«پیشمرگ»؛ از میدان نبرد تا نبرد درون/ چهره‌ای متفاوت از یک فرمانده شهید

هدیه حدادی‌اصل- سینمای دفاع مقدس همواره بستری برای روایت رشادت‌ها، دلاوری‌ها و ازخودگذشتگی‌های مردان و زنانی بوده است که در بزنگاه‌های تاریخی، سرنوشت یک ملت را تغییر داده‌اند. فیلم سینمایی «پیشمرگ» به کارگردانی علی غفاری نیز در همین راستا ساخته شده و روایتی از یکی از چهره‌های برجسته دفاع مقدس، یعنی شهید سعید قهاری است. این فیلم نه‌تنها به مقطع مهمی از زندگی این فرمانده می‌پردازد، بلکه سعی دارد وجوه انسانی و درونی شخصیت او را نیز به تصویر بکشد.

غفاری که تجربه ساخت آثاری در ژانر دفاع مقدس را دارد، در «پیشمرگ» نشان داده که به خوبی به ظرافت‌های سینمای روایی تسلط دارد. انتخاب درست میزانسن‌ها، استفاده از قاب‌بندی‌های حساب‌شده و تسلط بر ریتم فیلم، باعث شده است که روایت هیچ‌گاه دچار سکون یا کش‌دار شدن نشود.

داستان «پیشمرگ» در دو برهه زمانی روایت می‌شود: یکی در سال ۱۳۵۸، زمانی که انفجاری مرگبار در یک بیمارستان در پاوه رخ می‌دهد و شهید قهاری شاهد صحنه‌ای هولناک از کشته شدن زنان و کودکان بی‌گناه است و دیگری در سال ۱۳۷۳، زمانی که او پس از سال‌ها کابوس و عذاب وجدان، برای یافتن مسئول اصلی این فاجعه به کردستان بازمی‌گردد. این روایت دوسویه، به فیلم ساختاری منسجم و چندلایه بخشیده است که نه‌تنها ابعاد قهرمانانه شهید قهاری را نشان می‌دهد، بلکه بر درگیری‌های روحی و ذهنی او نیز تمرکز می‌کند.

نقطه آغاز فیلم، یعنی انفجار بیمارستان در پاوه، یکی از بهترین تصمیم‌های روایی فیلم است. این صحنه، هم مخاطب را از همان ابتدا درگیر می‌کند و هم انگیزه و زخم روحی شخصیت اصلی را برای ادامه داستان به‌وضوح به نمایش می‌گذارد. این شروع قوی، در ادامه نیز به خوبی گسترش پیدا می‌کند و باعث می‌شود تا بیننده همواره درگیر سرنوشت شخصیت‌ها باقی بماند.

فیلمنامه با تکیه بر واقعیت‌های تاریخی، موفق شده است کشمکشی جذاب و درگیرکننده را شکل دهد. از یک سو، ما با قهاریِ جوان و پرشور مواجه‌ایم که در میانه میدان نبرد، تصمیم‌های حیاتی می‌گیرد و از سوی دیگر، با قهاریِ پخته و سرد و گرم چشیده‌ای روبه‌رو هستیم که کابوس‌های گذشته او را رها نمی‌کنند. این تضاد، عمق بیشتری به شخصیت اصلی بخشیده و فیلم را از یک روایت صرفاً قهرمان‌محور فراتر برده است.

یکی از برجسته‌ترین نقاط قوت فیلم، بازی مهدی نصرتی در نقش شهید سعید قهاری است. نصرتی که پیش از این نیز در فیلم‌هایی مانند «لباس شخصی» و «ضد» بازی کرده، اینبار با ایفای نقشی کاملاً متفاوت، توانسته شخصیتی مقتدر، دردمند و درعین‌حال عمیقاً انسانی را به تصویر بکشد. لحن قاطع و بیان دیالوگ‌های او، به باورپذیری شخصیت کمک شایانی کرده است. همچنین تسلط او بر لهجه کُردی، نشان از دقت و تلاش او برای درک و باورپذیر کردن نقش دارد.

الناز ملک، ساناز سعیدی و حسام منظور نیز در نقش‌های مکمل، بازی‌های خوبی ارائه داده‌اند و در مجموع، فیلم از نظر هدایت بازیگران و هماهنگی گروه بازیگری، در سطح قابل قبولی قرار دارد.

فیلمبرداری پیمان عباس‌زاده یکی دیگر از نقاط قوت فیلم است. «پیشمرگ» به خوبی توانسته است جغرافیای روایی خود را به نمایش بگذارد. عباس‌زاده با قاب‌بندی‌های صحیح و استفاده هوشمندانه از نور و رنگ، فضایی واقع‌گرایانه و تأثیرگذار خلق کرده است. در صحنه‌های نبرد، دوربین به خوبی تنش و اضطراب موقعیت را به مخاطب منتقل می‌کند و در صحنه‌های آرام‌تر، قاب‌ها بیشتر بر احساسات شخصیت‌ها تأکید دارند.

موسیقی متن فیلم، ساخته بهزاد عبدی، یکی از نقاط قوت دیگر فیلم است. موسیقی در لحظات حساس به‌درستی وارد می‌شود و در مواقع لازم، اجازه می‌دهد که سکوت، خود به‌تنهایی بار دراماتیک صحنه را به دوش بکشد. این انتخاب هوشمندانه، باعث شده که موسیقی فیلم از اغراق و کلیشه‌های رایج در این ژانر دور بماند.

تدوین حمید نجفی‌زاد نیز یکی از بهترین تدوین‌های او تا به امروز است. ریتم تدوین، به‌ویژه در صحنه‌های اکشن و پرتنش، به خوبی حس درگیری و اضطراب را منتقل می‌کند، در حالی که در صحنه‌های آرام‌تر، با تدوینی نرم و سیال، احساسات شخصیت‌ها را پررنگ‌تر می‌کند.

«پیشمرگ» یکی از آثار شاخص سینمای دفاع مقدس در سال‌های اخیر است. این فیلم نه‌تنها یک پرتره وفادارانه و تأثیرگذار از شهید سعید قهاری ارائه می‌دهد، بلکه فراتر از آن، تصویری انسانی از قهرمانان جنگ را به نمایش می‌گذارد؛ قهرمانانی که علاوه بر ایستادگی در میدان نبرد، درونی پر از تردید، درد و خاطرات تلخ دارند. در واقع بازی درخشان مهدی نصرتی، کارگردانی سنجیده علی غفاری، موسیقی و تدوین هماهنگ و فیلمبرداری صحیح، همگی عواملی هستند که این فیلم را به یکی از مهم‌ترین آثار امسال تبدیل کرده‌اند.

انتهای پیام/