چگونه دیپ سیک در کمتر از یک سال جهانی شد؟

فاطمه مرادخانی: دیپ سیک، شرکت تحقیقاتی هوش مصنوعی چینی، اخیراً با صعود به صدر فهرست دانلودهای اپ استور اپل و گوگل پلی، توجه جهانی را به خود جلب کرده است. مدل‌های این شرکت با استفاده از روش‌های بهینه‌سازی محاسباتی توسعه یافته‌اند و حالا تحلیل‌گران وال استریت و کارشناسان فناوری را به این فکر واداشته‌اند که آیا آمریکا می‌تواند برتری خود در رقابت هوش مصنوعی را حفظ کند.  

دیپ سیک در ابتدا به عنوان بخشی از شرکت High-Flyer Capital Management، یک هولدینگ سرمایه‌گذاری کمی در چین، تأسیس شد. لیانگ ونفنگ، بنیان‌گذار این هولدینگ، از سال ۲۰۱۵ در زمینه توسعه الگوریتم‌های هوش مصنوعی مالی فعال بود و در سال ۲۰۲۳ تصمیم گرفت آزمایشگاه دیپ‌سیک را به عنوان یک نهاد مستقل ایجاد کند.  

از همان ابتدا، دیپ‌ سیک مراکز داده اختصاصی برای آموزش مدل‌های خود ایجاد کرد، اما مانند سایر شرکت‌های چینی، با تحریم‌های سخت‌افزاری آمریکا مواجه شد. برای مثال، به جای استفاده از چیپ قدرتمند انویدیا H۱۰۰، ناچار شد از نسخه ضعیف‌تر H۸۰چ بهره ببرد.  

در نوامبر ۲۰۲۳، این شرکت اولین مجموعه از مدل‌های خود شامل DeepSeek Coder، DeepSeek LLM و DeepSeek Chat را عرضه کرد اما نقطه عطف اصلی زمانی بود که در بهار ۲۰۲۴، مدل‌های DeepSeek-V2 معرفی شدند. این مدل‌های چندمنظوره، توانایی پردازش متن و تصویر را داشتند و علاوه بر عملکرد بالا، هزینه اجرایی پایین‌تری نسبت به رقبا ارائه می‌دادند.  

در دسامبر ۲۰۲۴، مدل DeepSeek-V۳ معرفی شد که عملکردی بهتر از مدل‌های Llama متا و حتی برخی مدل‌های اپن ای‌آی داشت. همچنین در ژانویه ۲۰۲۵، دیپ سیک مدل R۱ را منتشر کرد که به عنوان یک مدل پیشرفته در استدلال و تحلیل داده‌ها معرفی شد. 

این مدل، برخلاف بسیاری از مدل‌های دیگر، قادر است خود راستی‌آزمایی کند، که دقت آن را در حوزه‌هایی مانند فیزیک، علوم و ریاضیات افزایش می‌دهد.  

با این حال، به دلیل توسعه این مدل‌ها در چین، نهادهای نظارتی اینترنتی این کشور بر عملکرد آن‌ها نظارت دارند و از انتشار محتوایی که با ارزش‌های سوسیالیستی هسته‌ای چین مغایرت داشته باشد، جلوگیری می‌کنند. برای مثال، چت‌بات دیپ‌ سیک از پاسخ به سؤالاتی درباره حادثه میدان تیان‌آن‌من یا استقلال تایوان خودداری می‌کند.  

یکی از نکات بحث‌برانگیز درباره دیپ سیک، مدل کسب‌وکار نامشخص آن است. این شرکت محصولات خود را زیر قیمت بازار عرضه می‌کند و حتی برخی خدمات را **کاملاً رایگان** ارائه می‌دهد. با وجود پیشنهادهای فراوان از سوی سرمایه‌گذاران خطرپذیر  دیپ سیک تاکنون هیچ‌گونه سرمایه‌گذاری خارجی را نپذیرفته است.  

با این حال، توسعه‌دهندگان استقبال گسترده‌ای از این مدل‌ها داشته‌اند. براساس گزارش Hugging Face، تاکنون بیش از ۵۰۰ مدل مشتق‌شده از DeepSeek R۱ ایجاد شده و ۲.۵ میلیون بار دانلود شده‌اند.  

موفقیت دیپ‌ سیک به حدی تأثیرگذار بوده که در ژانویه ۲۰۲۵ باعث افت ۱۸ درصدی سهام انویدیا شد و واکنش‌هایی از سم آلتمن، مدیرعامل اپن ای‌آی را در پی داشت. حتی در مارچ ۲۰۲۵، وزارت بازرگانی آمریکا، دیپ سیک را در فهرست ممنوعیت دستگاه‌های دولتی قرار داد.  

با افزایش نفوذ دیپ سیک، برخی کشورها تصمیم به ممنوعیت استفاده از آن گرفته‌اند. کره جنوبی و ایالت نیویورک آمریکا از جمله مناطقی هستند که استفاده از این فناوری در دستگاه‌های دولتی را ممنوع کرده‌اند.  

با این حال، دولت آمریکا و نهادهای امنیتی نگران نفوذ خارجی در بازار هوش مصنوعی هستند. در مارچ ۲۰۲۵، روزنامه وال استریت ژورنال گزارش داد که دولت آمریکا احتمالاً دیپ سیک را به طور کامل در دستگاه‌های دولتی ممنوع خواهد کرد.

دیپ سیک اکنون به یک بازیگر کلیدی در عرصه هوش مصنوعی جهانی تبدیل شده و شرکت‌های بزرگی مانند اپن ای‌آی، متا و انویدیا را تحت فشار قرار داده است اما با توجه به حساسیت‌های ژئوپلیتیکی و نظارت‌های دولتی، آینده این شرکت در بازارهای جهانی همچنان نامشخص است.

انتهای پیام/