب حاج قاسم» مطرح کردیم و کم‌کم جلسات اتاق فکر و ایده‌پردازی شکل گرفت. در این راستا، سیداحمد موسوی صمدی به عنوان کارگردان و فاطمه رایگانی به عنوان سردبیر نقش ویژه‌ای در شکل‌گیری ایده فرمی و محتوای برنامه داشتند. در نهایت همراهی و حمایت بنیاد مکتب حاج قاسم منجر به تولید این برنامه شد که با همکاری سازمان صداوسیما در شبکه‌های افق و دو سیما پخش شد.

ادای دین اصحاب علوم انسانی به حاج قاسم سلیمانی

برنا: موضوعاتی که قصد بررسی آنها را در برنامه دارید به چه سمتی هدایت خواهند شد؟

موسی‌پسندی: ما سعی کردیم به حاج قاسم سلیمانی به عنوان یک مکتب نگاه کنیم و از دریچه علوم انسانی شخصیت و تفکر این شهید را واکاوی کنیم. از همین رو، شعار برنامه را «ادای دین اصحاب علوم انسانی به حاج قاسم سلیمانی» گذاشتیم. در این حوزه هم سعی کردیم رشته‌های مختلف علمی را مد نظر قرار دهیم که به طیف گسترده‌تر و متنوع‌تر موضوعات برسیم؛ از علوم اجتماعی و علوم سیاسی گرفته تا مدیریت و رسانه و ارتباطات.

اساتید برنامه سلایق مختلف داشتند

برنا: برنامه شما یک کار علمی محسوب می‌شود، پایان‌نامه‌هایی که در این برنامه انتخاب می‌شود بر چه اساسی است و چگونه انتخاب می‌شوند؟

موسی‌پسندی: ما سعی کردیم برای این برنامه رصد جامعی بر همه کار‌های علمی صورت گرفته پیرامون حاج قاسم سلیمانی؛ از پژوهش‌ها و مقالات گرفته تا پایان‌نامه‌ها و همایش‌ها و کتب و... داشته باشیم. در مجموع و با شاخص توانایی پرداخت تلویزیونی و تنوع موضوعات تحت پوشش، ۲۰ عنوان مقاله و پژوهشگر شناسایی شد که پس از رایزنی و هماهنگی، ۱۱ پژوهشگر به برنامه دعوت شدند. این فرایند توسط سردبیر برنامه جلو رفت.

پس از انتخاب پژوهشگران، سعی کردیم اساتید حاضر در برنامه را طوری انتخاب کنیم که سلایق مختلف را پوشش دهیم و این به پویایی گفت‌و‌گو‌های علمی کمک می‌کرد. ضمن اینکه غلبه کارشناسی وحید یامین‌پور در این برنامه و فاصله گرفتن او از مجری‌گری، کمک خوبی به هدایت علمی گفت‌و‌گو‌ها و ارائه‌ها می‌کرد.

بر موضوعات و محتوا تمرکز داریم

برنا: آیا قصد دارید تا محوریت موضوعات برنامه‌های بعدی را در دایره بزرگ تری در نظر بگیرید؟ قصد دارید به موضوعات مطلب جدیدی اضافه کنید؟ و آیا قرار است این برنامه به‌صورت مناسبتی به یک موضوع بپردازد؟

موسی‌پسندی: پیش‌بینی ما برای آینده، بهبود این فرم تلویزیونی و پرداختن به موضوعات روز است. به نوعی در این برنامه سعی کردیم که علوم انسانی را از دانشگاه به متن جامعه و موضوعات روز نزدیک کنیم. به نظر ما این اتفاق، علوم انسانی و اجتماعی را به رسالت اصلی خودش نزدیک‌تر می‌کند.

بنای ما برای تمرکز بر موضوعات و محتوا است، ولی طبیعتاً مناسبت‌های خاص، بستر خوبی برای طرح این موضوعات فراهم می‌کنند. سعی می‌کنیم از این مناسبت‌ها برای طرح موضوعات مرتبط استفاده کنیم.

وحید یامین‌پور پلی میان ارائه‌دهنده‌ها و اساتید بود

برنا: در مورد حضور وحید یامین‌پور و اجرای او توضیح دهید؟

موسی‌پسندی: همان‌طور که پیش‌تر توضیح دادم نگاه ما این بود که وحید یامین پور در این برنامه بیشتر در کنار اساتید باشد و شأن هدایت‌گری علمی برنامه را به عهده داشته باشد و از فضای اجرای صرف تلویزیونی دور شویم. این مساله را حتی در طراحی دکور لحاظ کردیم و جایگاه او در کنار اساتید در نظر گرفته شد که تأکیدی بر نقش علمی و کارشناسی یامین پور در هدایت ارائه‌ها و گفت‌و‌گو‌ها باشد.

اگر دقت کرده باشید، وحید یامین پور پلی میان ارائه‌دهنده‌ها و اساتید بود و کمک خیلی خوبی در فهم بهتر ارائه‌ها و درگیر شدن گفت‌و‌گو‌ها و جمع بندی بحث داشت. نظرات او بر ارائه‌ها مورد تحسین خود ارائه‌دهنده‌ها و اساتید نیز قرار می‌گرفت. این خود نشان‌دهنده موفقیت حضور این بزرگوار در این نقش محوری بود.

سعی کردیم شبیه به تلنت‌شو نشویم

برنا: با اینکه «جهت» جلسه دفاع از پایان‌نامه در دانشگاه را تداعی می‌کند؛ اما در کنار آن به دلیل اینکه داوری دارد به تلنت شو نزدیک می‌شود چه راهکاری را در پیش گرفتید که این موضوع به‌درستی به مخاطب القا شود؟

موسی‌پسندی: در طراحی فرمی برنامه، سعی کردیم چیزی بین «تمرکز بر ارائه‌دهنده» در فرم محبوب و جهانی TED و «حضور اساتید» در فرم جلسات دفاع پایان‌نامه‌های دانشگاهی را تداعی کنیم؛ اما شاید یکی از آسیب‌ها، نزدیک شدن به فرم تلنت‌شو‌ها بود. ما سعی کردیم با دقت در ظرایف، از این آسیب جلوگیری کنیم؛ مثل جدا نکردن جایگاه مجری، استفاده‌نکردن از فرمت ۴ نفری داوران و نزدیک‌شدن به فرمت ۳ نفره جلسات دفاع، حذف فضای رقابت و تمرکز اساتید بر بهبود و غنای محتوایی ارائه‌ها و استفاده از مخاطب تخصصی دانشگاهی به‌عنوان حضار که متأسفانه به دلیل محدودیت‌های کنداکتوری و پخش، امکان استفاده از دانشجویان در این فصل فراهم نشد.

سعی کردیم ایده‌های فرمی هم اضافه کنیم مثل بارکد دانلود متن مکتوب هر گفتار که در بخش انتهایی هر برنامه برای دسترسی مخاطب برای مطالعه بیشتر و دقیق‌تر ارائه می‌شد. همه سعی ما بر این بود که یک فرم جدید برنامه تلویزیونی علمی را پیاده کنیم و تا حد امکان از آسیب‌های محتمل جلوگیری کنیم.

برای ادامه «جهت»، بنیاد مکتب حاج قاسم تصمیم می‌گیرد

برنا: آیا قصد ادامه تولید این برنامه را دارید؟ اگر این‌چنین است چه تغییراتی قرار است برای ادامه داشته باشید؟

موسی‌پسندی: این فصل از برنامه به‌نوعی نسخه آزمایشی یک فرم جدید بود که مبتنی بر نظر بزرگان و اصحاب رسانه و همین‌طور مخاطبین برنامه، در ادامه اصلاحاتی خواهد داشت. سعی کردیم این اصلاحات و ملاحظات را جمع‌آوری کنیم تا در فصل جدید، نسخه به‌روزتر و مخاطب‌پسندتری را ارائه کنیم؛ از جمله جذاب‌تر کردن ارائه‌ها، ریتم تندتر، اصلاحات دکور و استفاده مؤثر از حضار و....

اما از آن‌جا که این برنامه متعلق به بنیاد مکتب حاج قاسم است، تصمیم نهایی با دوستان مکتب است. با توجه به استقبالی که از فصل یک به عمل آمد، رایزنی‌ها برای تولید فصل‌های بعدی در جریان است و چند موضوع جدید برای تولید فصل‌های آتی پیشنهاد شده است.

انتهای پیام/