روایتی از ردپای تجربه‌های کودکی در عکس‌العمل‌های دوران بزرگسالی

نگار قاسمی منش: تجربیاتی که یک کودک برای اولین بار پشت سر می‌گذارد؛ به عنوان راهنما زاویه دید را تغییر داده و مسیر زندگی را تشکیل می‌دهد. به عبارت دیگر زندگی نیز بر اساس اتفاقاتی که در دوران کودکی افتاده و در ذهن ثبت شده و همچنین دیدگاهی که در اثر این تجربیات شکل گرفته ادامه پیدا می‌کند. تصمیمات و نحوه ابراز احساسات و هیجانات نیز تحت تاثیر این تجربیات قرار دارند.

باشگاه جوانی خبرگزاری برنا در پرونده «تاثیرات تجربیات کودکی بر زندگی بزرگسالی» به گفت‌و‌گو با روانشناسان پرداخت که مشروح این مصاحبه را در زیر می‌خوانید:

سلامت روان دوران بزرگسالی به تجربیات کودکی وابسته است

ملیحه رحیمی روانشناس کودک و نوجوان در گفت‌و‌گو با خبرنگار باشگاه جوانی خبرگزاری برنا، پدر و مادر را اولین مراجع قدرت برای کودک دانست و گفت: با توجه به این که کودکی، پایه و اساس شخصیت و رفتار در بزرگسالی به شمار می‌آید؛ نه تنها تجربیات دوران کودکی بر احساسات، تصمیم‌گیری‌ها و روابط تاثیر می‌گذارد بلکه به جرات می‌توان گفت سلامت روان دوران بزرگسالی به تجربیات کودکی وابسته است.

وی تجربیات دوران کودکی را به عنوان پایه برای ساختمان عنوان کرد و ادامه داد: همچنان که روبرویی کودک با تجربیات مثبت اعم از توجه، امنیت یا محبت، زمینه افزایش اعتماد به نفس و توانایی برقرار کردن ارتباط سالم و حتی موفقیت را در بزرگسالی ایجاد می‌کند؛ در مقابل نیز مواجه شدن با تجربیات منفی مثل بی‌توجهی، خشم والدین، تنبیه، مقایسه کردن، انتقادات زیاد یا حتی شرایط استرس‌زا عاملی برای اضطراب، افسردگی، ترس‌های بی‌علت و حتی مشکلات بین فردی در بزرگسالی به شمار می‌آید.

جمله «ریشه در کودکی دارد...» از جمله عبارات رایج در علم روانشناسی به شمار می‌آید که با استناد به این ایده، عملکرد فرد بزرگسال را مربوط به تربیت کودکی می‌داند و از همین رو این جمله، زمینه‌ساز بسیاری از شوخی‌ها است. ماجرا به چند شوخی درباره این عبارت ختم نمی‌شود؛ نقطه شروع این موضوع بحرانی جایی است که فردی بزرگسال از ترس‌ها یا آسیب‌های دوران کودکی خود جان سالم به در نبرده و همچنان از مرور این خاطرات بد می‌هراسد.

بچه‌های بزهکار در جستجوی ارتباط هستند

لیلا بهرام پور روانشناس کودک و نوجوان در گفت‌و‌گو با خبرنگار باشگاه جوانی خبرگزاری برنا، با بیان این که بچه‌های بزهکار در جستجوی ارتباط هستند افزود: با توجه به این که کسی در خانه اقدام به برقراری ارتباط عاطفی با این کودکان نکرده؛ از همین رو این قشر تشنه ارتباط و توجه هستند. به همین دلیل هم هر کجا که دری از ارتباط باز باشد، در آن راه پا می‌گذارند و از قضا این کودکان به طور معمول به آغوش گروه‌های نامناسب کشیده می‌شوند.

وی با اشاره به رفتار‌های جلب توجهانه نوجوانان تصریح کرد: علاوه بر این که نوجوانان با این احساس که در خانواده و جامعه جایی ندارد به سمت رفتار‌های بزهکارانه و گروه‌های نامناسب هدایت می‌شوند؛ گروه‌های ضد اجتماعی نیز بر مبنای زخم‌های مشترکی که دارند؛ به جای جامعه، این نوجوانان را حمایت و درک می‌کنند. در تحقیقات خارجی نیز به این قضیه اشاره شده که نوجوانانی که در کودکی از طرف خانواده مورد بی‌توجی واقع شده‌اند؛ تمایل بیشتری به شرکت در گروه‌های بزهکاری دارند.

اگرچه همه افراد زمانی از زندگی خود را به مرور خاطرات اختصاص می‌دهند؛ اما لحظه به لحظه فکر کردن، تجزیه و تحلیل این اتفاقات به عنوان اختلالی شناخته می‌شود که نیازمند ریشه یابی است؛ نیازمند دیدن تاثیراتی است که تجربیات کودکی بر روند نوجوانی و بزرگسالی ایفا می‌کنند.

نحوه عبور از مشاجرات خانوادگی در ذهن کودک ثبت خواهد شد

سکینه رستم‌زاده روانشناس کودک و نوجوان در گفت‌و‌گو با خبرنگار باشگاه جوانی خبرگزاری برنا، با بیان این که بخشی از آسیب‌های دوره کودکی تا نوجوانی و حتی بزرگسالی ماندگار هستند ادامه داد: با توجه به این که اختلاف و مشکل بین زوجین از طبیعی‌ترین اتفاقات زندگی مشترک است؛ نحوه عبور از این اتفاق به عنوان تجربه در ذهن کودک ثبت خواهد شد؛ به عبارت دیگر اگر اختلاف مذکور به طور عادلانه و منصفانه حل شود یا به تعارض و دعوا و درگیری ختم شود؛ در هر صورت کودک الگو می‎گیرد. از همین رو هم است که الگو‌های رفتاری افراد در دوره کودکی شکل می‌گیرد.

وی با بیان این که تجربیات اولیه بر مغز کودک تاثیر خیلی زیادی دارد تشریح کرد: در شرایط مقابل، وقتی کودک شاهد کوتاه آمدن مداوم یکی از دو والد خود در مشاجرات و تعاملی همراه با خشونت است؛ به احتمال زیاد در آینده‌ای نه چندان دور با همسر خود چنین رفتاری پیشه خواهد کرد. چرا که به طور مداوم از سوی والدین خود برخوردی منفعلانه دیده که ارزش‌ها و احساساتی که داشتند را نادیده می‌گرفتند.

کودک با کوله‌ای از آنچه که پشت سر گذاشته پا به دنیای بزرگسالان می‌گذارد و تصمیماتی که می‌گیرد؛ مطابق با این تجربه‌ها خواهند بود ولو آن که خود فرد در سر تا سر زندگی متوجه این موضوع نشود که بسیاری از تصمیمات را با تاثیر و تاسی از تجربیات خود گرفته است. از همین رو هم نحوه عبور از کودکی مورد توجه واقع می‌شود.

اغلب افراد، تحت تاثیر تجربه‌های دوران کودکی خود هستند

مونا فلسفی روانشناس کودک و نوجوان در گفت‌و‌گو با خبرنگار باشگاه جوانی خبرگزاری برنا، اغلب افراد را تحت تاثیر تجربه‌های دوران کودکی دانست و تشریح کرد: با توجه به این که احساساتی که در دوران کودکی شکل می‌گیرد نقش بسزایی در بزرگسالی دارد؛ از همین رو تجارب دوران کودکی روی شخصیت و نگرش فردی نیز تاثیرگذار است. از سوی دیگر هرکودک دارای توانایی منحصر به فردی است که در صورت تشویق نشدن از سوی والدین، عزت نفس این کودک در معرض تهدید قرار خواهد گرفت.

این روانشناس کودک با اشاره به تاثیر و اهمیت سرزنش‌ها یا مقایسه‌های مداوم والدین بر عزت نفس کودکان اظهار کرد: به عنوان مثال گوشزد کردن «سلام کن، سلام کردی؟» به کودکی که به تازگی وارد جمع شده یا نسبت دادن برچسب‌هایی از قبیل خجالتی بودن به کودک از جمله مواردی است که عزت نفس کودک را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

پس از عبور از دوره کودکی، واکنش فردی که اکنون در محله بزرگسالی به سر می‌برد به موقعیت‌های مختلف زندگی نشان از سرگذشت وی دارد؛ به عبارت دیگر عکس‌العملی که افراد در موقعیت‌های مختلف از خود بروز می‌دهند نیز نشان از فضایی است که در آن رشد پیدا و بیش از هرچیز با آن دست و پنجه نرم کردند.

انتهای پیام/