نگاهی به فیلم صیاد ساخته جواد افشار؛ شمایلی از یک فرمانده

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگ و هنر برنا؛ صیاد برشی از زندگی شهید سپهبد علی صیاد شیرازی را از زمان ریاست‌جمهوری بنی‌صدر تا عملیات طریق‌القدس روایت می‌کند.

عملیاتی که به نوعی نخستین عملیات مشترک ارتش و سپاه در تقابل با ارتش عراق بود که به آزادسازی شهر بستان و روستا‌های همجوار آن، همچنین تأمین امنیت مرز و نیز دسترسی به منطقه وسیع هورالهویزه انجامید. در این میان بخش‌هایی از زندگی خانوادگی او را نیز می‌بینیم و همه رخداد‌ها و اتفاقات از طریق روزنوشت‌ها و یادداشت‌های صیاد که برجای مانده توسط همسرش روایت می‌شود.

دومین ساخته جواد افشار، کارگردانی که او را بیشتر با سریال‌های تلویزیونی‌اش می‌شناسیم به یکی از مقاطع حساس تاریخ معاصر ایران بعد از انقلاب اسلامی پرداخته و محور وقایع نیز یکی از شخصیت‌های اثر گذار این برهه شهید علی صیاد شیرازی بوده است.

انتخاب شیوه روایتی که به نوعی قصه‌گویی است و طبعا مخاطب ایرانی با این شیوه به لحاظ روحی و حسی احساس قرابت بیشتری دارد از جمله ویژگی‌های مثبت اثر قلمداد می‌شود.

نکته مهم در فیلم صیاد که به نوعی می‌توان آن را محتوا و زیر متن اصلی قصه قلمداد کرد مقوله وحدت است. انسجام و وحدت نیرو‌های ارتش و سپاه، انسجام و وحدت مابین نیرو‌های مختلف ارتش و تلاش برای وحدت جریانات سیاسی به نوعی مهمترین محور فیلم صیاد است. در این فیلم شخصیت صیاد به نوعی نقش زیادی را در جهت ایجاد وحدت و همدلی بین افراد و رده‌های مختلف ایفا میکند تا کشور از گزند دشمن و جدایی طلبان و... مصون بماند.

بازی علی سرابی به نقش شهید صیاد شیرازی، بازیگری که پیش از این او را با نقش آفرینی‌های ماندگارش در نقش‌های مختلف تئاتری می‌شناسیم بدون تردید یکی از نقاط قوت و برگ برنده این فیلم است. سرابی تلاش زیادی به خرج داده که در شکل راه رفتن، نحوه صحبت کردن و واکنش‌ها و میمیک چهره بسیار شبیه به صیاد شیرازی باشد که انصافا در این زمینه بسیار موفق عمل کرده است. صحنه‌های مشترک او با همسرش مارال بنی‌آدم که در این فیلم نقش همسر صیاد را نیز بازی می‌کند سبب شده تا برای معدود دفعات در سینمای ایران روابط عاطفی و احساسی واقعی تری از زوجین را بر روی پرده شاهد باشیم.

با توجه به ساختار فیلم به نظر می‌رسد صیاد نیاز به تدوین مجدد برای خوش ریتم‌تر شدن دارد. البته نباید از حق گذشت که برای تک‌تک سکانس‌ها زحمات زیادی کشیده شده و صحنه‌های نبرد بسیار شبیه به واقعیت است و این مهم با استفاده از فیلمبردای خوب و البته بهره گیری از جلوه‌های ویژه رایانه‌ای حاصل شده است. اما بخش‌هایی از قصه که به برخورد‌های بنی صدر با صیاد اشاره دارد و یا صحنه‌های مربوط به دریافت اسلحه توسط رحیم صفوی و یا صحنه جستجوی مشاور بنی صدر برای یافتن از و چندین صحنه اینگونه، ریتم روایی و همچنین اجرایی فیلم را انداخته و سبب شده‌اند تماشاچی از فضای حسی و پر تعلیق اثر جدا شود.

در رابطه با استفاده از رایانه و جلوه‌های ویژه رایانه‌ای در صیاد که به خوبی نیز استفاده شده باید به نقش هوش مصنوعی نیز اشاره کنم که بنا به اذعان سازندگان اثر در شبیه سازی تونالیته صدای بازیگران اصلی به کار گرفته شده و به نظر می‌رسد از هم اینک باید نقش و حضور هوش مصنوعی را در بخش‌های مهم سینمای ایران بسیار جدی تلقی کرد.

در مجموع به نظر می‌رسد صیاد یکی دیگر از آثار ماندگار در سینمای ایران در حوزه به تصویر کشیدن و توجه به یکی از شخصیت‌های ماندگار تاریخ معاصر است. فیلمی که البته از نگاه به رخداد‌های سال‌های انقلاب اسلامی و وقوع جنگ تحمیلی نیز غافل نمانده و همه این موارد را در قامیت شمایلی از یک فرمانده به تصویر کشیده است.

یادداشت: ندا الماسیان طهرانی