پزشکان متخصص کمتر از نیاز کشور هستند/ افزایش ظرفیت پذیرش دانشجویان پزشکی

صبح امروز نشست خبری شهرام یزدانی مشاور آموزشی رییس جمهور و رییس مرکز تحقیقات راهبردی آموزش پزشکی وزارت بهداشت و درمان در مرکز تحقیقات راهبردی آموزش پزشکی برگزار شد.

به گزارش خبرنگار اجتماعی برنا، وی با اشاره به نقش کلیدی آموزش در رشد اکولوژیک، اقتصادی و فرهنگی اظهار کرد: هر هدف عالی که دنبال می‌کنیم، ریشه در آموزش دارد. اگر نگاهی عادلانه به آموزش کیفی داشته باشیم، یعنی در مسیر درستی قرار گرفته‌ایم.

یزدانی بی‌سوادی را عامل ایجاد چرخه‌ای از فقر و محرومیت اجتماعی دانست و افزود: بی‌سوادی نه‌تنها موجب فقر می‌شود، بلکه خود نیز در اثر فقر تشدید خواهد شد. این معضل در قلب بسیاری از مشکلات اجتماعی قرار دارد.

وی با اشاره به برنامه‌های دولت در حوزه آموزش گفت: بحث تحول آموزشی در دستور کار دولت چهاردهم قرار گرفته است. هدف ما ایجاد دسترسی عادلانه به امکانات آموزشی برای همه کودکان است و نباید حتی یک نفر از این حق محروم بماند.

وی تحصیل را حق تمام کودکان دانست که حتی یک بازمانده از تحصیل به عنوان فاجعه شناخته می‌شود و گفت: در حالی که نگاه نظام آموزش به کودکان بازمانده از تحصیل باید مثل نگاه نظام پزشکی به مرگ مادر حین زایمان و به عنوان یک تابو باشد؛ اما ۹۰۰ هزار کودک ۶ الی ۱۸ ساله از تحصیل جاماندند. از همین رو است که دسترسی عادلانه به امکانات آموزشی از جمله اولویت‌های نظام آموزشی است؛ با این حال اگرچه این مهم مشروط به ساخت مدرسه است اما ساخت مدرسه نیز کافی نیست.

مشاور آموزشی رئیس‌جمهور از برگزاری جلسات هفتگی با رئیس‌جمهور برای بررسی مسائل آموزشی خبر داد و بر ضرورت تغییر نگاه به آموزش تأکید کرد و با اشاره به نقش آموزش در آمادگی برای زندگی گفت: یکی از مشکلات ما این است که درس خواندن از زندگی جدا شده است. دانش‌آموزان ما کودکی نمی‌کنند و فقط درس می‌خوانند، در حالی که در کشورهای توسعه‌یافته، تحصیل بخشی از زندگی است.

یزدانی این مسئله را موضوعی اساسی دانست و افزود: وقتی آموزش را از زندگی جدا کنیم، توقعات ما از تحصیل تغییر می‌کند. زمانی دیپلم و لیسانس نشانه باسوادی بود، اما امروز رویکرد ما باید به سمتی برود که یادگیری، یک فرآیند مستمر و در ارتباط با زندگی روزمره باشد.

یزدانی با تاکید بر اصلاحات کلان در نظام آموزشی گفت: باید ببینیم آیا دانش‌آموزان پس از خروج از مدرسه قادر به تأمین معیشت خود هستند؟ آیا تفکر نقادانه دارند و مسئولانه عمل می‌کنند؟ اگر پاسخ این سؤالات مثبت باشد، یعنی نظام آموزشی ما موفق بوده است.

وی افزود: برخی افراد تنها به دلیل ترس از ورود به زندگی، به تحصیل ادامه می‌دهند. این نشان‌دهنده نقص در ساختار آموزشی است که باید اصلاح شود.

یزدانی در ادامه با انتقاد از رویکرد فعلی نظام آموزشی گفت: در حال حاضر، آموزش بر انباشت محفوظات بدون درک عمیق استوار است. برای ایجاد تغییرات اساسی، باید به سمت یادگیری معنادار و کاربردی حرکت کنیم.

مشاور آموزشی رئیس‌جمهور و رئیس مرکز ملی تحقیقات راهبردی آموزش پزشکی، با اشاره به چالش‌های آموزشی در حوزه پزشکی گفت: تعداد پزشکان عمومی زیاد است، اما پزشکان متخصص کمتر از نیاز کشور هستند. از سوی دیگر، علاقه به پزشکی عمومی کاهش یافته است.

وی کمبود امکانات فیزیکی مانند میز آزمایشگاه، خوابگاه و کلاس‌های شلوغ را از جمله کمترین مشکلات نظام آموزشی دانست و تأکید کرد: دانشجوی پزشکی باید حداقل ۲۵۰۰ ساعت تجربه بالینی واقعی داشته باشد. در دوره کارورزی، هر دانشجو باید دست‌کم ۳۰۰ بیمار را ویزیت کند، اما در عمل بسیاری از دانشجویان می‌گویند که حتی با ۵۰ بیمار هم مواجه نشده‌اند. این یک آسیب جدی برای کیفیت آموزش پزشکی است.

یزدانی همچنین از افزایش چشمگیر ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی خبر داد و افزود: قرار بود ورودی‌های پزشکی در سال ۱۴۰۰ حدود ۸ هزار نفر باشد، اما این تعداد به ۱۳ هزار نفر رسید. این رشد سریع، چالش‌هایی را برای کیفیت آموزش و تجربه عملی دانشجویان ایجاد کرده است.

وی با بیان این که حال جامعه پزشکی ایران خوب نیست تشریح کرد: با توجه به افسردگی ۶۵ درصد از دستیارهای پزشکی و اضطراب ۶۰ درصد از اعضای این جامعه، زنگ هشدار به صدا در می‌آید. چه بسا ۱۰ درصد از ۳۵۰ نفری که افکار خودکشی در سر می‌پرورانند؛ افکار خودکشی خطرناکی در ذهن خود دارند. از همین رو است که بیشترین آمار خودکشی برای جامعه پزشکی و کمترین این آمار به رشته معماری مربوط است.

مشاور آموزشی رئیس‌جمهور و رئیس مرکز ملی تحقیقات راهبردی آموزش پزشکی، با اشاره به تغییرات در نظام آموزشی کشور گفت: «آموزش مجازی که ابتدا به‌عنوان یک تهدید مطرح بود، اکنون به فرصتی برای تحول در آموزش تبدیل شده است. این بستر توسعه یافته و نقش آن در آینده آموزش کشور پررنگ‌تر خواهد شد.

وی با بیان اینکه تعطیلات مکرر مدارس یکی از چالش‌های آموزش سنتی است، افزود: سیستم آموزشی در حال حرکت به سمت روش‌های نوین مانند آموزش معکوس است. در این روش، به جای اینکه دانش‌آموزان در مدرسه درس بخوانند و در خانه تکلیف انجام دهند، فرآیند یادگیری و تعامل در کلاس درس انجام می‌شود، و تکالیف و تمرین‌ها به فضای خارج از مدرسه منتقل می‌شود.

یزدانی با تأکید بر اهمیت تعامل در یادگیری گفت: آموزش نباید صرفاً به انتقال اطلاعات محدود شود، بلکه باید مبتنی بر پرسش و پاسخ و تفکر انتقادی باشد. روش‌های جدید مانند آموزش سقراطی که بر مبنای پرسش‌های محرک تفکر است، در حال جایگزینی با شیوه‌های سنتی هستند.

وی خاطرنشان کرد: با توسعه محتوای آموزشی در این مدل، می‌توان اثرات منفی تعطیلات مدارس را کاهش داد و نظام آموزشی را به سمت کارآمدتر شدن سوق داد. این تغییر، نه در آینده‌ای دور، بلکه همین حالا در حال اجرا و گسترش است.

مشاور آموزشی رئیس‌جمهور و رئیس مرکز ملی تحقیقات راهبردی آموزش پزشکی، با اشاره به چالش‌های نظام پذیرش دانشجو در کشور گفت: هدف اصلی همه این فرآیندها، از جمله کنکور، انتخاب بهترین فرد برای هر رشته بر اساس عملکرد تحصیلی و تناسب شغلی است. اما در حال حاضر، این سیستم انتخاب، عملکرد مطلوبی ندارد.

وی با بیان اینکه معیار‌هایی مانند معدل و آزمون‌های استاندارد تأثیر محدودی در پیش‌بینی موفقیت تحصیلی و شغلی دارند، افزود: مطالعات جهانی نشان داده که معدل یا نوع رشته دوره متوسطه، به‌تنهایی نمی‌تواند موفقیت یک دانشجوی پزشکی یا میزان مهارت او در آینده را پیش‌بینی کند. حتی آزمون‌های متعددی که در سطح دنیا برای انتخاب دانشجویان پزشکی برگزار می‌شود، پیش‌بینی دقیقی از عملکرد آینده آنها ارائه نمی‌دهند.

یزدانی با اشاره به تجربه برخی کشور‌ها در اصلاح سیستم پذیرش دانشجو گفت: برای مثال، کشور هلند مدتی است که انتخاب دانشجو را بر اساس معیار‌های سنتی کنار گذاشته و روش‌های جایگزین را بررسی کرده است. این موضوع نشان می‌دهد که باید نگاه خود را به ابزار‌های ارزیابی تغییر دهیم.

وی در پایان تأکید کرد: ما در حال حاضر از ابزاری استفاده می‌کنیم که حتی در بهترین حالت، کارایی لازم را ندارد. برای اصلاح این روند، نمی‌توان فقط یک ابزار ناکارآمد را با ابزار ناکارآمد دیگری جایگزین کرد. نیازمند بازنگری اساسی در فرآیند انتخاب دانشجو و تخصصی‌تر شدن معیار‌های ارزیابی هستیم.

یزدانی با اشاره به موضوع سهمیه‌ها در نظام آموزشی گفت: تقریباً هیچ کشوری را نمی‌توان یافت که در سیستم آموزشی خود مفهوم سهمیه را نداشته باشد. این سیاست معمولاً با سه هدف اجرا می‌شود: عدالت آموزشی، تنوع در ترکیب دانشجویان، و احترام یا قدردانی اجتماعی.

وی در توضیح هدف عدالت آموزشی افزود: اگر دو فرد با توان فکری، هوش و تلاش یکسان در شرایط متفاوتی رشد کرده باشند، نظام آموزشی باید به گونه‌ای طراحی شود که تأثیر شرایط اجتماعی و اقتصادی را کاهش دهد و فرصت‌های برابر ایجاد کند.

یزدانی همچنین به بحث تنوع در نظام آموزشی اشاره کرد و گفت: افرادی که از زمینه‌های مختلف اجتماعی وارد دانشگاه می‌شوند، تجربه زیستی متفاوتی دارند که به غنای محیط دانشگاه کمک می‌کند. بنابراین، وجود سهمیه‌ها در این بخش، به ایجاد محیط آموزشی متنوع‌تر کمک می‌کند.

وی در خصوص سهمیه‌های مربوط به ایثارگران، توضیح داد: در تمام دنیا، کشور‌ها برای افرادی که به جامعه خدمت کرده‌اند یا آسیب دیده‌اند، امتیازاتی قائل می‌شوند. این یک سیاست شناخته‌شده است و پشتوانه منطقی قوی دارد. در ایران نیز حدود ۳۰ درصد ظرفیت پذیرش در علوم پزشکی به سهمیه ایثارگران اختصاص دارد، اما این موضوع با چالش‌هایی همراه بوده است.

یزدانی خاطرنشان کرد: موضوع سهمیه‌ها اخیراً در آخرین جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی مورد بررسی قرار گرفته است و بحث بازنگری آن مطرح شده است. همچنین یکی از مسائل موجود، تفکیک بیش از حد سهمیه‌ها و اثر آن بر نظام پذیرش دانشجو است که نیازمند اصلاح و بهینه‌سازی است.

انتهای پیام/