کاهش ۲۰ درصدی واردات و عدم ثبت سفارش به موقع، چالش پیش روی بازار برنج

بازار برنج نه تنها به عنوان یک کالای استراتژیک و اساسی در سبد غذایی خانوار ایرانی اهمیت دارد، بلکه در پیوند با امنیت غذایی و رفاه اجتماعی نیز نقش کلیدی ایفا می‌کند.

برنج به عنوان قوت غالب در بسیاری از خانواده‌ها، به ویژه در مناطق مختلف کشور، بخش بزرگی از تغذیه روزانه را تشکیل می‌دهد. از این رو، هرگونه نوسان در قیمت یا کاهش واردات آن می‌تواند تبعات سنگینی برای طبقات کم‌درآمد و اقشار آسیب‌پذیر جامعه به همراه داشته باشد. 

در این شرایط، کمبود یا افزایش بی‌رویه قیمت برنج به‌ویژه در آستانه ماه مبارک رمضان و ایام نوروز، می‌تواند فشار مضاعفی بر معیشت خانوارهایی وارد کند که از نظر اقتصادی در وضعیت ضعیف‌تری قرار دارند. بنابراین، تأمین کافی و با قیمت مناسب این کالای اساسی برای همه اقشار جامعه، به‌ویژه قشر فقیر، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

 برای جلوگیری از بروز مشکلات اجتماعی و اقتصادی بیشتر، ضروری است که سیاست‌های تنظیم بازار برنج به‌گونه‌ای طراحی شود که دسترسی به این محصول برای تمام اقشار جامعه به ویژه گروه‌های آسیب‌پذیر حفظ شود و از هرگونه افزایش قیمت غیرمنطقی و بحران در این بخش جلوگیری به عمل آید.

کاهش واردات برنج در سال جاری، به ویژه در مقایسه با سال‌های گذشته، و مشکلات مربوط به تخصیص ارز و سیاست‌های اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی، نگرانی‌هایی را برای تامین نیاز بازار و حفظ آرامش در این بخش ایجاد کرده است.

 علاوه بر این، نوسانات قیمت برنج ایرانی و تصمیمات جدید کارگروه تنظیم بازار، که بر واردات و عرضه برنج تأثیر گذاشته است، نیازمند بازنگری و بررسی‌های دقیق‌تری است. این مقاله به تحلیل وضعیت واردات برنج، چالش‌ها و سیاست‌های اجرایی اخیر در این حوزه می‌پردازد و ضرورت اتخاذ تصمیمات مناسب برای تأمین بازار برنج در آستانه ماه مبارک رمضان و ایام نوروز را بررسی می‌کند.

 دراینباره مجیدرضا خاکی دبیر انجمن واردکنندگان برنج ایران گفت: بنابر آمار گمرک در ۱۰ ماهه امسال حدود ۷۰۰ هزارتن برنج سفید وارد شده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل بیش از ۲۰ درصد کاهش داشته است.

به گفته وی، هم اکنون بین ۵۰ تا ۶۰ هزارتن برنج متعلق به بخش خصوصی در گمرکات کشور در حال ترخیص و عرضه است که باقی مانده از نوبت قبلی ثبت سفارشات برنج در تاریخ ۱۰ آذر است. 

خاکی ادامه داد: با توجه به آنکه در پایان دی ماه نوبت جدید ثبت سفارش ۲۰۰ هزارتن برنج کارسازی شد که انتظار می‌رود محموله های مربوط به آن در اسفندماه به گمرکات واصل تا نیاز بازار پاسخ داده شود.

۲۰۰ هزارتن برنج از دی ماه ثبت سفارش شد

دبیر انجمن واردکنندگان برنج ایران با بیان اینکه وزارت جهاد کشاورزی برای تداوم تامین مقرر شد نسبت به بازگشایی ۲۰۰ هزارتن ثبت سفارش جدید اقدام کند، افزود: نگرانی ما این است که تا قبل از شروع ماه مبارک رمضان وارد کشور نشود، هر چند تغییر رویه دیرهنگام در سیاست ها و اقدامات وزارت جهاد کشاورزی به خصوص با تغییر در سکاندار معاونت بازرگانی این امیدواری را ایجاد کرده که جریان تامین برنج با کمترین موانع همراه شود و آرامش به بازار بازگردد.

وی با اشاره به آشفتگی بازار برنج ایرانی افزود:  قیمت برنج ایرانی حدود ۶۰ درصد نسبت به ابتدای فصل برداشت رشد داشته است که علت آن برآورد نادرست از میزان تولید برنج و به تبع آن کاهش میزان واردات است. البته دیرکرد در تخصیص و تامین ارز و مشخص نبودن سیاست های ارزی آتی در قبال واردات برنج به تلاطم فعلی دامن زده است.

خاکی با انتقاد از آخرین تصمیمات کارگروه تنظیم بازار پیرامون سقف قیمت فروش برنج وارداتی افزود: در آخرین جلسه کارگروه تنظیم بازار و بدون دعوت از انجمن سقف قیمت فروش برنج وارداتی و همچین الزام واردکنندگان به عرضه در شبکه های منتخب مورد تصویب گرفته است.  در این خصوص لحاظ هزینه‌های سنگینی که خارج از اختیار به واردکننده تحمیل می شود، در قیمت های اعلام شده به چشم نمی‌خورد و چنانچه این مصوبات مورد اجرا قرار گیرد نه تنها واردات محدود خواهد شد، بلکه احتمال لغو سفارشات جاری از سوی واردکننده به سبب عدم توجیه اقتصادی نیز وجود دارد. 

ضرورت بازنگری ستاد تنظیم بازار در تصمیمات اخیر برای تنظیم بازار برنج شب عید

دبیرانجمن واردکنندگان برنج ادامه داد: در حال حاضر واردکنندگان از طریق سامانه‌های متنوع و رسمی از جمله سامانه جامع تجارت، سامانه مؤدیان، سامانه جامع انبارها و نظیر آن اقدام به درج جزئیات فروش کالا در شبکه صنفی مورد تائید اتاق اصناف به خریداران شناسنامه‌دار و دارای مجوز و پروانه رسمی می‌کنند و این رویه مشخص و رصدپذیر به خوبی شکل گرفته و کارکرد مناسب و مطلوبی دارد.

وی تصریح کرد: الزام به توزیع از طریق شبکه‌های منتخب، مغایر با اصول اولیه کسب‌وکار و رقابت سالم می شود. ضمن آنکه اختلاف قیمت تعیین شده در مقایسه با قیمت کنونی برنج ایرانی، خودبه خود زمینه ساز بروز فساد و تخلف در حلقه‌های بعدی تامین است؛ بنابراین ضرورت دارد در اسرع وقت این تصمیمات مورد بازنگری جدی قرار گیرد تا در آستانه ایام اوج مصرف ماه مبارک رمضان و نوروز بتوانیم کسری برنج موردنیاز کشور را به بهترین شکل تامین کنیم و آرامش را به بازار این کالای اساسی و راهبردی به عنوان قوت غالب مردم برگردانیم.

بر اساس این گزارش، چالش‌های متعددی در تأمین و عرضه این کالای اساسی وجود دارد که می‌تواند تبعات منفی برای اقتصاد کشور و معیشت مردم به ویژه اقشار آسیب‌پذیر داشته باشد.

 کاهش واردات برنج و مشکلات در تخصیص ارز، به همراه نوسانات قیمتی و تأخیر در ثبت سفارش‌ها، نگرانی‌های جدی درباره تأمین نیاز بازار و حفظ آرامش در این بخش ایجاد کرده است. علاوه بر این، تصمیمات اخیر کارگروه تنظیم بازار، به ویژه در خصوص تعیین سقف قیمت و الزام واردکنندگان به عرضه از طریق شبکه‌های منتخب، ممکن است به جای بهبود وضعیت، باعث ایجاد فساد و کاهش رقابت سالم شود.

برای مقابله با این چالش‌ها، ضرورت بازنگری در سیاست‌ها و تصمیمات اجرایی وزارت جهاد کشاورزی و کارگروه تنظیم بازار به‌ویژه در آستانه ماه مبارک رمضان و ایام نوروز احساس می‌شود.

 با توجه به اهمیت برنج در تأمین امنیت غذایی و تأثیر مستقیم آن بر معیشت مردم، بایستی تمهیدات لازم برای تأمین کافی و مناسب این محصول در دسترس همه اقشار جامعه، به ویژه گروه‌های کم‌درآمد، فراهم گردد تا از بحران‌های احتمالی در بازار جلوگیری شود. اتخاذ رویکردهای مبتنی بر رقابت سالم و سیاست‌های منسجم و شفاف می‌تواند به آرامش در بازار برنج و تأمین نیازهای مصرفی کشور کمک کند.