ایران هر 10 سال یک زمین لرزه با بزرگی بیش از 7 ریشتر را تجربه می‌کند

مدیرکل دفتر بررسی مخاطرات زمین‌شناسی، مهندسی و زیست‌محیطی این سازمان در چهل و سومین گردهمایی علوم زمین گفت: ماجرای خط لوله سرخون که توسط یک لرزش دچار آسیب شد و متوجه شدیم که دومین خط لوله خطرناک در انتقال نقت در جهان است؛ این لوله نفت را از یک منطقه ثروتمند در جنوب نفت به مناطق داخلی کشور منتقل می‌شود در حالی که با مخاطرات طبیعی مواجه هستیم.

 رضا شهبازی افزود: ایران از نظر جغرافیایی در کمربند پرفشار‌های جهان قرار دارد و در جایی قرار گرفته که با مناطق خشک مواجه است ولی به برکت تکنوتیک فعال و پوسته ناآرامی که داریم، ناهمواری‌هایی ایجاد شده است و سبب شده است که ابر‌های درگذر را به دام بیاندازد و موجب شده که اقلیم متنوعی، معادن و ذخایر متنوع و البته خطر‌های متنوعی را در کشور داشته باشیم.

وی تاکید کرد: این گفته به این معنا است که همان پارامتر‌هایی که برای ما ویژگی‌های ثروت است، همان‌ها موجب شده‌اند که پدیده‌های مخاطراتی را در کشور شاهد باشیم.

مدیرکل دفتر مخاطرات سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، با تاکید بر اینکه ایران سومین کشور پر ریسک خطرناک دنیا به شمار می‌رود، اظهار کرد: با هر رفرنسی که وضعیت ایران بررسی شود، ایران جز ۱۰ کشور پر ریسک دنیا قرار می‌گیرد و در این کشور پرخطر همواره مردم به دنبال اب بودند و زیستگاه‌های ما بر اساس آب شکل گرفته‌اند.

وی با بیان اینکه همیشه ایران با کمبود آب مواجه بوده، خاطر‌نشان کرد: در سال ۹۵ ایران کم اب بوده در ۲۰۲۵ کم آب هستیم و در چشم‌انداز ۲۰۵۰ ایران کشور کم آب خواهد بود، چون تا سال ۲۰۵۰ بیش از ۹۵ درصد از آب تجدید پذیر را مصرف خواهیم کرد و در حال حاضر نیز ما بیش از ۹۰ آب تجدید‌پذیر را مصرف می‌کنیم.

شهبازی با تاکید بر اینکه اگر میزان مصرف ما سر به سر بود چیزی به نام فرونشست، گرد و غبار و خشکی تالاب‌ها در کشور نداشتیم، اظهار کرد: ما بیش از ۹۰ درصد از اب را مصرف می‌کنیم که البته کشور‌های پیرامون ما نیز درگیر این مساله هستند و ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که در حال حاضر پالس‌هایی را برای ما صادر می‌کند که همه این اتفاقات به دلیل یک درجه افزایش دمای جهانی است.

به گفته وی طبق گزارش‌های جهانی افرادی که در حال حاضر بین ۳۰ تا ۷۰ سالگی هستند، تنها یک درجه تغییر دما مواجه شدند و اگر این میزان به ۲ تا ۳ درجه در افق ۳۰ سال آینده چه اتفاقی رخ خواهد داد.

شهبازی با اشاره به برخی از مخاطرات جهانی به دلیل تغییر اقلیم یادآور شد: امروز در گریلند سیب زمینی کاشت می‌شود و خبری از یخ‌ها نیست و همه اینها به دلیل افزایش یک درجه سانتی‌گراد دما است و دنیا به سمت گرم‌تر شدن و افزایش دی‌اکسیدکربن می‌رود.

مدیر دفتر مخاطرات سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور با اشاره به سهم کشور‌ها از اقلیم خشک گفت: ما دنیای گرم‌تر و خشک‌تر با رخداد‌های حدی بیشتر را تجربه می‌کنیم به این معنا که به طور یک باره در مدت یک ساعت ۱۶۰ میلی متر بارندگی رخ می‌دهد و به طور ناگهانی در قشم ۲۰۰ میلی متر بارندگی را تجربه می‌کند در حالی که کاملا خشک هستیم.

وی تاکید کرد: کشور‌های توسعه تنها ۲۸ درصد اقلیم خشک را در اختیار دارند و از نظر جمعیتی تنها ۱۰ درصد جمعیت در این کشور‌ها در این نواحی زندگی می‌کنند و ۷۰ درصد ساکنان امریکا در سواحل زندگی می‌کنند و ۳۰ درصد در مرکز کشور ساکن شدند. 

شهبازی گفت: روند زمینلرزه‌ها تقریبا ثابت هستند و در ایران هر ۱۰ سال تقریبا یک زمینلرزه با بزرگای بیش از ۷ را تجربه می‌کنیم ولی به تدریج رخداد‌هایی که اقلیم در آن تاثیر گذار هستند مانند سیل، آبگرفتگی، زمینلغزش بیشتر و بیشتر می‌شود و ۷۰ درصد از رخداد‌هایی که وقتی کشور با آن مواجه می‌شود کشور قادر به مدیریت کردن آن نیست در دنیا در حال افزایش است.

وی گفت: ما در منطقه‌ای زندگی می‌کنیم که با دو مخاطره اصلی یعنی زمینلرزه و چالش‌های مرتبط با آب مواجه هستیم که این امر موجب مهاجرت می‌شود و مهاجرت دلایل مختلفی می‌تواند داشته باشد و مشاهده می‌کنیم که مهاجرت به سمت شمال کشور در حال شروع شدن است.

وی با اشاره به ساخت و ساز‌ها در شمال کشور اظهار کرد: در سیل فروردین ۹۸ در اتوبان اندیشمک به خرم‌آباد ۲۰۰ منطقه را مشاهده کردم که در حال ریزش بودم در حالی که در ۲۰ سال قبل از آن هیچ اتفاقی در این منطقه رخ نداده بود و بعد از ۲۰ سال بلایی بر سر این زیر ساخت‌ها وارد کرد.

شهبازی ادامه داد: از سال ۱۳۷۷ ایران وارد یک دوره خشکسالی پیوسته شده و همه تراز‌های آبی در حال افت هستند و تا سال ۱۳۸۵ چاه بیشتر حفر کردیم و آب بیشتری برداشت شد ولی از سال ۸۶ چاه بیشتری حفر شد و آب کمتری برداشت کردیم که آن را با اسم فرونشست و اختلال در چرخه آب گذاشتیم.

این محقق حوزه مخاطرات اظهار کرد: بین سال‌های ۹۵ تا ۱۴۰۰ مساحت پهنه‌های فرونشستی کشور ۱۰ برابر شده یعنی ۱۰۰ هزار متر مربع پهنه‌های درگیر فرونشست در کشور داریم و احتمالا در آیند نرخ آن کمتر و کمتر می‌شود، چون در زیر زمین دیگر آبی باقی نمی‌ماند همان بلایی که بر سر اصفهان آوردیم.

شهبازی وقوع غبار نانو متری را از دیگر چالش‌ها دانست و گفت: فردی به من گفت گویا موضوع گرد و غبار از اولویت خارج شده ولی ۳۲۵ هزار کیلومتر مربع کانون‌های تولید گرد و غبار در پیرامون ایران وجود دارد ولی با ذرات ۲۰ نانومتری غبار چه کنیم. اطلاعات ایستگاه محیط زیست در پل فردیس کرج در ۱۵ آبان ۱۳۹۸ نشان از اندازه ذرات ۲۰ نانو متری دارد