آب خلیج فارس در بطری های یک بار مصرف

به گزارش روی خط رسانه های خبرگزاری برنا به نقل از مهر، داود میرشکار، مدیرکل دفتر زیست بوم های دریایی می گوید: اولویت اول ما باید مدیریت منابع آبی مان در کشور باشد و بعد از آن کمبودهای انسانی یعنی باید به فکر باشیم، آن چه برای شهرها نیاز داریم را از آب شیرین کن هایی که بتوانند خروجی صفر داشته باشند و خروجی نامطلوب به دریا نداشته باشند استفاده کنیم.

وی با توضیح اینکه آب شیرین کن ها انواع مختلفی دارند می گوید: اگر از آب شیرین کن هایی که تلخاب هایشان را به دریا رها می کنند، استفاده شود، مطمئنا ما زیست گاه های تالاب های ساحلی مان، یعنی زیست گاه هایی که در ساحل و اعماق بالاتر داریم را از دست خواهیم داد.

به گفته وی، آب شرین کن ها به احتمال زیاد روی آب سنگ های مرجانی سخت در عمق های کمتر و آب سنگ های مرجانی نرم که در عمق های بیشتر قراردارند و همچنین روی گونه های کف زی تاثیر می گذارد.

میرشکار درباره تولیدات اولیه دریاها، یعنی فیتوپلانکتون ها که پایه هرم غذایی را تشکیل می دهند نیز تصریح می کند که فیلتر کردن آب باعث می شود این تولیدات کاهش پیدا کنند و افزون بر این لاروها هم از زنجیره غذایی دریاها حذف می شوند. همه این ها می تواند برای اکوسیستم های ما یک سری زیان هایی را داشته باشد.

مدیریت آب های شیرینی که داریم در اولویت است

محمد درویش، مدیرکل دفتر آموزش و مشارکت های مردمی سازمان محیط زیست پیشتر آب شیرین کن ها را تنها راه حل مشکل کم آبی ایران دانسته بود. او همچنین تحلیل کرده بود که احتمالاً از آنجا که آب شرین کن ها تنها نمک زدایی می کنند و امکان حذف میکروب ها را ندارند، این راه حل منجر به تشدید نظارت بر ورود پساب ها به خلیج فارس شده و از این راه وضعیت زیست محیطی خلیج فارس هم بهبود خواهد یافت.

مدیرکل دفتر زیست بوم های دریایی سازمان محیط زیست در پاسخ به اینکه اگر پیشنهاد محمد درویش رسما مطرح شود واکنش این دفتر چه خواهد بود می گوید: مطمئنا شرایط سنجیده می شود، ضوابط اعمال خواهد شد و بعد مجوز داده خواهد شد. چون موارد بسیاری باید به تفکیک بررسی شود؛ اولا ببینیم بحران در چه حدی است و تامین آب در آن منطقه به چه صورت است. اگر همه راه ها منتهی به آب شیرین کن ها شد، آن وقت باید ببینیم آب شیرین کن هایی که در نظر گرفته شده از چه فناوری برخوردار است، آلاینده هایش چیست و در کدام محل قرار است مستقر شود. این ها همه باید بررسی شود بعد ما اعلام نظر خواهیم کرد.

میرشکار در پاسخ به اینکه آیا فناوری مناسبی با ضوابطی که مد نظر اوست در دنیا وجود دارد و آیا این فناوری برای ایران قابل دسترسی است یا نه می گوید: امروز در دنیا آب شیرین کن هایی وجود دارد که سازنده آن می گوید خروجی آن صفر است و یون ها و املاح و … را هم به محصولات دیگری بدل می کند. اینکه ما توان دسترسی به این فناوری را داریم یا نه من نمی دانم و باید متخصصان امر بررسی کنند و ببینند امکانش وجود دارد یا نه اما آن چه که برای ما مهم است این است که اگر همه راه ها به آب شیرین کن ها ختم شود بحث های اکوسیستمی مطرح خواهد شد و باید ببینیم چطور می توانیم کاهش ضرر و زیان را به محیط زیست داشته باشم. با وجود این من تاکید می کنم که مدیریت آب های شیرینی که داریم در اولویت است.

آب شیرین کن ها چه به سر خلیج فارس می آورند

شاید بسیاری از هم وطنانی که به کرانه های جنوبی خلیج فارس سفر کرده اند غبار سیاه و آلوده ای که همیشه بر آسمان دوبی هست را دیده باشند. این دود حاصل از فعالیت آب شیرین کن هاست که عواقب وخیم زیست محیطی آن ها در دنیا کاملاً شناخته شده است.

خلیح فارس دریایی کم عمق است و راه اندازی هرگونه آب شرین کن در آن نیاز به تحقیقات وسیعی دارد که تا امروز چنین تحقیقاتی انجام نشده است. آب شیرین کن ها در میان فعالان محیط زیست سراسر جهان چنان منفورند که بیش از ۶۰ درصد کل آب شیرین کن های دنیا در خلیج فارس واقع شده اند. آب شیرین کن ها شوری و غلظت آب را افزایش می دهند، سوخت فسیلی زیادی مصرف می کنند و بسیار انرژی بر هستند.

کشورهایی مثل عربستان، امارات و قطر که پول بسیار زیادی دارند اما به هیچ عنوان در سمت و سوی توسعه پایدار حرکت نکرده اند، مقام های نخست استفاده از آب شیرین کن ها را دارند و پس از آن هم کویت و بقیه کشورهای این چنینی هستند. چرا که در این کشورها سوخت ارزان است و پول بی حساب در دسترس. سوخت های فسیلی مثل گاز و نفت ارزان را می سوزانند و با تولید گازهای گلخانه ای آلودگی شدید ایجاد می کنند.

فرایند کار این فناوری هم بدان شکل است که مقدار زیادی آب را از خلیج فارس می گیرند و این آب که شامل انواع پلانکتون ها و لارو ماهی هاست را مکش می کنند و به کارخانه می برند تا نمکش را جدا کنند و با کلر وارد دریا می کنند. به این ترتیب حجم انبوه آبی که گرم و شور است وارد خلیج فارس می شود.

می توان پیش بینی کرد که این افزایش شوری و گرما، خلیج فارس را با دریای سرخ به عنوان شورترین دریای جهان هم عرض خواهد کرد و تازه خود خلیج فارس هم اکنون گرم ترین دریای جهان هم هست.

نکته مهم دیگر آنجاست که تنوع زیستی موجود در خلیج فارس عمدتا در شمال آن یعنی در کرانه های جنوبی ایران است. جایی که محل زادآوری حیوانات پرشمار است. زیستمندان دریایی بر اساس دو عامل، زادآوری می کنند. یکی میزان دما و دیگری شوری آب. چرا که پلانکتون ها بر اساس این دو عامل شکوفا می شوند و ماهیان، همزمان با این فرایند زادآوری می کنند تا وقتی لاروها در می آیند غذای کافی داشته باشند. روشن است که افزایش دما و شوری آب به معنای از میان رفتن این چرخه خواهد بود.

اکنون باید دید آیا سازمان محیط زیست که توان مقابله با بحران بزرگ بی آبی در اثر سدسازی های گسترده و کشاورزی ناپایدار را نداشته است، همچنان تلاش خود را به مدیریت منابع موجود آب شیرین کشور معطوف خواهد کرد یا به سراغ آب های همیشه نیلگون خلیج فارس می رود تا آن را نیز در بطری های یک بار مصرف پلاستیکی به مصرف برساند.