پروژه‌های فضایی و کپسول‌های زیستی ادامه دارند

معاون وزیر ارتباطات و رئیس سازمان فضایی کشور در گفت‌و‌گو با برنا درباره اقدامات و عملکرد فضایی دولت چهادرهم در سالی که گذشت پرداخت.

به گزارش برنا، حسن سالاریه در ابتدا حلاصه‌ای از پرتاب‌ها و اقدامات فضایی در سال 1403 را عنوان کرد و گفت: سال 1403 برای صنعت فضایی کشور سالی بسیار پربار و مهم بود و در چندین حوزه کلیدی پیشرفت‌های قابل توجهی حاصل شده است. از جمله این حوزه‌ها، پروژه‌های زیرساختی بود که در سال جاری به پیشرفت‌های چشمگیری دست یافتیم.

وی در ادامه افزود: یکی از این پروژه‌ها، مرکز آزمون و تجمیع ماهواره‌ها با ظرفیت یک تن است که اکنون ۶۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد. بسیاری از تجهیزات آزمایشگاهی مورد نیاز این مرکز نیز تهیه شده و در آینده نزدیک به مرحله اجرا خواهد رسید. همچنین دو مرکز دریافت تصاویر ماهواره‌ای و کنترل ماهواره‌ها در سلماس و چناران با پیشرفت ۷۰ درصد در حال تکمیل هستند.

سالاریه همچنین اضافه کرد: از دیگر پروژه‌های مهم در سال ۱۴۰۳، می‌توان به پایگاه ملی پرتاب چابهار اشاره کرد که در سه فاز طراحی شده است. فاز اول این پروژه که مربوط به پرتابگر‌های سوخت جامد است، ۸۰ درصد پیشرفت داشته و پیش‌بینی می‌شود که از نیمه دوم اسفند ماه آماده پرتاب باشد. فاز دوم نیز تا پایان سال ۱۴۰۴ برای پرتاب‌های سوخت مایع تکمیل خواهد شد. این پایگاه یکی از زیرساخت‌های مهم برای توسعه صنعت فضایی ایران به شمار می‌آید.

معاون وزیر ارتباطات عناوان کرد: در زمینه پرتاب‌ها و ساخت ماهواره‌ها نیز، در سال ۱۴۰۳ شاهد اتمام و پرتاب چندین ماهواره مهم بودیم. ماهواره‌هایی مانند چمران، کوثر، هدهد و سایر ماهواره‌هایی که در دهه فجر رونمایی شدند، به مرحله پرتاب رسیدند و برخی از آنها نیز در سال آینده پرتاب خواهند شد. همچنین پرتابگر‌هایی همچون قائم صدر و سیمرغ نیز با موفقیت به مدار رسیدند که تثبیت عملکرد این پرتابگر‌ها در صنعت فضایی کشور از دستاورد‌های مهم این سال به شمار می‌رود.

رئیس سازمان فضایی ایران اظهار کرد: در خصوص توسعه زیست‌بوم فضایی و رشد بخش خصوصی، در سال جاری پیشرفت‌های خوبی در راستای همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان و خصوصی در حوزه‌های مختلف، از جمله ماهواره‌های سنجشی، مخابراتی و اینترنت اشیا (IoT) حاصل شد. قرارداد‌های جدیدی در این زمینه در حال اجرایی شدن است و انتظار می‌رود که این همکاری‌ها در سال ۱۴۰۴ به نتایج خوبی منتهی شود. همچنین در حوزه کاربرد تصاویر ماهواره‌ای، شاهد ارتقاء کیفیت تصاویر ماهواره‌ای خیام با استفاده از تکنیک سوپر رزولوشن بودیم. این تصاویر به بخش‌های مختلف دولتی و خصوصی، از جمله حوزه نفت، کشاورزی و پنجره واحد زمین، ارائه خواهد شد که این خود گام مهمی در استفاده بهینه از فناوری‌های فضایی است.

مدتی پیش، مشکلاتی مانند تأمین بودجه برای ارسال کپسول زیستی به فضا مطرح شد. در این خصوص، وی در پاسخ به برنا در این خصوص که با توجه به چالش‌های پیش رو و ضرورت همکاری ایران با سایر کشورها در توسعه برنامه فضایی، آیا فکر می‌کنید ایران در افق ده‌ساله صنعت فضایی خود موفق به ارسال کپسول فضایی به فضا شود؟، گفت:  در زمینه کپسول زیستی و به طور کلی در حوزه زیست فضا و علوم اکتشافات فضایی، برنامه‌های گسترده‌ای طبق برنامه ۱۰ ساله فضایی ایران پیش‌بینی شده است. این برنامه شامل بخش‌های مختلفی از جمله کپسول‌های زیستی، سامانه‌های رصد فضا، ماه‌نورد و ماه‌گرد، و سایر فعالیت‌های مربوط به کرات دیگر است که جنبه‌های تحقیقاتی آن بسیار پررنگ می‌باشد. در این راستا، همکاری دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی و پژوهشگاه‌ها به طور کامل دیده شده است.

سالاریه در ادامه افزود: این پروژه در کلاس‌های ۱۵۰۰ کیلوگرم و ۵۰۰ کیلوگرم در پژوهشگاه هوافضا در دست پیگیری است. فاز طراحی این کپسول‌ها تکمیل شده و فاز ساخت آن در حال اجرا است. طبق برنامه ۱۰ ساله فضایی ایران، علاوه بر کپسول‌های زیستی، برنامه‌هایی برای توسعه کپسول‌های حامل انسان، ماموریت‌های مدار گرم، و همچنین حرکت به سمت ماه و فعالیت‌های مربوط به ماه‌نورد‌ها نیز در دست اقدام است. در این زمینه، علاوه بر استفاده از ظرفیت‌های داخلی و پژوهشگاه‌های کشور، از همکاری‌های بین‌المللی نیز بهره‌برداری می‌شود تا بتوانیم در راستای توسعه صنعت فضایی و ارسال کپسول‌های فضایی به فضا گام‌های موثری برداریم.

معاون وزیر ارتباطات در پاسخ به این سوال که چگونه برنامه‌ریزی می‌کنید تا صنایع غیرفضایی از فناوری‌های فضایی بهره‌مند شوند و آیا طرحی برای توسعه کاربرد‌های عملی فناوری فضایی دارید؟، بیان کرد: یکی از اهداف مهم ما در صنعت فضایی، انتقال دانش و فناوری‌های فضایی به سایر صنایع است. در این راستا، صنایع مختلف از فناوری‌های پیشرفته‌ای که در برنامه‌های فضایی به کار گرفته شده، بهره‌مند می‌شوند. به عنوان مثال، در زمینه باتری‌ها، ذخیره‌ساز‌های انرژی و سیستم‌های مبتنی بر سلول‌های خورشیدی، که در صنعت فضایی به طور گسترده استفاده می‌شود، امکان انتقال این فناوری‌ها به دیگر صنایع وجود دارد. باتری‌های لیتیومی و سیستم‌های مدیریت توان، که در فضا برای کنترل انرژی ماهواره‌ها استفاده می‌شود، در صنایع مختلف مانند خودرو‌های الکتریکی، تجهیزات پزشکی، و صنایع تولید انرژی کاربرد دارند. همچنین، در زمینه کنترل حرارت و سیستم‌های لوله‌های حرارتی، که در صنعت فضایی برای مدیریت دما در شرایط دشوار فضا استفاده می‌شود، این فناوری‌ها می‌توانند به‌راحتی در دیگر صنایع مانند تجهیزات پزشکی و نیروگاه‌ها به کار گرفته شوند.

سالاریه همچنین اضافه کرد: یکی از اقدامات مثبت در این زمینه، امضای تفاهمنامه‌های مختلف با وزارتخانه‌ها و بخش‌های خصوصی است. برای مثال، تفاهم‌نامه‌ای با وزارت صدا و سیما به منظور تأمین باتری‌های ذخیره‌سازی انرژی و همچنین قرارداد‌هایی با شرکت‌های مختلف در زمینه کنترل دما در تجهیزات پزشکی و طراحی توربین‌های نیروگاهی داریم. همچنین، با مجموعه‌های مختلف در زمینه سیستم‌های هوشمند و کنترل نیز همکاری‌های مفصلی انجام داده‌ایم. در زمینه صنعت لوازم خانگی نیز مذاکرات خوبی با تولیدکنندگان این صنعت در حال انجام است تا از فناوری‌های موتور‌های براشلس که در صنعت فضایی خودمان توسعه داده‌ایم، در این بخش نیز استفاده شود. این فناوری‌ها به‌واسطه ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد خود، می‌توانند به بهبود کیفیت و بهره‌وری در سایر صنایع کمک کنند.

رئیس سازمان فضایی دراین باره که سازمان برای همخوان کردن پروژه‌های خود با محیط زیست و کنترل آلودگی‌های احتمالی محیط زیست ناشی از فعالیت‌های فضایی چه کار‌هایی کرده است؟، گفت: می‌توان این موضوع را از دو جنبه مختلف بررسی کرد. اول، استفاده از صنعت فضایی برای شناسایی منابع آلودگی و مدیریت آنها که به عنوان یکی از کاربرد‌های مهم ماهواره‌ها در سطح جهانی شناخته شده است. بسیاری از ماهواره‌ها در حال حاضر برای شناسایی منابع آلودگی و نظارت بر میزان آلودگی‌های محیطی مورد استفاده قرار می‌گیرند. ایران نیز از تصاویر ماهواره‌ای برای شناسایی منابع آلودگی و نظارت بر میزان آلودگی‌ها استفاده می‌کند و در این زمینه خدمات و سرویس‌هایی به بخش‌های مختلف حاکمیت، دولت و بخش خصوصی ارائه می‌دهد.

وی در ادامه عنوان کرد: اما جنبه دوم، مربوط به پسماند‌های فضایی است. وقتی عمر یک ماهواره به پایان می‌رسد، معمولاً به یک پسماند تبدیل می‌شود که در مدار زمین به گردش در می‌آید و تا زمانی که سقوط کند، در جو سوخته می‌شود. این پسماند‌ها می‌توانند مخاطراتی برای سایر ماهواره‌ها ایجاد کنند. موضوع پسماند‌های فضایی یکی از مسائل مهم بین‌المللی است که در سطح جهانی به شدت پیگیری می‌شود. سازمان فضایی ایران نیز در این زمینه بسیار فعال است و با همکاری وزارت امور خارجه، در نشست‌های بین‌المللی که در این زمینه برگزار می‌شود، حضور می‌یابد. این نشست‌ها به تدوین پروتکل‌ها و دستورالعمل‌هایی برای کاهش پسماند‌های فضایی و مدیریت آنها اختصاص دارد.

سالاریه در پایان خاطرنشان کرد: ما در سازمان فضایی ایران در تلاش هستیم تا در تدوین این دستورالعمل‌ها نقش داشته باشیم و برای کشور‌های دیگر، استاندارد‌هایی برای جمع‌آوری و حذف پسماند‌های فضایی ارائه دهیم. کشور‌های پیشگام در صنعت فضایی خود حجم زیادی از این پسماند‌ها را ایجاد کرده‌اند، به همین دلیل تدوین این دستورالعمل‌ها و راهکار‌های عملی بسیار اهمیت دارد. در حال حاضر، کار‌هایی که در این زمینه انجام می‌دهیم بیشتر جنبه تحقیقاتی دارند و در سطح جهانی نیز توجه بیشتری به توسعه فناوری‌های خاص برای حذف پسماند‌ها از فضا معطوف شده است. ما نیز در این زمینه همکاری‌های خوبی داریم و سعی می‌کنیم دستورالعمل‌های تدوین شده را خود نیز اجرایی کنیم تا پسماند‌ها را از فضا حذف کرده و کمترین مخاطره را برای سایر ماهواره‌ها ایجاد کنیم.

انتهای پیام/